OPINIE - Een grote zorg bij veilingen voor duurzame energie is dat de grote spelers mogelijk te laag bieden om toekomstige competitie af te schrikken. Zodra een klein aantal bedrijven de concurrentie heeft afgeschrokken kunnen ze de toekomstige prijzen verhogen. Het nieuws uit Abu Dhabi is daarom ontmoedigend. En het nieuws uit Nederland zou dat binnenkort ook wel eens kunnen zijn, stelt Craig Morris.
Tekst: Craig Morris. Vertaling: Krispijn Beek.
Vorige week berichtte de pers in de Verenigde Arabische Emiraten dat verschillende bedrijven zich teruggetrokken hebben uit de komende veiling van 350 MW zonne-energie. De bedrijven verwachten dat de opbrengsten van de veiling simpelweg te laag zullen zijn. De vorige veiling leverde een prijsrecord van 2,99 cent op. Talrijke analysten hebben geprobeerd deze prijs in perspectief te plaatsen. Naast specifieke lokale omstandigheden werd ook het risico op onderbieden bediscussieerd.
Het Italiaanse Enel is een van de bedrijven die zich teruggetrokken heeft uit de veiling in Abu Dhabi. Toch plaatste het bedrijf onlangs een winnend bod van 3,5 cent in Mexico. Het is duidelijk dat het bedrijf zeer concurrerend is, maar blijkbaar zijn de prijzen in Abu Dhabi zelfs voor de Italianen te laag worden.
De volgende dag maakte de Nederlandse staat de prijs in de veiling van twee offshore windenergie parken bekend: 7,27 cent per kilowatt-uur. Deze prestatie is geprezen als een doorbraak, wat het zeker is. Ter vergelijking: de oorspronkelijke kostenraming voor deze specifieke windmolenparken was ongeveer 12,4 cent, en de laagste prijs voor offshore wind was 10,3 cent in Denemarken.
Dong Energy plaatste het winnende bod in Nederland en kan ook achter het project in Denemarken zitten (update: het is Vattenfall, met dank voor de informatie aan Jasper Vis, de directeur van Dong Nederland). Vroeger was Dong een staatsbedrijf, maar Dong ging in juni publiek. Er waren al eerder berichten dat vooral het offshore deel van het bedrijf aantrekkelijk was voor investeerders.
Hoe komt Dong aan het geld voor dergelijke lage biedingen? Van Goldman Sachs:
[Dong] has used the capital from Goldman to become the clear global leader in developing and operating offshore wind farms as it won a series of projects in the UK and elsewhere.
Dus hier heb je het: de mensen die u de Griekse financiële crisis brachten, die beleggers bedrogen tijdens de financiële crisis van 2008, en waarvan de andere misbruiken de helft van de Wikipedia-pagina van het bedrijf vullen brengt u nu goedkope offshore windenergie. Graag gedaan.
Mogelijk zijn we getuige van consolidatie in de offshore windsector. De grote spelers zijn mogelijk bezig ervoor te zorgen dat de concurrentie te klein blijft om biedingen uit te brengen. Als dat zo is, zal het enkele jaren duren voordat we de resultaten daarvan zien, en gedurende die tijd krijgen neoliberale commentatoren ruim de tijd om de ongelooflijke lage prijzen te prijzen die bereikt worden door “niet-gesubsidieerde” duurzame energie.
(Craig Morris / @PPchef)
Craig Morris is Amerikaan van geboorte en woont sinds 1992 in Duitsland. In 2006 schreef hij het boek ‘Energy Switch’ en hij schrijft regelmatig over de Duitse energietransitie. Hij is editor van Renewables International, hoofdauteur van EnergyTransition.de en directeur van Petite Planète. Craig Morris is te vinden op Twitter als PPChef.
Dit artikel is eerder verschenen op Renewables International en met toestemming van de auteur vertaald door Krispijn Beek.
Reacties (27)
Ik snap het toch niet helemaal. Windturbines zijn redelijk low-tech, en dus is het voor nieuwkomers vrij makkelijk om de markt te betreden. Concurrentie uit de weg ruimen door onder te bieden lijkt me dan ook helemaal niet aantrekkelijk. Kan het ook “gewoon” zeer scherpe concurrentie zijn, geholpen door extreem lage rentes?
Treffende vorm van complot denken, terwijl veel minder subsidie duidelijk winst is.
Ook de mededingers waren grote bedrijven die zich niet zo gemakkelijk uit de markt laten drukken.
Geen sterk verhaal, zoals vaker van deze schrijver.
Waarschijnlijk kreeg het windpark bij de wadden te gemakkelijk teveel subsidie.
Maar duurzame stroom is toch wisselvallige stroom ? Al krijg je het voor niks, wat moet je ermee ? Je kan het pas gebruiken, als je het uitbalanceert met betrouwbare grijze stroom als pieklast. Basis- en middellast zal altijd door fossiel of kerncentrales geleverd moeten worden. Zolang er geen betaalbare opslagtechnieken zijn, gaat dit vooralsnog nergens over.
@3:
Een paar mogelijkheden vind je op
https://nl.wikipedia.org/wiki/Energieopslagtechniek
en
https://www.cogas.nl/zeezoutbatterij-veilig-en-goedkoop-opslaan-van-duurzame-energie/
Combineren met geothermische energie.
En zo is er nog wel wat.
@4: “mogelijkheden”. Mogelijkheden zijn alleen mogelijkheden als ze betaalbaar zijn. Zoniet, dan zijn het wenselijkheden. Dus graag:
1. prijzen per kwh;
2. duurzaamheids/lifecyclescan.
Niet zo maar wat vrijblijvende onzin in de lucht slingeren.
@5:
Lees je eigen #3 nog even:
Zoals je het daar min of meer stelt, zou men geen moer aan aan die wisselvallige duurzame stroom hebben.
Ik geef je een paar mogelijkheden aan, die dit kunnen ondervangen.
En nu verlang je blijkbaar een complete kostprijscalculatie.
Ik zou zeggen googel er maar flink op op los, ik heb wel wat anders te doen.
N.B.:
Vergeet vermindering van de kosten op de gezondsheidszorg t.o.v. fossiele energie niet in de berekeningen mee te nemen.
;-)
@6: “Ik geef je een paar mogelijkheden aan, die dit kunnen ondervangen”.
“Kunnen” (=tegenwoordige tijd) geeft aan dat je argumenteert vanuit een parrallel universum; Er zijn geen betaalbare opslagtechnieken die opschaalbaar zijn en substantie toevoegen aan een integrale oplossing voor het energieprobleem.
“vermindering van de kosten op de gezondsheidszorg”
Er is een correlatie tussen de toename van fossiele brandstoffen en de toename van de gemiddelde leeftijd van mensen. Die toename van de gemiddelde leeftijd gaat maar door en is inmiddels door het dak gevlogen. Pensioenfondsen kunnen deze ontwikkeling allang niet meer volgen. Dus ik begrijp je probleem niet.
Wel weet ik dat 1,5 miljard mensen helemaal of gedeeltelijk geen aansluiting hebben op electriciteit. Moeten hun potje koken op biomassa in slecht geventileerde huizen. Zorgt voor 4 miljoen doden per jaar.
Het lijkt hier een gesprek tussen twee mensen die elkaar niet verstaan. @3 heeft het over betáálbare opslagtechnieken .
Gratis stroom is er genoeg. Maar niet op de momenten dat er vráág naar is. Hiervoor is de onbalansmarkt. Dmv piekbewaking kan je daar stroom verkopen. Of door het opstarten van een WKK installatie kan je grijze stroom produceren en op de onbalansmarkt verkopen. Grijze stroom is dus altijd nodig voor het geval dát. Dus, naarmate er meer gratis stroom geproduceerd wordt komt de onbalansmarkt meer onder druk te staan. En wordt grijze stroom een gewild product.
Je moet het even zien voordat je het doorhebt…
Alles draait dus om opslag. En de prijs van die opslag. Vooral die prijs is van belang. Want daarmee betreedt je de onbalansmarkt.
Geo-energie staat er al helemaal buiten. Want dan praat je over warmte. Dat is wat anders dan stroom. Je kan geen warmte verkopen op de stroom onbalansmarkt. Dan zou er een warmte onbalansmarkt moeten zijn, maar dat is onzin volgens mij.
@8:
Recente ontwikkeling in “Organic Rankine Cycle-installaties” bieden de mogelijkheid, om al op temperaturen van 80°C stroom op te wekken.
Dus zelfs in het relatie ondergronds koude Nederland, met een temperatuur van de aarde 150 – 180°C (op een diepte van ongeveer 5 kilometer) is een en ander goed mogelijk.
@9
Henk, @3 heeft het over uitbalancering. Stroom wordt verhandelt op een markt waarin capaciteit wordt vastgelegd. Zoveel KWH op dit of dát tijdstip. Dat houdt dus in dat je over 2 minuten KWH moet kunnen leveren. Dan kun je dus een Caterpilar starten die op gas werkt en letterlijk a la minute leveren. (computers regelen dat in de praktijk)
Of je verkoopt vastgelegde KWH die je dan besluit niet af te nemen. Dat heet piekbewaking. Het systeem geeft dan aan dat er over 2 minuten de mogelijkheid is om géén stroom af te nemen. Dat doe je door installaties die veel stroom gebruiken stil te leggen. Dan verkoop je niet gebruikte stroom met dikke winst. De winst is om het productieverlies te vergoeden.
Enz enz.
Er is dus voor stroom een onbalansmarkt nodig die vnl door computers wordt geregeld. Stroom opwekken met geo-warmte kan niet binnen 2 minuten.
Uitbalancering is noodzakelijk voor een functionerende stroomvoorziening. En heeft te maken met het feit dat je stroom niet kan opslaan. Althans, niet voor de prijzen op de onbalansmarkt.
Duurzame energie, daar kan je niks mee op een onbalansmarkt.
Zelfs niet als je gratis produceert.
@10:
Tja, er zijn ook nogal wat kosten aan reguliere stroom die niet meegerekend worden in de stroomprijs. Ik noem zo maar iets, een in de brand staand Midden-Oosten en wereldwijde opwarming bijvoorbeeld….
Als je dat meeneemt, is duurzame energie plus opslag dan nog steeds duurder???
@10:
Oke, het rendement van geothermie
is niet al te hoog, maar zeer goed bruikbaar als aanvulling.
Evenals andere manieren van opslag; reeds bruikbaar en in in ontwikkeling.
Verder over en uit:
Laat de echte experts maar reageren.
@11
Begrijp mij goed, ik ben voorstander van duurzame energie. Maar @3 heeft een punt dat het uitgebalanceerd moet met fosiele stroom.
De auteur echter plaatst de best wel moeilijke materie in een politiek kader, doorspekt met kretologie. Waarmee hij voorbij gaat dat de stroommarkt niet zonder (on)balansmarkt kan. Die is er op zowel micro als macro niveau. Dat kan je niet zomaar in een politiek kader plaatsen en dan heel hard Neoliberaal! gaan schreeuwen.
Als komende winter heel Nederland om 5 uur thuiskomt in het donker dan stijgt de vraag naar stroom. Zo eenvoudig is dat. Midden in de nacht daalt de vraag naar stroom als iedereen naar bed gaat. Daar is een markt voor nodig om te zorgen dat we regelmatig stroom hebben en niet als een derde wereld land de halve dag zonder stroom zitten.
Op andere niveau’s is ook een markt nodig. Je kan niet zomaar lokaal heel veel stroom produceren, je moet er ook nog ergens mee heen. En liefst zonder dat dat problemen geeft.
het is een laatste stuiptrekking van de oliemiljardairs, die zien nu hun oude dag verdampen met al die windenergie.
de oplossing is dan simpel.
waar rust nog een monopolie op? op het netbeheer waar al die gratis stroom doorheen gaat.
Dus dat monopolie wordt nu volledig uitgemolken. net zo lang tot iedereen zijn eigen windmolen heeft. En alle dombo´s en mensen zonder tuin mogen dus allemaal honderd euro per maand lappen voor iets dat de netbeheerder niks kost. Lekker verdienen zo.
eeuwig zonde van het gedoe en van de uitlaatgassen die nog verspild worden aan iets anders dan trams en trolleybussen en electrische autos voor mijn part.
De wind op zee sector heeft in ieder geval het signaal begrepen. De prijs moet verder omlaag om duurzaam betaalbaar te krijgen. Bedenk dat we nu nog in de eerste fase zitten: een klein aandeel wind dat nog inpasbaar is zonder al te veel aanpassingen aan het net en zonder energie opslag. Bij een groter aandeel is opslag absoluut nodig en dus zullen de kosten weer verder omhoog gaan. Wachten op een grote doorbraak. Thorium misschien?
@13:
Het stuk gaat over de aanbesteding van grote windmolenparken en de verdacht lage prijzen. @3 is bijna off topic met het gebruikelijke dom-rechtse geneuzel over die onbalans elke keer als zelfs maar de woorden “duurzame energie” voorbij komen.
Ik snap niet helemaal jouw behoefte om daar op aan te haken. Het maakt je eigen bewering “ik ben voorstander van duurzame energie.” nogal verdacht.
@16
Ik wil ook wel als voorstander van fosiele energie te boek staan.
Dat maakt mij niet uit. En onbalans als dom-rechts geneuzel af doen duidt er op dat het principe van onbalans niet begrepen wordt.
Als alles wat niet begrepen wordt gekenmerkt wordt als dom-rechts of neoliberaal, dan komt een discussie nooit tot stand en blijft het onbegrip ook in stand.
@17:
Het is dom-rechts geneuzel om als een pavlovreactie meteen over die onbalans te gaan ouwehoeren bij het zien van de woorden “duurzame energie” als het verder off topic is.
Mensen, kinderen! Waarom wordt er dit soort discussies nog op lutine gereageerd? Hij voert discussies om discussie te voeren en te kijken of ie kan winnen. Het beste remedium is negeren.
@15:
He ja, laten we een rotvermogen gaan investeren om Thoriumcentrales te gaan bouwen.
Lijkt me toch handiger om te werken met wat er is of voorhanden komt.
Als we op die zogenaamde veilige dingen moeten wachten, is Nederland hard opweg om Atlantis 2 te worden ;-)
@17:
Tja een ieder die alle alternatieve stand-by systemen wegwuift/onbenut laat, die begrijp je pas wat onbalans is!
;-)
@20
Degene die in staat is stroom in grote hoeveelheden op te slaan is spekkoper op de onbalansmarkt. Je dient immers a la minute te kunnen leveren. Dan is het nog slechts een kwestie van goedkope wind of zonnestroom opslaan en duur verkopen. En dat duur verkopen gebeurd op het moment dat er vraag is. Dat is als de zon niet schijnt of de wind stil is.
De paradox die niet begrepen wordt hier, is dat naarmate je meer stroom hebt die afhankelijk is van willekeurige factoren zoals zon en wind de prijs van onbalansstroom hóger wordt. Er is een correlatie tussen zon/windstroom en fossiele stroom.
Niet alleen om de klant 24/7 van stroom te voorzien, maar ook om schokken op het net te voorkomen.
Een alternatief stand-by systeem zou ook bv 8 miljoen Nederlandse auto’ s kunnen zijn. Mits zij elektrisch zijn en over een hogere accu-opslag zouden beschikken dan met de huidige technologie mogelijk is. Een andere optie zou ook warmte-kracht koppeling kunnen zijn op huishouden-niveau. De techniek is er wel, maar het intelligente systeem is er nog niet.
@21:
Direct stand by:
Geothermal turbines.
Stuwmeren.
Golfslag centrales.
Windenergie omzetten en opslaan als waterstof.
Eb en vloed centrales.
Power to Gas project.
De reeds aanwezige en in ontwikkeling zijnde “accu-systemen”
…………
Over en uit, mar.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Plan_Lievense
Ja, over en uit maar. Je loopt tientallen jaren achter Henk
:-)
@23: In de groupthink van alarmisten is inmiddels een perceptie neergeslagen, dat bij een toename van de urgentie en een afname van de kostprijs, de efficiency van renewables zou toenemen. Het benoemen van complicaties als onbalans en wisselvalligheid zijn ongenode gasten op dit feest en nodigt uit tot namecalling (zie 16 en 18). Die gemankeerde interface lijkt me onhoudbaar en zelfs ronduit problematisch. Slecht opgeleide politici en decisionmakers maken er goeie sier mee. Het gebrek aan efficiency van renewables is inmiddels deel van het probleem en niet van de oplossing.
@24
Toch is het principe van onbalans niet zo moeilijk te begrijpen.
Ik heb het getracht in normale taal uit te leggen.
Het zijn dus niet alleen slecht opgeleide politici. Het publiek is ook onwetend uit idealisme. Idealisme verblindt en daar maken politici handig gebruik van.
Anderzijds wil ik de Sargasso reaguurder niet tot maat der dingen benoemen. Ik heb niet de indruk dat klimaatverandering nog een hot item is. De meeste mensen interesseert het überhaupt niks.
En de resterende groep kakelt maar wat in de ruimte.
@24 en @25
Het is voorlopig een non-issue met een absurd laag percentage duurzame opwekking van nog geen 6% in Nederland.
Ondertussen spekken jullie wel de zakken van oliesjeiks en stimuleren jullie moslimextremisme.
Het is maar net waar jullie de prioriteit leggen…
@tigger: steenkool en aardgas (voor de elektriciteitsvoorziening) worden meestal niet gehaald uit oliesjeik-landen. Steenkool en aardgas zijn zelfs prima te vinden in Nederland (al is het wel een hele stap om de mijnen in Limburg weer open te gooien), maar doen we dat niet, dan zijn er nog de Duitse kolen, desnoods de Australische.
En dat de meeste duurzame energie aanbodgestuurd is i.p.v. vraaggestuurd is wel degelijk een issue, ook bij <6% aanbod. Het liefst wil je vraaggestuurd op het moment dat het het meest nodig is en de prijzen het hoogst zijn.
Het is wel eens voorgekomen dat de stroomprijzen in Duitsland negatief waren. Op zo'n moment is aanbodgestuurd een echte handicap.