Overzicht

serie

Te land ter zee en in de lucht

Foto: daisy.images (cc)
Foto: daisy.images (cc)

Zusterbedrijf fabrikant Fyra kandidaat voor productie JSF

, door

NIEUWS - Eerder publiceerden we al kritische stukken over de vermeende superioriteit en de economische voordelen van de JSF. In deze gastbijdrage beschrijft luchtvaartverslaggever Lieuwe de Vries hoe de Nederlandse overheid zich nog meer risico’s op de hals haalt door de keuze voor productie van de JSF in Italië.

Minister Hennis-Plasschaert van Defensie heeft in Rome gesprekken gevoerd met de Italiaanse fabrikant Alenia Aerospace over een mogelijke deal om Nederlandse JSF’s te laten afbouwen in Italië. Alenia Aerospace is een onderdeel van moederbedrijf Finmeccanica, samen met andere bedrijven als Ansaldo Breda en AgustaWestland. Een groep bedrijven die een dubieuze reputatie heeft opgebouwd dankzij grootschalige problemen.

Fyra en NH90 helicopter

AnsaldoBreda is in Nederland vooral bekend als bouwer van de Fyra. Dit HSL-project mislukte doordat de treinen al tijdens mild winterweer forse technische mankementen vertoonden. Hier ging echter een lange geschiedenis van problemen aan vooraf. Uiteindelijk heeft AnsaldoBreda alle treinen moeten terugnemen.

Helikopterbouwer AgustaWestland is in Nederland bekend van de nieuwe NH90 helikopter voor gebruik op marineschepen. De NH90 bleek door ontwerp- en productiefouten te vatbaar voor corrosie, helemaal voor een helikopter die een groot deel van zijn leven op het dek van een fregat op volle zee zal doorbrengen.

Foto: daisy.images (cc)

Het economische sprookje van de JSF

, door

ANALYSE - De JSF houdt de gemoederen de laatste tijd wel bezig in Nederland. We hebben gezien dat er technisch en strategisch nogal wat risico’s en gebreken aan de JSF zitten. Dat de Algemene Rekenkamer niet echt positief en de logica volledig zoek is in de discussie. Eén van de belangrijkste argumenten van de JSF-lobby is, naast dat het een fantastisch vliegtuig zou zijn, dat een keuze voor JSF ons een hoop economische voorspoed zal brengen. Ook voor die laatste claim is er gerede twijfel.

Het hele JSF-programma zou voor Nederland een winst van meer dan 20.000 arbeidsjaren betekenen en een hoogwaardige bedrijfstak in de lucht houden. Dat zegt Mat Herben ten minste. Nu is Mat Herben een groot voorstander van de JSF en is het niet verwonderlijk dat hij probeert het plaatje voor de JSF er zo mooi mogelijk uit te laten zien. Toch is zijn bewering niet zomaar uit de lucht gegrepen. Hij baseert zich met name op een onderzoek (pdf) van Pricewaterhouse Coopers (PwC) uit 2008. In dit rapport komt PwC inderdaad tot de conclusie dat deelname aan de JSF een werkgelegenheidseffect heeft van 21.700 arbeidsjaren. Daarnaast komt PwC met nog een aantal indirecte effecten ter grootte van 27.200 arbeidsjaren. Er valt echter wel het een en ander af te dingen op die conclusies.

Foto: daisy.images (cc)

Obsessie met JSF zal ons duur komen te staan – update

, door

ACHTERGROND - Dit is een herpublicatie van een artikel dat vorige week op Sargasso stond. Onderaan zijn twee updates geplaatst naar aanleiding van actuele ontwikkelingen.

Ondanks de jarenlange kritiek op de aanschaf van de Joint Strike Fighter (JSF / F-35), lijkt de aanschaf er nu toch te komen door een draai van de PvdA-fractie. De kritiek richtte zich meestal op de alsmaar stijgende kosten en de vertragingen in de ontwikkeling van de JSF. Slechts weinigen hebben zich afgevraagd waardoor het komt dat de kosten blijven stijgen en de datum van operationeel functioneren steeds naar achter wordt geschoven. Zodra je je daar in gaat verdiepen kom je al snel tot de conclusie dat de JSF een vliegende Fyra is.

In de jaren ’90 realiseerde het Amerikaanse ministerie van Defensie zich dat de verschillende vliegtuigen die door de verschillende krijgsmachtonderdelen werden gebruikt op termijn moesten worden vervangen. Het nieuwe vliegtuig moest voor alle doeleinden kunnen worden ingezet en moest betaalbaar zijn. Daarom werden er partner landen gezocht. Het beste vliegtuig voor de beste prijs. Voor beide aspecten bestaat gerede twijfel.

Ontwerpkeuzes & uitgangspunten

Omdat het nieuw te ontwerpen vliegtuig voor alle doeleinden inzetbaar moet zijn, moest bij het ontwerp met de specificaties/eisen van zowel de luchtmacht, de marine, als de mariniers rekening worden gehouden. Met name de harde eis van de mariniers dat het vliegtuig verticaal moet kunnen opstijgen en landen had een grote invloed op het ontwerp. In vaktermen: Short Take Off and Vertical Landing (STOVL). Daarnaast rust het JSF-programma op vier pijlers:

Foto: daisy.images (cc)

Twintig jaar JSF

, door

ACHTERGROND - De Joint Strike Fighter gaat er waarschijnlijk toch komen in Nederland. Het is al bijna twintig jaar geleden dat het project startte in de VS.

Het is 1994 als de Verenigde Staten grote vliegtuigbouwers vraagt om een design te maken voor een nieuw gevechtsvliegtuig, het JAST-project. Dit wordt later de Joint Strike Fighter (JSF). Inmiddels kunnen we de JSF het zorgenkindje van Den Haag noemen en is de straaljager voor Amerika ook een gevoelig onderwerp geworden. Hoe is deze Amerikaanse straaljager, in bijna twintig jaar tijd, door de Nederlandse politiek meegezogen in een enorme draaikolk?

Ontwerp JSF

De Amerikaanse bedrijven Boeing, Lockheed Martin en MCDonnell Douglas gaan in 1994 aan de slag met het ontwerpen van de JSF. Uiteindelijk zijn het Boeing en Lockheed Martin die in 1996 tot finalisten worden gekozen. Na vijf jaar van bouwen en testvluchten is het Lockheed die er in 2001 met de prijs vandoor gaat. Met hun ontwerp van de F-35 Lightning II worden ze door het Pentagon uitgekozen als producent van de JSF.

In de Haagse wandelgangen zijn de eerste geluiden over de straaljager in 1996 te horen. Door het ministerie vanDefensie wordt er dan gezocht naar vervanging voor de huidige F-16’s. Op dat moment tekent staatssecretaris van Defensie Gmelich Meijling (VVD) een intentieverklaring voor deelname aan de conceptontwerpfase van het JSF-programma.

Foto: daisy.images (cc)

Karel Doorman in de etalage?

, door

ACHTERGROND - De Koninklijke Marine wacht al jaren op een nieuw logistiek bevoorradingsschip, de nieuwe Karel Doorman. Maar het gerucht gaat dat het schip, dat vanaf 2015 operationeel moet zijn, alweer in de verkoop staat. 

Er zijn nog geen officiële berichten over verschenen, maar er wordt volop gespeculeerd dat de Karel Doorman in de etalage van Dienst Materieel Organisatie (DMO, dat ook de verkoop van strategisch defensiematerieel van de Nederlandse krijgsmacht verzorgt) staat. Trouw berichtte eerder deze maand dat de verkoop van de Karel Doorman deel is van de 330 miljoen euro die minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert moet doorvoeren. Wel zal er in plaats daarvan een kleiner bevoorradingsschip komen dat naast de huidige Hr. Ms. Amsterdam zal varen.

Daarmee zijn de plannen voor een Joint Support Ship (JSS), wat de Karel Doorman zou worden, van de baan. Dit nieuwe schip zou niet alleen de bevoorrading van marineschepen op zee verzorgen, maar ook groot materieel van de lucht- en landmacht kunnen vervoeren. Dat was nodig omdat de huidige capaciteit voor transport over zee bij de marine niet groot genoeg is en er behoefte bestond aan ondersteuning vanaf zee voor landoperaties. 

Voor bevoorrading van een marineschip dat bijvoorbeeld in de Golf van Aden bij Somalië ligt voor een anti-piraterij missie heeft de Koninklijke Marine op dit moment één bevoorradingsschip, de Zr. Ms. Amsterdam (166 meter), dat in 1995 in gebruik genomen werd. Tot 2012 had de marine ook beschikking over de Hr. Ms. Zuiderkruis, maar dat schip (dat al sinds de jaren ’70 voer) moest in verband met bezuinigingen toen al uit dienst gehaald worden.

Foto: daisy.images (cc)

Themablog | #Te land, ter zee en in de lucht?

, door

OPEN DRAAD - De aanschaf van een peperdure Joint Strike Fighter, bezuinigingen die in de miljarden lopen. Het politieke spel rondom Defensie blijft maar doorgaan. De Nederlandse krijgsmacht, wat blijft er nog van over? Daarover hebben we het deze week op Sargasso en DNP.

Dat standpunten in de politiek flexibel zijn, bewijst de PvdA als het gaat om de aanschaf van de JSF. Het lijkt er op dat de straaljager er nu toch echt komt, maar wat betekent dit voor de rest van Defensie? Het nieuwe marineschip De Karel Doorman wordt nog gebouwd, maar staat nu al te koop. Achteraf toch een beetje duur, zo’n schip.

Met het kopen en verkopen van oorlogsmateriaal probeert Defensie blijkbaar de financiën op orde te krijgen. Daarnaast worden kazernes gesloten en vallen er behoorlijk wat gedwongen ontslagen. Het zijn moeilijke tijden voor onze krijgsmacht en de vraag is dan ook hoe de toekomst er uit gaat zien?

Hebben we straks dertig straaljagers, maar niemand die weet hoe je ze moet besturen? Kunnen we misschien met een kleinere marine, land- en luchtmacht af, want we nemen toch alleen maar deel aan vredesmissies? Of moeten we voor landsveiligheid toch blijven investeren in de krijgsmacht? Deze week onderzoeken Sargasso en DNP het in dit themablog.