Overzicht

serie

Kunst op zondag

Foto: Joan (cc)

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.


Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Armoede

, door

Sargasso hackt armoede. Kunst heeft een bijzondere relatie met armoede. Op de eerste plaats zijn daar het hardnekkige clichés van de kunstenaar die in armoede leeft en dat armoede tot mooie kunst kan leiden. Ten tweede is armoede een onderwerp dat als de kunstenaar het aanraakt, het eveneens clichématig wordt verbeeld. Anders gezegd: armoede wordt in de context van kunst vaak geromantiseerd. Variërend van Dickensachtige zieligheidsprenten tot stoer realistische portretten van de werkende klasse.

Er zijn uitzonderingen. Neem de werkloze Ierse kunstenaar Frank Buckley. De man is steenrijk. Hij bezit biljoenen euros. Afgekeurde, versnipperde en tot bakstenen samegeperste  euros.   Hij heeft er zijn huis van gemaakt.

Move for life brengt kunst in de openbare ruimte. De organisatie heeft een aantal beroemde kunstenaars gevraagd statements te ontwerpen tegen armoede, geweld, aids, racisme en milieuvernietiging. Vrachtwagens worden ermee opgetuigd en zo brengt Move for life kunst naar het publiek. Hier een truck met een ontwerp van Jochen Gerz.

Fotograaf Stefen Chow  en econome Hy Lin werken aan The Poverty Line, ofwel de armoedegrens. Op fotos wordt vastgelegd wat in bepaalde landen aan eten te koop is, voor een bedrag dat gelijk staat aan wat daar de armoedegrens is. In Japan ziet dat er dan zo uit.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Bomen

, door

Afgelopen woensdag werd de Nationale Boomfeestdag gehouden. Amper in het nieuws geweest, maar wie kinderen heeft zal misschien getuige zijn geweest van het enthousiasme waarmee nieuwe aanplant in de grond werd gestoken. Dit jaar was het thema ‘Bomen (be)leven’. Hoe doen kunstenaars dat?

Op de afbeelding hierboven maakt een kind excuses aan een gekapte boom. The Apology van Mark Ryden.

Kunstenaars werken vooral met dode bomen of met materiaal waarvoor bomen zijn gesneuveld. Aardig contrast is dit ‘Monument voor te jong gevallen bomen’ van Andre van der Linden,in 1971 geplaatst op het Amsterdamse Frederiksplein.

Meer monumentaal werk van reeds gevallen bomen. Giuseppe Penone hakte omzichtig de binnenkant weg, zodat er een nieuw boompje verscheen.

Alastair Heseltine verwerkte de takken en houtblokken tot dit monument.

Een boom mag nog zo indrukwekkend, groot of robuust lijken, wanneer de mens wil gaat de boom plat. Naoko Ito symboliseert de kwetsbaarheid en zet hier wellicht de toekomst van de boom neer?

Luk van Soom benadert dat anders. Zijn ‘Noli me tangere’ (Raak me niet aan) is van staal. In de 10 meter hoge boom vormen verkleurende lampen de bladeren.

Met takken en twijgen maken Agnieszka Gradzik en Wiktor Szostalo beelden voor hun Tree Hugger Project. In diverse steden over de hele wereld zijn ze inmiddels te vinden. Hier ‘Lonely tree, lonely people’ in het Poolse Poznan.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Herschoenen

, door

Wat een troep. Dat kan mijn zoontje ook! Dat soort recensies zijn dubbel beledigend. Denigrerend wat het beoordeelde kunstwerk betreft en een ernstige onderschatting van zoontjes creativiteit. Mocht de recensent behalve een zoontje ook een dochtertje hebben, dan zit er wellicht een verborgen wijsheid in.

Troep dus. In Kunst op Zondag zullen we er vaker op terugkomen. Want naast verf, klei, brons en ander gebruikelijk materiaal, is het recyclen van troep een veel voorkomend expressiemiddel geworden.
We trappen af met schoeisel. Want kritiek, ook als het niet over kunst gaat, klinkt wellicht iets anders als je in andermans schoenen staat.

Oeps, dat was een wat zondagse, moralistische insteek. Excuses. De Tsjechische kunstenaar Petr Motycka heeft daar ook wel eens last van. Met ruim duizend gebruikte schoenen spijkerde hij het statement ‘Compulsion to refuse something that has been used’ aan de muur.

Dat hang je niet zomaar thuis aan de muur. De door Gwen Murphy bewerkte schoenen nemen minder plaats in en ogen wat vriendelijker.

Wie het web afstruint met de zoekterm ‘shoe art’ zal zien er wel vaker maskers worden gemaakt van schoenen. De Nederlandse Marja van Putten transformeert een stukje NL-erfgoed tot Afrikaanse maskers.

Niet alleen schoenen, ook onderdelen worden gerecycled. Nari Ward doet het met schoenveters.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Snijden en snoeien

, door

Snijden tot op het bot. De komende week zullen het kabinet en haar partner in gedoogzaken alle creativiteit aan moeten wenden om te bezuinigen zonder kiezers te verliezen en de Europese commissie over zich heen te krijgen. Snijden en snoeien is geen kunst, als het niets oplevert. Doen kunstenaars het beter dan het kabinet?

De Australische kunststudent Nicholas Manion snijdt ook in geld en vormt er de skylines van diverse steden mee.

De afbeelding boven dit artikel is werk van Peter Callesen. Hij snijdt in papier en karton. Meer werk van hem vind je hier.

Papier is natuurlijk het makkelijkste materiaal om in te snijden. De Japanse Noriko Ambe doet het met hele stapels papier en boeken.

Karen Sargsyan maakt met mes en schaar complete installaties.

Snijden moet je met veel geduld en precisie doen. Een welhaast meditatief klusje. Gaan Rutte, Verhagen en Wilders de komende dagen net zo te werk als Mikito Ozeki?

Het kabinet snijdt in alles. Wat pakken kunstenaars nog meer aan dan alleen papier? Met mes en scalpel bewerkt Georgia Russell foto’s.

Ook Karin Arink bewerkt foto’s, maar snijdt ook in kleding stukken. Hier ‘X-pose (yourself to me)’ uit 2001.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Volg de leider

, door

De PvdA zoekt een nieuwe leider. Eentje die een grote schare volgers aan de partij weet te binden. Gaat het nu om leiderschap of volgzaamheid?

Sommige kunstenaars brengen leiderschap in verband met blindheid. De afbeelding hierboven is  het ‘Follow the leader’ van Andre Dluhos.

Toen in de V.S. de discussie woedde of het land Irak moest binnenvallen, maakte Gil Scullion de installatie ‘Follow the leader’. Hier het onderdeel ‘Blind leading the blind’.

Het ‘Follow the leader’ van de in de V.S. geboren, maar in Iran grootgebrachte Hesam Rhamanian.

Erg groot vertrouwen in het volgen van leiders, komt je in de kunst niet tegen. We hadden hem al eerder in KOZ: Isaas Cordal, die in steden minifiguurtjes plaatste in zijn project ‘Follow the leader’.

De street art kunstenaar Señor X maakt op zijn manier duidelijk dat je leiders niet te veel moet vertrouwen.

De Nederlandse kunstenaar Dennis Teunissen schilderde het perspectief van blinde volgzaamheid.

Anderen menen dat leiderschap alleen gedijt als er een massa is die volgen wil. Hier de bronzen, met rode verf bewerkte beelden van John Tuomisto-Bell.

De in Cuba geboren, later naar Miami uitgeweken Alain Guerra en Neraldo de la Paz recylcen allerlei afval in hun kunst. En maken zo een in lompen gehulde massa, die achter de leiders aansjokt.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Vluchtkunst.

, door

Asielminister Gerd Leers vangt voortaan liever vluchtelingen met een ‘integratieperspectief’ op.  Zou hij kunstenaars daartoe rekenen? Waarschijnlijk niet. Misschien moet Leers er aan worden herinnerd dat we het Wilhelmus aan een gevluchte schrijver/dichter hebben te danken. Oude Hollandse meesters als Frans Hals en Pieter Claesz kwamen als vluchteling naar Haarlem. De ouders van de in Keulen geboren dichter en toneelschrijver Joost van den Vondel waren vluchtelingen. Beeldhouwer Albert Termote, oorlogsvluchteling, maakte het Radiomonument, symbool van de eerste radioverbinding tussen Nederland en Indonesië.

Met die geschiedenis in gedachten, is Leers misschien wel te bewegen tot een kunstenaarspardon. Je weet maar nooit welke grote werken kunnen ontkiemen, die aan de grens worden tegen gehouden of nu nog gevangen zitten in asielzoekerscentra. Niet integreren, maar intrigeren zou leidend moeten zijn. Gelukkig zijn een aantal ooit gevluchte kunstenaars dat ellendige stadium voorbij en kun je hun werk bekijken in verschillende exposities.

“Het verleden is het land waaruit wij allen emigreren.” Een citaat Senad Alic, wiens werk tot  24 maart te zien is in Diversity & Art in Amsterdam. Omdat het verleden het verleden is, geen tekst en uitleg over de geboortelanden van de kunstenaars. En of de titels van de werken associëren met vluchten, laat ik aan de verbeelding van de lezer over.
Senad Alic – Zwemles.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | De Grieken.

, door

Ondanks de crisis lijkt de hedendaagse Griekse kunst uit zijn voegen te barsten van energie. Dat beweerde The Wall Street Journal in mei 2011. U leest het goed: de beurs heeft ook verstand van kunst.
Het beursblaadje wijst er op dat Griekse kunstenaars het vooral wisten te maken als ze buiten Grienland actief waren, maar schrijft dat de laatste jaren de lokale Atheense kunstwereld bloeit als nooit tevoren. Om vervolgens een paar prestigieuze projecten op te sommen die de over heel de wereld verspreide Griekse kunst, weer in het moederland wisten te verzamelen.

Het is waar, gerenommeerde Griekse kunstenaars vind je vooral door heel Europa en in Amerika. Maar weinig kunstenaars uit andere landen, zoeken Griekenland op. De van oorspong Nederlandse Shanna Ingram is een uitzondering. Maar dat komt omdat ze met de huidige Griekse premier (een voormalig bankier) is getrouwd.
Voor Griekenland gedwongen wordt afscheid te nemen van de rest van Europa, staan we vandaag even stil bij Griekse kunstenaars. Van buiten en binnen Griekenland.

Van Kostas Bassanos hier ‘Das Kapital’ en ‘Colours are made from tears’ (uit het project Monuments of Catastrophes  – 2007).

Is ‘No Signal’ van Panos Sklavenitis een teken aan de wand dat Griekenland het contact met de rest van Europa zal verliezen?

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Plofkunst

, door

Hoeveel inzicht kan kunst geven? Wie de wereld wil begrijpen, moet hem uit elkaar halen. Een kind snapt dat en sloopt een wekker om te zien wat er achter de wijzerplaat schuilgaat. Het is echter niet praktisch altijd alles om ons heen te slopen, om het ook te vatten. De ingenieurs, de constructivisten schieten ons te hulp met de ploftekening: een plaatje van een gedeassembleerde auto of koffiezetmachine.

De ploftekening, in het Engels ‘exploded view’, spreekt natuurlijk tot de verbeelding van kunstenaars. Wat nou ploftekening, dacht Damián Ortega, en haalde een Volkswagen compleet uit elkaar. Bijna alles dat hij uit elkaar haalt, komt in een museum terecht, zoals een Olympus fotocamera. Meer van hem op My modern met.com.

Ook Todd MCLellan heeft de kinderlijke neiging alles uit elkaar te halen. Om er dan weer een soort collages van te maken. Meer van zijn ‘disassembled art’ vind je hier.

Dat gaat allemaal nog redelijk zorgvuldig. Je kunt natuurlijk ook iets in één klap uit elkaar halen, daarmee het begrip ‘ploftekening’ letterlijk nemend. Dat moet Cornelia Parker hebben gedacht, toen ze de Britse genie een tuinhuisje, compleet met interieur, liet opblazen. De restanten assembleerde ze tot de installatie ‘Cold Dark Matter: An Exploded View’.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Gezichtsbedekking

, door

Gezichtsbedekkende kleding wordt verboden, als het kabinet haar zin krijgt. Men bedoelt de boerka, want de voorgestelde wet kent wel uitzonderingen. Voor zover wij weten is het kabinet vergeten gezichtsbedekkende kunst in het rijtje uitzonderingen op te nemen. Misschien omdat het kabinet denkt dat het zinloos is, nu ze heel wat kunst heeft wegbezuinigd.

Of is het juist wel de bedoeling verhullende kunst te verbieden? In veel gevallen waar de kunstenaar iets maskeert, is het een commentaar op starre normen en waarden, overdreven regelgeving, dictatoriale censuur en angst. Neem bijvoorbeeld James Ensor, een kunstschilder die te boek staat als een van de eerste vernieuwers van de Belgische kunst.  In zijn latere werken duiken veel maskers op. Ze staan symbool voor zijn afkeer en verzet tegen de gevestigde orde en tegen zijn criticasters. Hier zijn ‘Zelfportret met masker” (1917).

László Moholy-Nagy vluchtte voor de ellende in Hongarije en nazi-Duitsland.  Zijn compositie met twee maskers (1934)verwijst naar het carnaval en Venetiaanse maskerades. De identiteit verhullen om even loos te gaan.

Maurio Anzeri pakt met naald en draad foto’s aan en voorziet de geportretteerden zo van fraaie maskers. Meer daarvan in een artikel van de Saatschi Gallery.

Met afbeeldingen van maskers zal de boerka-wet geen moeite hebben. Het gaat uiteindelijk om het dragen van gezichtsbedekkende zaken. De feestelijke maskerade of moderne varianten van rituele maskers uit Afrika en Azië zijn nog steeds inspiratiebronnen voor hedendaagse maksermakers. Nu zijn de volgende voorbeelden niet strikt gebonden aan het Limbursge carnaval, dus mocht de wet er doorkomen dan moeten we afwachten wat de poltie doet als je een kunstzinnig feestje in de openbare ruimte houdt. 

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Surveillance

, door

Ook KOZ kan niet achterblijven bij Sargasso’s research naar bewakingscamera’s. De afgelopen week heb je er weer een en ander over kunnen lezen.
De kunstenaar volgt en kijkt. Observeren of gluren? Met of zonder respect voor de privacy van de toeschouwer? Een kijkje in de wereld van ‘surveillance art’.

Het streetart collectief Luz Interruptus (Spanje, Madrid) zette politici onder surveillance. Verkiezingsposters werden stevig in de gaten gehouden door talloze camera’s.

Niet alleen de bewaking op straat trekt de aandacht van kunstenaars. Sherry Karver fotografeerde scans bij de bagagecontrole op vliegvelden, maakte er collages van en plaatste ze in kofferdeksels. Binnenin de koffer zit verlichting, zodat het allemaal heel transparant lijkt.

Onthullen, daar gaat het om. Niets blijft onzichtbaar. Jonathan Schipper maakte de Invisible Sphere, een bol met 215 camera’s en evenveel monitors. De bol neemt de omgeving waar uit elke mogelijke hoek. Symbool voor de poging van media alles te willen onthullen.

Kijk naar jezelf, lijkt de Koreaan Hwang Kim te zeggen. Hij maakte de Virtuele Dubbelganger Simulator. Leer jezelf kennen vanuit alle mogelijke hoeken.

Dat ziet er dan ongeveer zo uit.

Bestaat er ook nog zoiets als vriendelijk volgen van publiek vroeg Christian Moeller zich af. Hij maakte Mojo om mensen eens in de spotlights te zetten.
Een impressie in dit filmpje. Mojo aan het werk op 1 min, 26 tot 2 min. 15.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Lichaam

, door

Deze week werd in Amsterdam de tentoonstelling Body Worlds & The Story of the Heart geopend. Heeft niets met kunst te maken, maar de menselijke kadavers van Gunther von Hagens zullen ongetwijfeld duizenden kijkers trekken. Het brengt ons weer op het menselijk lichaam in de kunst.

Wat is het lichaam afgeschilderd, geboetseerd, gebeiteld en gefotografeerd. Je zou zeggen: we kennen het nu wel. Van binnen en van buiten. Het blijft echter intrigeren. Omdat aapjes kijken leuk is? Of omdat het over onszelf gaat?
Pas op: sommige beelden kunnen als schokkend worden ervaren.

Met traditioneel brons maakt Bruno Catalano Magritteiaanse werken.

Body art is het middel om kunst op het lichaam te brengen. Emma Hack lijkt ook wel iets van Magritte te citeren.

Dat is voor sommige kunstenaars veel te surrealistisch. Eerder kwam in KOZ Ron Mueck al voorbij, een van de hyper-realisten die met was of kunststoffen, soms met echte menselijk haar zeer lichamelijke sculpturen maken. In de serie hyper-realisten hier de ‘Ordinary Man’ van Zarko Baseki.

Mueck en Baseki zijn lang niet de enigen. Hier ook sculpturen van Evan Penny, Jamie Salmon, Duane Hanson, Sam Jinks en Adam Beane. Maar is dat kunst? Dan hoort Madame Tussauds wassenbeeldenmuseum opgenomen te worden in elke kunstkalender en niet op de agenda van pretparken en attracties te staan.
Het wordt pas wat als de kunstenaar iets met het lichaam doet. Hier wat transformaties.

Vorige Volgende