Overzicht

serie

Kunst op zondag

Foto: Joan (cc)

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.


Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Van het jaar

, door

Nog voor het jaar eindigt, wordt met lijstjes de balans opgemaakt. Ook in de kunsten. Wie zijn de kunstenaars van het jaar 2012?

Als we alleen naar nog levende en werkende Nederlandse kunstenaars kijken, dan is Marlene Dumas ongetwijfeld de kunstenares van het jaar 2012. Ze werd nummer één in Elseviers top-100 en kreeg dit jaar de Johannes Vermeer Prijs 2012, de Nederlandse staatsprijs voor de kunsten.

Bij de uitreiking gaf ze in haar toespraak staatssecretaris Halbe Zijlstra een veeg uit de pan en de prijs door aan Ateliers ’63. Rutte I had deze postacademische instelling op het lijstje weg te bezuiningen genomineerden staan.

Marlene Dumas – First People.
cc Flickr spinster's photostream Marlene Dumas First People

Marlene Dumas – Feather Stola.
cc Flickr celinecelines' photostream Marlene Dumas Feather Stola

Toch is Dumas niet de enige kunstenaar van het jaar. De Volkskrant Beeldende Kunstprijs 2012 ging naar de Iraanse kunstenares Tala Madani. Ze werkt in Los Angeles en in Amsterdam en dat is voor De Volkskrant genoeg om haar hier tot kunstenares van het jaar te promoveren.

Tala Madani – Pink Cake.
cc Flickr HerryLawford’s photostream Tala Madani Pink Cake

Tala Madani – Tower Reflection.
cc Flickr HerryLawford’s photostream Tala Madani Tower Reflection

Elsevier en De Volkskrant hebben blijkbaar een voorkeur voor tamelijk rauw schilderende dames. Voor de Stichting Kunstweek was Ted Noten, ontwerper van sieraden, tassen en gadgets, de kunstenaar van het jaar.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Het oog

, door

Ons oog viel op een leuke tentoonstelling in het Zandvoorts Museum, nog tot 31 december te zien. Onder de titel ‘KunstOog’ staat er de ‘spiegel van de ziel’ centraal. Leonardo da Vinci zou de ogen de spiegel van de ziel hebben genoemd.

Van alle lichaamsdelen is het oog misschien wel het meest bijzondere. Je kunt zeggen wat je wil, het oog verraadt vaak wat je werkelijk wilt zeggen. Vanaf het oog van Horus, het alziend oog van god tot het ‘trompe l‘oeil’ is de aard en werking van het oog onderwerp der kunsten geweest. Daar kun je langer naar kijken, dan je in de ogen van een ander kunt blikken.

Daarom sluiten we in deze aflevering van Kunst op Zondag aan bij een minder bekend citaat van Da Vinci, dat vrij vertaald luidt: Kun je niet zien dat het oog de schoonheid van de hele wereld omarmt? Het tekent de kosmos, het adviseert alle menselijke kunsten en corrigeert ze, het beweegt de mensheid naar de verschillende delen van de wereld.

De wereldberoemde ogen van Salvador Dali (het juweeltje ‘Eye of Time’), René Magritte (Le faux miroir) of  M.C. Escher (Oog VII).slaan we over. Laat ons verder kijken.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Nederland versus de wereld

, door

Als kunst een grensverleggend of grensverkennend medium is, dan is  kunst per definitie internationaal. Toch een klein onderzoek: besteden Kunst op Zondag en onze musea wel genoeg aandacht aan Nederlandse kunstenaars?

Kunst is niet een wedstrijdje Nederland – buitenland. Toch vroeg ik mij af of er in Kunst op Zondag (KOZ) niet te weinig aandacht aan Nederlandse kunstenaars wordt besteed. Sterker nog, ik had een vermoeden dat KOZ niet veel anders te werk ging dan musea. Een vermoeden of een onderbuikgevoel?

Tijdens de research voor KOZ drongen zich regelmatig drie gedachten op:
A – Musea scoren vooral met wereldberoemde kunstenaars en die komen meestal uit het buitenland.
B – In buitenlandse musea komen maar weinig Nederlandse kunstenaars aan bod, vergeleken met het aantal buitenlandse kunstenaars dat in Nederlandse musea aan bod komt.
C- Kunst van buitenlandse kunstenaars is vaker boeiender dan Nederlandse kunst.

Het wordt tijd dat eens uit te zoeken.

Het aanbod

Om een idee te krijgen van vermoeden A heb ik de laatste 29 afleveringen van KOZ eens nagekeken en vergeleken met 29 exposities die nu nog lopen in diverse musea. Daarbij is alleen gekeken naar nog levende kunstenaars.
In KOZ komen de Nederlanders er bekaaid af. Slechts 84 Nederlandse kunstenaars, naast 153 buitenlandse kunstenaars.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Wagens

, door

TNO Helmond presenteerde de afgelopen week een fietsersairbag. Een kussentje dat uit het stuur plopt als het voorwiel een object raakt? Nee, een groot kussen dat de automobilist het zicht ontneemt op de fietser die op zijn voorruit klettert. Blijkbaar was TNO Helmond niet zo tevreden over de in 2010 gepresenteerde echte fietsersairbag. In 2010 werd het idee al gepresenteerd om wat euro’s in af te troggelen van Emiel Eurlings, om de airbag te ontwikkelen. De wagen gaat toch boven de fiets?

Het bericht gaf aanleiding eens op zoek te gaan naar wat kunstenaars met wagens uithalen. De wagen en de kar waren de voorlopers van de auto. Lang geleden werd het begrip autowagen nog gehanteerd, nu is daar ‘wagen’ van afgehaald omdat hedendaagse auto’s daar weinig meer mee van doen hebben.

Op de tentoonstelling ‘De verwonderlijke wagens’ in galerie De Kunsten in Deventer kun je tot 16 december nog wagens zien. Niet de met technologie opgepimpte snelheidsduivels die je op de weg ziet, maar de fantasierijke karretjes van Peter Hiemstra en Henk Slomp. Ook volgend jaar maart te zien in museum Martena te Franeker.

Hiemstra en Slomp – Lichtval.


Hiemstra en Slomp – Mr. Boyd is coming to town.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Regeerakkoord

, door

Onder de venijnige titel ‘Bruggen slaan’ wijdt het regeerakkoord van VVD en PvdA exact 147 woorden aan kunst en cultuur. Kunst op Zondag presenteert de integrale tekst van de kunstparagraaf en voorziet het van commentaar.

Kunst en cultuur zijn van grote waarde voor de samenleving.
Gabriel Cornelius von Max – Monkeys as Judges of Art.


Nederland heeft een naam hoog te houden in kunst en cultuur. Nederlandse ontwerpers, modemakers, dj’s en architecten veroveren de wereld.
Via Artlinkart.com – Qu Guangci – Applause.

Beeldende kunst, dans, opera en musicals trekken een groot publiek. Instellingen en kunstenaars ontpoppen zich als cultureel ondernemer en boren nieuw publiek en nieuwe middelen aan.
Jeff Koons – Ushering in Banality.

Het overheidsbeleid richt zich vooral op een sterke basisinfrastructuur, talentontwikkeling en internationale bekendheid van onze topkunst.
Via Galerie Mokum – Kenne Grégoire –  De schreeuw.

Cultuur moet toegankelijk blijven. De BTW-verhoging voor podium- en beeldende kunsten gaat definitief niet door.
Laikingland – Martin Smith – Applause machine (filmpje).

[kliktv nr=1]
We ondersteunen en stimuleren cultureel ondernemerschap en nieuwe financieringsvormen.
Chen Wenling – What You See Might Not Be Real.

De cultuurkaart CJP voor jongeren blijft behouden. Culturele instellingen richten hun educatie op deze groep.
Yue Minjun – Flexible Attitude (Koutou).

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Stilleven

, door

Het stilleven is het genre van de dooie boel. Door sommigen als een wat minderwaardig genre omschreven. Want waarom zou je iets aan de muur hangen, dat je bijvoorbeeld op tafel hebt staan?

Volgens de Van Dale: “schilderij dat een combinatie van levenloze voorwerpen voorstelt”. Volgens de Wikipedia: “Een stilleven is een artistieke compositie (schilderij, tekening, foto) van roerloze of levenloze voorwerpen, die met zorg zijn belicht”.

Het stilleven door de eeuwen heen. Uit respect voor het genre doen we er verder het zwijgen toe.

Jacopo de’ Barbari, Stilleven met patrijs en ijzeren handschoenen, 1504.


Giuseppe Arcimboldo, schaal met groenten, (omgekeerd – de groenteboer), 1590.

Plaatje boven dit artikel: Willem Claesz. Heda , Stilleven met vergulde bokaal, 1635.

Juan Gris, Stilleven met gitaar, 1913.

Joan Miró, Stilleven met oude schoen, 1937.

Salvador Dali, Still Life – Fast Moving, 1956.

Johan Lorbeer, Still-Life Preformance, Tarzan 2001, ook hier en daar gefilmd.

Ron Mueck, Still Life,  2009.

Andrew McNeile Jones, In this way we remember, 2010.

Scott Garner, interactief stilleven, 2012.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Autumn Leaves

, door

De vallende blaadjes zweven langs het raam. Les feuilles mortes. Autumn Leaves. Wie kent dat herfstlied niet?

De herfst inspireert op de een of andere manier tot kunstzinnigheden. Mensen maken de fraaiste foto’s, kinderen verzamelen blaadjes, eikels en wat er zoal meer naar beneden is gevallen, om herfststukjes te componeren.

Of je ruimt de zooi gewoon op. Waarschijnlijk zijn de kinderen op ‘Autumn Leaves’ (1856) van John Everett Millais dat van plan (zie afbeelding boven dit artikel).
Maar kinderen toch! Er valt zoveel meer te doen met gevallen bladeren.

Walter Mason bewerkt bladeren alvorens hij ze fotografeert. Meer op zijn Flickr-pagina.

James Grigg ordent de bladertroep in ‘Geometric Autumn’. Meer op DevianArt.com.

Onder het motto ‘Mondriaan meets Mother Nature’ arrangeerde Owen Mortensen herfstblaadjes in een eveneens geometrische vorm en noemde het ‘Cropped Maple Circle’.

Symboliseert ‘Fallen leaves’ van Fenmei Hu de herfstwind die rond kan spoken in ons hoofd of is het juist genieten geblazen?

Van een heel andere orde is de installatie ‘Fallen Leaves’ van Menasle Kadishman in het Joods Museum in Berlijn.

Meer blaadjeskunst (maar om copyright redenen niet direct hier te vertonen) vind je bij Lorenzo Duran, die in bladeren snijdt en zowel tot figuratieve als geometrische vormen komt en Judith Brotman.
In haar skelettenproject brengt Nicole Moné Autumn Leaves in verband met de dood.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Bad

, door

Kunst als een warm bad. Een eigenaardige omschrijving die bewonderaars hanteren als ze een tentoonstelling hebben doorlopen en voldaan en gelouterd een museum verlaten. Eigenaardig, want waarom zou je van kunst ook  niet de koude rillingen kunnen krijgen?

In de kunstgeschiedenis diende het bad vooral als excuus om schone nymfen af te beelden en het naakt door de censuur te krijgen. Laten we eens beginnen met de badkuip. Niet te verwarren met het in september geopende (Stedelijk) museum als badkuip, waarvan architect Mel Crouwels in het NRC zei: “Toen we het materiaal gekozen hadden en de vorm bepaald, dachten we: Amsterdammers gaan als het goed is dit gebouw een bijnaam geven. Dus laten we het zelf maar verzinnen”.

Onder het motto ‘Dat verzin je niet” een selectie badkuipen.

Frida Kahlo, ‘What the water gave me’, 1922.

Claes Oldenburg, Soft Bathtub, 1966.

Leonie Muller, badkuip uit installatie ‘Door de rafels van tijd’ (Oerol, 2012).

Karin ter Waarbeek, stoel badkuip, 2002.

Jan Ros, Meetbaar Water, een ‘zwembad’ in de gracht bij de Groentemarkt in Leeuwarden. Meer informatie vind je hier.

Street Art kunstenaar D’Farce trommelde wat vrienden op, die met skateborden patronen te maakten in zijn badkuip/zwembad.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Dieren

, door

Behalve van god, zijn mensen ook aardig van dieren los. Om dat te repareren versierde Tinkebell (het alias voor Katinka Simonse) slakken. Het resultaat is dat haar buurman geen slakkenkorrels meer strooit en kinderen ineens een bijzondere belangstelling voor de slijmdiertjes hebben. Ze redt slakken, maar wordt beschuldigd van dierenleed. 

Dat beweert Tinkebell in haar artikel op Joop.nl. Zo bekeken brengt de kunstenaar de dieren dus dichter bij de mensen. TV Rijmond, het AD en de Dierenbescherming denken daar anders over en zo was er op de laatste Werelddierendag een relletje dierenleed.

Een verslaggever van TV Rijmond jatte twee slakken van Tinkebells installatie ‘Save the snails”, onderdeel van de tentoonstelling “Ah, wat lief!” in museum Villa Zebra. Hij bracht ze bij de Dierenbescherming die gaat onderzoeken hoeveel leed er de slakken is aangedaan.

In Kunst op Zondag hadden we al slakken in de aflevering over miniatuurkunst: de inner city snail van Slinkachu. Geen haan die er naar kraaide. Hanen en kraaien hoor je nooit over kunst. Mensen wel. Zeker zodra het dier geen afbeelding, maar dood of levend basismateriaal van de kunstenaar is. En dat gaat dan niet over kwasten en penselen van paarden-, marter-, of eekhoornhaar.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Poging

, door

Technologie kan klank zichtbaar maken en wel zo dat het welhaast beeldende kunst wordt. Dat bleek uit de waanlink die 31 augustus op Sargasso stond (muziek in gestolde vorm).

Het leverde twee reacties op. Reacteur Hans meende iets gelezen te hebben over het bekende experiment met aardappelzetmeel. Met wat water, maizena, folie en een speaker tover je allerlei vloeibare klanksculpturen te voorschijn. Leuk voor regenachtige zondagen, om je kinderen het verschil te laten zien tussen de Carmina Burana van Orff en Gangnam Style van PSY. Wel even het filmpje bekijken en de instructies goed lezen.

Reacteur Bullie vond het maar niks: “Wat een onzin. Hoe smaakt architectuur? Hoe klinkt een poffertje?”
Misschien weet reacteur Bullie er meer van, want “De Smaak van Architectuur” blijkt sinds kort te bestaan. In juni startte Joris Roovers een website, bedoeld als “een nieuw soort ‘kookboek’, een cross-over tussen voedsel en architectuur, in een poging de beleving van ruimte te vertalen in een beleving van smaak”. Hier de trailer van een eerste poging: de Universiteitsbibliotheek Utrecht van architect Wiel Arets in een recept van chefkok Olaf Bouman.

[kliktv nr=1]

De poging van de Smaak van Architectuur gaat niet verder dan het vormgeven van inspiratie.
Zoals dichters geïnspireerd kunnen zijn door een schilderij of zoals componisten een ode brengen aan een sculptuur. Maar dat gaat lang niet zover als de poging om met de middelen en parameters van één kunstvorm een andere kunstvorm weer te geven.

Vorige Volgende