Overzicht

serie

Feit of fabel

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel was een factcheckrubriek van The Fact Club en liep in de zomer van 2013 ten einde. Alle feit of fabel-afleveringen zijn op Sargasso terug te vinden.


Foto: daisy.images (cc)

De hardwerkende Nederlander Griek

, door

DATA - In de opnieuw oplaaiende discussie over de steun aan Griekenland hoor je vanuit diverse kanten roepen “waarom zou ik als hardwerkende Nederlander moeten betalen voor die luie Grieken”.
We zijn gaan graven in de data om te kijken wat nou waar is.

Om te beginnen is er het gemiddelde aantal uur wat iemand per jaar werkt. Dat wordt netjes bijgehouden door de OECD. Dat ziet er als volgt uit:

hoursworked_475

De Grieken gaan duidelijk aan kop. Daar kan tegenin gebracht worden dat her en der cijfers verschenen zijn over Grieken die al met hun 53ste met pensioen gaan. Laten we dat dan ook maar even bekijken.

ret_age_eu_475
De Grieken gaan dus wel iets eerder met pensioen, maar dan ook weer niet zoveel dat het echt uit maakt. We hebben daarom ook even opgezocht wanneer ze beginnen met werken na school. Dat blijkt ook net iets vroeger te zijn dan de Nederlanders.

Met dit gegeven kunnen we vervolgens uitrekenen hoeveel jaar een gemiddeld arbeidsleven duurt en met de eerdere gegevens kunnen we dan bepalen hoeveel uur iemand dan bij elkaar gewerkt heeft. Dan krijg je dit:

total_hours_eu_475
Vrij vertaald komt het er op neer dan een “hardwerkende” Nederlander na zijn pensioen eigenlijk nog zeker 17 jaar in hetzelfde tempo moet blijven doorwerken om in de buurt te komen van de Grieken. De Grieken werken gewoon ruim 40% meer.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: Teeven over vreemdelingenbewaring

, door

ACHTERGROND - Staatssecretaris Teeven (VVD) zei in Trouw: ‘Naarmate mensen langer in vreemdelingenbewaring zitten, wordt het moeilijker om mensen uit te zetten. Dat is niet een feestje van links, maar mijn constatering.’

Dat is een…

 

Teeven stelt dat er een verband bestaat tussen de lengte van het verblijf in bewaring en de kans dat de vreemdeling terugkeert naar land van herkomst. Hoe zit dat?

In mei 2013 heeft de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ, een onafhankelijk adviesorgaan dat de overheid adviseert over migratie) een rapport uitgebracht dat deze uitspraak ondersteunt. Uit onderzoek van ACVZ blijkt dat het vreemdelingenbewaring het meest effectief is bij vreemdelingen die korter dan drie maanden in bewaring zitten. In 2012 was 81% van die groep aantoonbaar vertrokken. Naarmate de bewaring langer duurt is het percentage dat vertrekt lager. Van vreemdelingen die tussen 3 en 6 maanden in bewaring zaten vertrok 38%, van vreemdelingen die langer dan 6 maanden in bewaring zaten vertrok 17%.

In 2012 hebben ongeveer 590 vreemdelingen zonder aantoonbaar vertrek langer dan zes maanden in bewaring gezeten.

Hoeveel mensen zitten in vreemdelingenbewaring? Zijn dit gewone asielzoekers?

Dienst Justitiële Inrichtingen heeft hierover onlangs cijfers gepubliceerd. De totale instroom over 2012 daalde naar 5.420 personen. Van deze groep waren 5.168 mensen in bewaring gesteld op grond van artikel 59 Vw 2000. Dit gaat voornamelijk om mensen die geen verblijfsrecht in Nederland (meer) hebben, en daarom het land moeten verlaten. Vreemdelingenbewaring mag dan, als uiterst middel, worden ingezet om terugkeer naar het land van herkomst te bevorderen. 252 personen van de totale instroom in 2012 werden in bewaring gesteld vanwege artikel 6 Vw 2000.  Dit gaat om personen die aan de grens geweigerd zijn, bijvoorbeeld omdat ze geen geldige papieren hebben.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: vroegtijdige schoolverlaters

, door

ACHTERGROND - Uitspraak Jet Bussemaker (PvdA) zei vorige week tijdens het Vragenuur: ‘Voorzitter. Ik deel met mevrouw Jadnanansing de nadruk op en het belang van het tegengaan van vroegtijdig schoolverlaten. Wij hebben al veel resultaat geboekt, want het aantal vroegtijdig schoolverlaters is gehalveerd van 71.000 in 2002 tot 36.000 nu.’

12 februari 2013 stuurden minister Bussemaker en staatssecretaris Dekker een brief naar de Tweede Kamer over de aanpak van voortijdig schoolverlaten, met in de bijlage een onderzoeksrapport van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap: ‘Nieuwe voortijdig schoolverlaters’.

Uit dit rapport blijkt dat het aantal voortijdige schoolverlaters inderdaad tussen het schooljaar 2001/2002 en het schooljaar 2011/2012 is gedaald van 71.000 naar 36.250. In percentage tov alle leerlingen (aan het begin van het schooljaar) is over dezelfde periode sprake van een daling van 5,5% naar 2,7%. De cijfers over het schooljaar 2011/2012 zijn voorlopige cijfers. In het najaar van 2013 komen de definitieve cijfers.

Hoe komt het dat het aantal voortijdige schoolverlaters zo sterk afneemt?

Het kabinet Rutte II heeft, in navolging van Rutte I het streven geformuleerd het aantal nieuwe voortijdige schoolverlaters terug te brengen tot 25.000 in 2016. De overheid zet in op preventieve maatregelen om de schooluitval terug te dringen. Hiervoor wordt samengewerkt door veel instanties (zoals scholen, gemeenten, jeugdzorg, politie, ouders). Door prestatiegerichte afspraken te maken en transparante cijfers te verschaffen, meent de overheid schooluitval terug te kunnen dringen.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: bioplastic

, door

ACHTERGROND - Henk van Gerven (SP) zei vorige week in het debat naar aanleiding van een algemeen overleg over grondstoffen en afval: ‘Nu is nog maar 1 procent van al het plastic biologisch afbreekbaar.’

(het is namelijk nog minder).

Wereldwijd wordt er 280 miljoen ton plastic geproduceerd, 0.486  miljoen ton daarvan is biologisch afbreekbaar. Dat is 0.2%. Tellen we het plastic daarbij op dat wel biologisch wordt geproduceerd, maar niet biologisch afbreekbaar (0.675 miljoen ton) is dan komen we op 0.4%, nog steeds geen 1% dus.

De cijfers komen van ‘Bioplastics Europe’, een koepelorganisatie van (bio)plastic producenten. Dit is ook de bron waar de Universiteit Wageningen zich op baseert.

Waar wordt bioplastic van gemaakt?

Er zijn verschillende manieren waarop biologisch plastic wordt gemaakt. De meest gebruikte polymeren voor de productie van bioplastic zijn cellulose en zetmeel. Dit wordt gewonnen uit worden uit hout, maïs, tarwe, rijst en aardappels. Ook kan er biologisch plastic gemaakt worden uit planten en bacteriën. Grootste verschil met normaalplastic is dat voor bioplastic geen aardolie nodig is.

Overigens is ‘biologisch afbreekbaar’ een misleidende term. Als we maar lang genoeg wachten is alles biologisch afbreekbaar. Beter is om te spreken van composteerbaar plastic, dit betekent dat er van het plastic, net zoals van het gft-afval, compost gemaakt kan worden.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: kosten van pensioenfondsen

, door

ACHTERGROND - Pieter Omtzigt (CDA) zei in het debat naar aanleiding van een algemeen overleg op 30 mei 2013 over pensioenonderwerpen op 4 juni: ‘Pensioenfondsen beheren een vermogen van 1.000 miljard, brengen 31,9 miljard premies in rekening, keren 25,5 miljard uit en maken waarschijnlijk zo’n 5 miljard kosten, maar dat kan ook 4 miljard of 6 miljard zijn. Die informatie hebben wij niet.’

Dat is een…

De bedragen over het totale vermogen en de uitgekeerde pensioenen en betaalde premies zijn via De Nederlandsche Bank beschikbaar en kloppen. De crux van deze uitspraak zit in de kosten die pensioenfondsen maken.

Volgens Omtzigt hebben we hier geen gestandaardiseerd totaalbeeld van en dat klopt. De situatie verschilt wel erg per pensioenfonds.

Wat voor kosten maken pensioenfondsen?

De kosten die pensioenfondsen maken zijn uit te splitsen in twee categorieën: administratiekosten en beleggingskosten. Het verschil spreekt voor zich; administratiekosten zijn kosten zoals iedere organisatie maakt en beleggingskosten zijn kosten die pensioenfondsen maken voor het beheer van hun vermogen.

In 2011 concludeerde de AFM in het onderzoek “Kosten pensioenfondsen verdienen meer aandacht“: ‘vooral de beleggingskosten worden maar in beperkte mate gerapporteerd.’ Volgens de AFM hebben met name kleine  pensioenfondsen slecht zicht op hun beleggingskosten.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: Post

, door

ACHTERGROND - Henk Kamp (VVD) zei in het Vragenuur afgelopen dinsdag: ‘Het zit gewoon niet goed met de post. De afgelopen tien jaar is er 40% minder aanbod van post geweest. Nu daalt het volume van post met 10% per jaar.’

Het is een feit als we ervan uitgaan dat Kamp het heeft over PostNL en fabel als we ervan uitgaan dat Kamp het heeft over de hele postsector.

Als we het postvolume van PostNL van 2012 vergelijken met het volume van 2002 (jaarverslagen PostNL/TPG) zien we een afname van 5,5 miljard poststukken naar 3,4 miljard poststukken, een afname van 38%.

PostNL rapporteert over 2012 ten opzichte van 2011 een volumekrimp van 9%. Een jaar eerder was dit 7.2%.

Maar PostNL is niet de enige postbezorger in Nederland. Samen met Sandd en Selekt Mail bezet PostNL zo’n 99% van de markt. Hoewel ook het postvolume van de totale postmarkt slonk geven de cijfers van PostNL een vertekenend beeld, aangezien het aandeel van PostNL in de postmarkt de laatste jaren ook is geslonken.

Op basis van OPTA jaarverslag van 2012 en de OPTA postmarktmonitor (2007) kunnen we stellen dat het totale postvolume tussen 2001 en 2011 is gekrompen van ongeveer 5,6 miljard naar ongeveer 4,5 miljard poststukken. Dat is een afname van 20%.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: huizenprijzen

, door

ACHTERGROND - Joram van Klaveren zei in een debat vorige week dat ‘De Kamer, gehoord de beraadslaging, constaterende dat de huizenprijzen ten opzichte van de piek in 2008 inmiddels zijn gedaald met gemiddeld 19.5%..’

maar..

…de PVV diende tijdens het VAO (verslag algemeen overleg) een motie in waarin de PVV het kabinet het kabinet verzoekt de hypotheekrente in ere te herstellen,  dinsdag 4 juni wordt er de motie gestemd.

De huizenprijzen zijn inderdaad 19.5% gedaald?

De huizenprijzen worden bijgehouden in de huizenprijzen index van het CBS. Hierbij wordt gebruik gemaakt van indexcijfers. Het jaar 2000 is 100. In het derde kwartaal van 2008 stond deze index op 106.4, het hoogste niveau in 2008. In het eerste kwartaal van 2013 stond deze index op 86.8. Dat is dus een daling van 19.6 indexpunten.  Officieel is dat niet hetzelfde als een daling van ‘gemiddeld 19.5%’. Procentueel is een daling van 106.4 naar 86.8 indexpunten een daling van 18.5%.

Gaat het hier om daadwerkelijk verkochte huizen?

Nee, de prijsindexcijfers over de bestaande koopwoningen zijn gebaseerd op een integrale registratie van verkooptransacties van woningen door het Kadaster en WOZ-waarden van alle woningen in Nederland. Het CBS heeft echter ook cijfers over de gemiddelde prijs van verkochte huizen. Het derde kwartaal van 2008 was de gemiddelde verkoopprijs van een huis 259.425 euro., het eerste kwartaal was 213.240. Dit is een daling van 17.8%.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: antibiotica

, door

ACHTERGROND - Minister Schippers (VVD) zei in het Vragenuur van 28 mei: ‘De sectoren hebben de handschoen opgepakt en de voortgang van de reductie van het antibioticagebruik in de veehouderij ziet er hoopvol uit. In de veehouderij wordt op dit moment 50% minder antibiotica gebruikt dan in 2009.’

Even later in het debat stelde Gerard Schouw (D66): ‘Mijn fractie begrijpt eerlijk gezegd de jubelstemming niet zo goed over het verminderd antibioticagebruik, want wij weten allemaal dat de illegale productie van antibiotica is toegenomen en dat de cijfers onbetrouwbaar zijn.’ (Vragenuur 28 mei)

Beide sprekers hebben een punt. Onderzoek toont inderdaad aan dat de hoeveelheid verkochte antibiotica is afgenomen. Tegelijkertijd zijn er signalen dat er sprake is van illegale productie.

De regering maakt zich zorgen over onzorgvuldig en overmatig antibioticagebruik in de veehouderij. Dit zorgt ervoor dat steeds meer bacteriën ongevoelig worden voor antibiotica, wat een gevaar kan zijn voor de volksgezondheid.  Zo bleek onlangs nog uit een onderzoek van de Consumentenbond dat 40% van het onderzocht kalfsvlees en 13% van de onderzochte biefstuk de ESBL-bacterie bevatten. Deze bacterie is niet direct schadelijk voor de gezondheid, maar is resistent tegen veel antibiotica.

Is het antibioticagebruik sinds 2009 afgenomen?

De regering heeft zich voorgenomen het antibioticagebruik in de veehouderij ten opzichte van 2009 te reduceren met 20% in 2011, met 50% in 2013 en met 70% in 2015.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: Groeiende overheid

, door

ACHTERGROND - Halbe Zijlstra (VVD) zei vorige week in Buitenhof dat ‘de overheid de afgelopen jaren nog steeds gestegen [is] ondanks bezuinigingen.’

Dat is een…

 

maar…

Wij bakenen ‘groei van de overheid’ af tot groei in uitgaven en groei in aantal mensen dat voor de overheid werkt.

Kijken we naar de uitgaven van de overheid* dan lijkt de bewering van Zijlstra te kloppen. De overheidsuitgaven zijn de afgelopen tien jaar bijna ieder jaar (op 2011) na gestegen. De uitgaven stijgen de laatste drie jaar wel minder hard dan tussen 2000 en 2009. De overheid gaf in 2012 300 miljard euro uit.

Het geeft echter een beter beeld om de uitgaven per jaar af te zetten tegen het bbp, omdat dan ook rekening wordt gehouden met de groei van de economie. Dat geeft een genuanceerder beeld, tussen 2009 en 2011 dalen de overheidsuitgaven afgezet tegen het bbp. In 2012 is dit percentage weer licht gestegen. De overheidsuitgaven bedroegen in 2012 50% van het bbp, in 2002 was dit nog 46%.

Hoe zit het met het aantal mensen dat voor de overheid werkt?

Het CBS houdt bij hoeveel mensen er werken in de verschillende sectoren in Nederland. We kijken naar de sectoren: ‘openbaar bestuur en overheidsdiensten’ en ook naar de sector ‘zorg’, omdat de discussie gaat over de verzorgingsstaat.  We rekenen hier in arbeidsjaren (fte).

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: Eenzaamheid

, door

ACHTERGROND - Halbe Zijlstra (VVD) zei in Buitenhof vorige week dat ‘In dit land hebben we enorm veel zaken die via de overheid geregeld worden, en toch hebben we in dit land ook anderhalf miljoen mensen die eenzaam zijn. En hoe kan dat nou samengaan?’ 

Dat is een…

maar:

deze uitspraak is lastig te controleren. Eenzaamheid is een gevoel, waardoor het moeilijk objectief te meten is.

Een bekende naam op het gebied van wetenschappelijk onderzoek naar eenzaamheid is professor De Jong Gierveld. Zij heeft een zogenaamde ‘eenzaamheidsschaal’ ontwikkeld, waarin aan de hand van 11 stellingen een beeld kan worden verkregen van of iemand eenzaam is. Aan de hand van de stellingen van De Jong Gierveld doet TNS Nipo, in opdracht van Coalitie Erbij, jaarlijks onderzoek naar eenzaamheid in Nederland.

Uit de laatste editie (2012) blijkt dat 11% van de Nederlanders zich sterk eenzaam of zeer sterk eenzaam voelt. Het onderzoek is gedaan onder volwassen Nederlanders. Dat waren er in 2012 13,2 miljoen. 11% daarvan komt inderdaad neer op 1,5 miljoen eenzame mensen. 11% van de totale bevolking komt neer op 1,8 miljoen mensen.

Tellen we echter ook de mensen mee die zich ‘matig eenzaam’  voelen, dan is zelfs meer dan de helft van de Nederlanders eenzaam.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: restschuld

, door

ACHTERGROND - Carola Schouten (ChristenUnie) zei in het vragenuurtje afgelopen dinsdag dat ‘de restschuldproblematiek wordt steeds groter. Volgens recente berekeningen van het Centraal Bureau voor de Statistiek is de gemiddelde restschuld op een woning op dit moment € 40.000. In potentie staan ongeveer 1 miljoen huizen onder water.’

Dat is…

Leg uit?

Carole Schouten zegt hier twee dingen:
– Volgens het CBS bedraagt de gemiddelde restschuld 40.000 euro;
– in potentie staan ongeveer 1 miljoen huizen onder water.

Te beginnen met de restschuld: het bedrag van 40.000 euro komt niet van het CBS. Het CBS heeft nergens gepubliceerd dat de gemiddelde restschuld 40.000 euro bedraagt. In het CBS-bericht “Eigen woning van ruim één miljoen huishoudens onder water” staat: ‘In de gevallen waarin de waarde van de eigen woning lager is dan de fiscale hypotheekschuld, gaat het gemiddeld om een bedrag van 13 duizend euro.’

Het bedrag 40.000 euro komt van de ‘Amsterdam School of Real Estate’. De ASRE is een onderdeel van de UvA, voor een deel gefinancierd door verschillende vastgoedbedrijven. Januari 2013 heeft de ASRE, in opdracht van de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM), het rapport ‘Financierbaarheid van de restschuld’ uitgebracht. Daarin is berekend dat de gemiddelde potentiële restschuld 39.000 euro bedraagt. Voor deze berekening is gebruikt gemaakt van het onderzoek WoON 2009 waaraan het CBS meewerkt.

Foto: daisy.images (cc)

Feit of fabel: NEM over groene stroom

, door

ACHTERGROND - Nederlandse Energie Maatschappij zegt in een nieuwe campagne dat ‘In Nederland wordt niet eens genoeg groene stroom opgewekt om te leveren aan iedereen die daar om gevraagd heeft. Bovendien wordt het grootste deel van de in Nederland geproduceerde groene stroom opgewekt uit zogeheten biomassa. Weet u wat dat meestal is? Houtsnippers. Die worden gewoon meegestookt in de zo vervuilende kolencentrales.’

Dat is een…

Onder de kop ‘Jokkebrokken’ publiceerde de Nederlandse Energie Maatschappij (NEM) dinsdag 14 mei een ‘biecht’. Groene stroom blijkt volgens NEM niet echt groen te zijn. Grijze stroom wordt groen gemaakt doordat bedrijven zogenaamde Garanties van Oorsprong in het buitenland kopen.

In dit kader stelde NEM dat er in Nederland niet genoeg groene stroom wordt opgewekt om aan de vraag te voldoen. Daarnaast stelt NEM dat het grootste deel van de in Nederland geproduceerde groene stroom uit biomassa bestaat.

Is er meer vraag naar groene stroom groter dan we in Nederland produceren?

Ja. CBS houdt gegevens bij over de productie van hernieuwbare elektriciteit. Hieruit blijkt dat we slechts een derde van het totale verbruik aan groene stroom zelf produceren. Er werd in Nederland in 2012 (voorlopige cijfers) ruim 12 miljard kWh aan groene stroom geproduceerd. Dat is zo’n10% van het totale elektriciteitsverbruik (groene en grijze stroom). Nederland verbruikte in 2012 119 miljard kWh elektriciteit. Ter vergelijking: één huishouden gebruikt gemiddeld zo’n 3300 kWh per jaar.

Volgende