serie

Elders in de Wereld

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de Wereld is een vaste rubriek op Sargasso waarin we stilstaan bij nieuws uit de verschillende werelddelen.


Foto: Riccardof (cc)

Onwetendheid is kracht

ELDERS - In de VS zijn pers en overheid maar al te vaak als twee handen op één buik.

Onlangs werd bekend dat de Amerikaanse kwaliteitskranten The New York Times en The Washington Post op verzoek van hun regering de locatie van een geheime drone-basis in Saoedi-Arabië een jaar lang voor het Amerikaanse publiek verborgen hadden gehouden.

Naar eigen zeggen waren beide Amerikaanse kranten op het regeringsverzoek ingegaan om de national security niet in gevaar te brengen. De ombudsman van The New York Times, Dean Baquet, lichtte die beslissing toe in een interview:

The government’s rationale for asking that the location be withheld was this: Revealing it might jeopardize the existence of the base and harm counterterrorism efforts. “The Saudis might shut it down because the citizenry would be very upset,” he said.

Mr. Baquet added, “We have to balance that concern with reporting the news.”

Naar aanleiding hiervan constateerde journalist David Sirota dat de twee belangrijkste kranten van Amerika beide een verhaal achterhielden, niet vanwege een reële bezorgdheid om de veiligheid van Amerikaanse burgers, maar om te voorkomen dat mensen, met name in Saoedi-Arabië, erachter zouden komen wat de VS precies uitvoeren – met als potentieel gevolg dat er een einde zou worden gemaakt aan deze praktijken.

Foto: Riccardof (cc)

Waar komt dat vlees vandaan?

ELDERS - De paardenvleesfraude laat de zwakke kanten zien van de interne markt in Europa. Als er iets misgaat wijst iedereen naar elkaar. Wat ontbreekt, is overkoepelend toezicht.

In heel Europa zijn inmiddels goedkope kant-en-klare lasagnepakketten uit de schappen gehaald na berichten over de verwerking van paardenvlees in beef lasagne. Het is geen kwestie van volksgezondheid, zegt Eurocommissaris Borg, het gaat om fraude. De consument wordt bedrogen, maar zijn gezondheid is niet in gevaar. Paardenvlees is zelfs gezonder dan rundvlees, lezen we nu. En de paardenslager krijgt door alle ophef meer klanten.

De Roemeense slagers zijn niet zo blij met deze kwestie. Zij zijn in eerste instantie aangewezen als de bron van de fraude. Later kwamen Nederlandse handelaren in beeld. De Roemeense minister van Buitenlandse Zaken die woensdag Nederland bezocht om de handelsbetrekkingen aan te halen, zei in een interview met NRC Handelsblad: ‘Het gevoel is dat nieuwkomers in de EU altijd de schuld krijgen.’

De paardenvleesaffaire laat zien dat fraude en corruptie niet eenvoudig op het conto van één bepaald land geschreven kunnen worden. In de onderhavige kwestie zijn volgens NRC Handelsblad op z’n minst zes EU-landen betrokken. Een Britse supermarkt bestelt via het hoofdkantoor in Frankrijk bij een dochteronderneming in Luxemburg lasagnemaaltijden. Het vlees wordt gekocht bij een Frans bedrijf dat een order plaatst bij een Cypriotisch transportbedrijf, dat een Nederlandse vervoerder inschakelt die het vlees in Roemenië ophaalt en naar Frankrijk vervoert. Een beeld van de interne Europese markt dat de vraag oproept of het niet wat eenvoudiger kan. Kennelijk niet, want de “markt” zoekt altijd vanzelf de beste oplossingen, als we de ideologen mogen geloven. Maar de kans dat er iets mis gaat neemt natuurlijk recht evenredig toe met het aantal bedrijven en landen dat in dergelijke handelsstromen is betrokken.

Foto: Riccardof (cc)

Nigeriaanse vreugde, skypende Uhuru en een profetie

ELDERS - Aandacht voor Nigeriaanse vreugdetaferelen, het tv-debat in Kenia en een Afrikaan in het Vaticaan. 

Lagos is geen stad. Het is een gillende, trillende, schurende en op zichzelf draaiende planeet waar vol volume de norm is en oerend hard een volslagen nieuwe betekenis krijgt. Graag maak ik me voorstellingen van de gekte die zich van deze metropool meester moet hebben gemaakt na het laatste fluitsignaal van de Afrika Cup-finale, die de Super Eagles door een hoogstandje van Sunday Mba in hun voordeel beslisten. Dit soort observaties prikkelt toch de verbeelding.

wilson

Wij ook met ons gemiemel over zestien miljoen bondscoaches. In Nigeria zijn het er 170 miljoen. De stoel van de capo di tutti capi is heilig, maar vooral heet. Stephen Keshi, de man die in 1994 aanvoerder was van het laatste Nigeriaanse team dat het toernooi op z’n naam schreef en de trofee nu ook als coach pakt, wordt bijkans heilig verklaard. En grote kans dat zijn spelers na de prijsuitreiking hun bonus zijn gaan ophalen.

Dank dat u mij heeft toegestaan voor één keer met een bijzaak te beginnen. Nu dan Kenia, waar afgelopen maandag voor het eerst een (op tv uitgezonden) verkiezingsdebat werd gehouden. Hier geen ‘doe eens normaal man’ en onbeholpen jij-bakken, maar geslepen messen en getoonde tanden. Raila Odinga, die voorop gaat in de peilingen vroeg zich bijvoorbeeld hardop af hoe zijn rivaal Uhuru Kenyatta en diens running mate William Samoei Ruto het land vanuit Den Haag denken te gaan leiden. ‘Skypen lijkt me onpraktisch.

Foto: Riccardof (cc)

Zuid-Amerika: devaluatie, paria, carnaval

ELDERS - Deze week een langverwachte valuta-ingreep in Venezuela, Argentinië raakt weer in buitenlandpolitieke controverse en als toetje: het Braziliaanse carnaval.

Het zat er al een tijdje aan te komen: de sterk overgewaardeerde Venezolaanse Bolívar is gedevalueerd, van 4.30 naar 6.30 per dollar. Nog altijd is er een grote kloof tussen de zwarte-marktwaarde – voor de devaluatie ging de munteenheid voor een vierde van de officiële prijs over de toonbank – maar de maatregel, die komt terwijl Hugo Chávez nog altijd niet beter is, wordt gezien als teken van pragmatisme.

Minder pragmatisch lijken de zuiderburen van Venezuela: zo interpreteert The Economist althans de toenadering die Argentinië zoekt bij Iran in het onderzoek naar een twintig jaar oude terreuraanslag. De samenwerking die de regeringen zijn aangegaan om de AMIA-bomaanslag in Buenos Aires uit 1994 te onderzoeken, zal volgens het blad onherstelbaar kwaad bloed zetten bij met name Israël. Het is een zoveelste voorbeeld van de voortdurende ruzies en ruzietjes waar Argentinië in haar buitenlands beleid in verwikkeld raakt: zo zijn er naast deze meest recente ontwikkeling de veenbrandjes met schuldeisers, het IMF en het Verenigd Koninkrijk (meest recente update: volgens de Argentijnse minister van Buitenlandse Zaken, Hector Tímerman, staan de Falklandeilanden binnen twintig jaar weer onder hun gezag).

Foto: Riccardof (cc)

Obama moet drones verantwoorden

ELDERS - Het was een zware week voor Barack Obama. De verontwaardiging over het gebruik van drones door de Obama-regering neemt toe, en dan neemt zijn speech writer ook nog eens afscheid. 

Het kon natuurlijk niet lang meer uitblijven. Het gebruik van drones als offensief middel in de strijd tegen Al Qaeda heeft heel wat kritiek gekregen, in de VS en ver daarbuiten. Maar met het lekken van een intern document (pdf) van de Department of Justice aan de nieuwszender NBC, hebben de tegenstanders meer bijval gekregen. In de memo wordt gesproken over in welke gevallen het de VS is toegestaan geweld tegen haar burgers te gebruiken, in het kader van zelfverdediging. Maar de definitie van zelfverdediging wordt behoorlijk opgerekt.

The condition that an operational leader present an “imminent” threat of violent attack against the United States does not require the United States to have clear evidence that a specific attack on U.S. persons and interests will take place in the immediate future.

Alles is dus geoorloofd in de naam van nationale veiligheid, lijkt het. Maar er komt steeds meer weerstand tegen. John Brennan is het brein achter de drone-aanvallen en aast op het CIA-directeurschap, maar moest zich deze week verantwoorden over het doden van drie Amerikaanse burgers sinds 2009 door middel van drone-aanvallen. Ook in populaire cultuur wordt er steeds meer over drones gepraat: op het Sundance Festival gaat Dirty Wars” in premiere, een documentaire over drones. En de serie “Homeland” heeft een Amerikaanse drone-aanval als belangrijk plot. Er is sprake van een “drone awakening”, aldus Buzzfeed.

Foto: Riccardof (cc)

Weer een Duitse minister op plagiaat betrapt

ELDERS - In het zicht van de verkiezingen dreigt Angela Merkel opnieuw een vertrouweling te moeten laten vallen.

Duitsland is al helemaal in de ban van de Bondsdagverkiezingen die in september plaatsvinden. Alles wat er gebeurt wordt in dat licht geplaatst, ook het oprakelen van een jeugdzonde van meer dan dertig jaar geleden. CDU-minister van Onderwijs en Wetenschappen Annette Schavan is deze week haar doctorsbul ontnomen vanwege plagiaat in haar proefschrift uit 1980 met de in dit verband pikante titel ‘Person und Gewissen’. Vorig jaar kwam de ontdekking daarvan al in de publiciteit. De Universiteit van Düssseldorf heeft nu eindelijk een besluit genomen. Zij is ten onrechte gepromoveerd.

De minister werd met dit besluit geconfronteerd tijdens een bezoek aan Zuid-Afrika. Ze kondigde meteen aan in beroep te gaan. Bondskanselier Merkel liet weten dat ze Schavan, blijft steunen. Maar verwacht wordt dat de minister bij terugkomst toch haar aftreden bekend zal maken.

Hoe hoog Merkel Schavan ook heeft, ze zal toch een afweging moeten maken. Het beroep dat de minister tegen de beslissing van de Universiteit heeft aangekondigd zal nog wel een paar maanden lopen. En daarmee is zij gedurende een groot deel van de verkiezingsstrijd een lastige partner, die voor de CDU negatieve berichten zal blijven oproepen.

Foto: Riccardof (cc)

Zuid-Amerika: nog een boem, IMF-sancties en een giftige foef

ELDERS - Na de ploffende putdeksels en verwoestende discobrand, deze week nog een rampzalige explosie in Latijns-Amerika. Daarnaast IMF-straf voor Argentinië en een absoluut ‘WTFBBQ’ momentje uit Brazilië.

Het lag aan een ophoping van gas, liet de procureur-generaal van Mexico weten. De explosie in het kantoor van de Mexicaanse oliemaatschappij Pemex was niet gepland, geen terroristische aanslag of wraakoefening van een kartel. Bij deze jongste tragedie, kort op de hielen van de discobrand in Brazilië, vielen tot vandaag al 37 doden. Tientallen overlevenden liggen nog in het ziekenhuis, soms zwaargewond. Het is overigens niet het eerste dodelijke ongeluk veroorzaakt door Pemex: in september 2012 lieten ook al 30 mensen het leven door een explosie op het terrein van de cementboer. Tijd voor een veiligheidscheckup?

Het tweede Zuid-Amerikaanse nieuws betreft de volgende danspas in de tango van de haat die Argentinië al geruime tijd met het IMF danst. Het land is namelijk officieel op de vingers getikt door het internationale instituut – een unicum voor een G20-lid – vanwege de kunstmatig lage inflatiecijfers die Argentinië publiceert. In het uiterste geval zou het IMF de Argentijnen in z’n geheel uit het fonds kunnen trappen – tegen het eind van het jaar volgen meer controles en dus ook meer nieuws. In respons op het IMF-besluit heeft de regering van Fernández de Kirchner besloten supermarktprijzen twee maanden te bevriezen. En om de gebruikelijke stapel jij-bakken uit de kast te trekken, want het IMF is ook niet perfect.

Foto: Riccardof (cc)

No Minorities Please, We’re Republicans

ELDERS - De afgelopen week gebeurde er – voor Amerikaanse begrippen – weinig opvallends in het ‘land of the free, home of the brave’. De Republikeinse haatmachine draaide niettemin gewoon door.

In de staat Tennessee dreigt een wet te worden aangenomen die het leerkrachten verbiedt om zelfs maar het bestaan van homoseksualiteit tegenover hun leerlingen te erkennen. Erger nog: scholen zouden worden verplicht vermoedens van homoseksualiteit door te geven aan de ouders van leerlingen. Dat is bepaald niet zonder gevaar: ouders die de seksuele identiteit van hun kinderen niet willen accepteren scheppen maar al te vaak een onveilige leefomgeving voor hun kroost. Maar liefst veertig procent (pdf) van de van huis weggelopen jongeren in de VS identifceert zich dan ook als homo-, bi- of transseksueel.

In Arkansas worden ondertussen serieuze pogingen ondernomen om abortus te verbieden zodra een foetale hartslag meetbaar is. Dit kan al het geval zijn na slechts zes weken zwangerschap. Gezien de minieme grootte van de foetus in een dergelijk vroeg stadium van de zwangerschap, zou dit in de praktijk betekenen dat iedere abortus moet worden voorafgegaan door het verplicht (en medisch nodeloos) inbrengen van een echo-apparaat in de vagina.

De indiener van bovengenoemd wetsvoorstel maakte zijn langetermijndoelen al in 2011 duidelijk in een toespraak:

Foto: Riccardof (cc)

Panda uit Polen

ELDERS - De Poolse economie groeit. Maar de werkloosheid blijft hoog.

Fiat verplaatst de productie van de Panda uit het Poolse Tychy naar Napels. Dat kost 1450 werknemers hun baan. De auto-industrie heeft in heel Europa, met uitzondering van Duitsland, te maken met dalende omzetten. ‘Terwijl de Duitse autofabrikant Volkswagen een marktaandeel van 25 procent heeft, hebben zijn twee Franse concurrenten, die nog maar een op de vijf auto’s in Europa verkopen, de grootste moeite om het hoofd boven water te houden in de huidige crisis in de auto-industrie,’ klaagt Le Monde. Ook de Belgische en Britse auto-industrie moest het afgelopen jaar mensen ontslaan.

De voorrang die het Italiaanse Fiat aan zijn landgenoten geeft betekent een nieuwe slag voor de Poolse arbeiders in de regio Silezië, al jaren gebukt onder werkloosheid en alle grillen van de economische conjunctuur.

De Poolse economie als geheel groeit, maar -anders dan in vergelijkbare Midden-Europese landen- blijft de werkloosheid  erg hoog, in december 2012 13,4 procent. De eurocrisis heeft de economische ontwikkeling in Polen nauwelijks geremd. Het land behoort wereldwijd tot de groei-economieën. Met Turkije, Indonesië, Mexico en Zuid-Korea zit Polen in een groep (TIMPS) die de oudere groeilanden, bekend onder de afkorting BRIC, naar de kroon steken, schreef NRC Handelsblad afgelopen dinsdag.

Foto: Riccardof (cc)

Bevrijde brandhaard, @HSMPRESS en Dos $anto$

ELDERS - Deze week vanuit Afrika de pijn en verlossing van Timboektoe, Twitterlamme terroristen, een schatrijke presidentsdochter en op de tafel dansende Kaapverdianen.

Ze zijn weg, maar with a bang. Tien maanden lang hadden aan Al Qaeda gelieerde godsdienstwaanzinnigen Timboektoe in hun greep. Maandag slaagden Franse en Malinese troepen erin de strijders uit de historische stad te verjagen, maar op weg naar de uitgang hadden de terroristen nog één laatste rattenactie in huis. Geheel volgens de gebruikelijke methode zetten ze de fik in een paar gebouwen waarin zich onbetaalbare cultuurschatten bevonden. Dát er weer oude teksten verloren zijn gegaan is zeker, maar er heerst onduidelijkheid over de vraag op welke schaal. Zo komen het Ahmed Baba-instituut en het University of Cape Town Timbouctou Manuscript Project met tegenstrijdige verklaringen. In een interessant essay stelt Eildert Mulder dat wie een manuscript verbrandt, in feite de schrijver ervan opnieuw doodt. Naast de rouw om het vergane erfgoed en de moord op de oude meesters is er, uiteraard, vreugde: de levenden leven en zijn vrij! De orde, die is nog niet hersteld: naar verluidt zijn plunderingen in volle gang.

Verder zwaaien we met z’n allen naar @HSMPRESS. Huisregels zijn huisregels, toch, Al-Shabaab? Twitter deelt de rode kaart uit wegens door @HSMPRESS geuite bedreigingen. Hè hè. Persoonlijk vraag ik mij af waarom de heren en dames tweetbazen die paar klikjes niet veel eerder uitvoerden. Misschien om de duizenden volgers van het account niet op de kast te jagen? Als reactie schreeuwde een woordvoerder nog even boo-ya naar de op Twitter veel minder populaire christenhonden. Ha!

Foto: Riccardof (cc)

Zuid-Amerika: discobrand, ploffende putdeksels en.. juist.

ELDERS - Juist – Máxima. Die mag natuurlijk niet ontbreken in de Elders – Zuid-Amerika deze week. Maar eerst: een enorme discobrand in Brazilië en in hetzelfde land exploderende putdeksels als groeiend probleem.

De cafébrand in Volendam zal nog wel een tijd in het Nederlandse nationale geheugen gegrift staan: net zo zullen de Brazilianen en met name jongeren in de deelstaat Rio Grande do Sul afgelopen zondag niet snel vergeten. Toen brak in discotheek Kiss een brand uit die aan meer dan 230 feestgangers het leven kostte. De omstandigheden in de club Kiss in het stadje Santa Maria, voor zover die duidelijk zijn geworden, tonen veel overeenkomsten met de tragedie in De Hemel: mogelijk teveel mensen binnen, geblokkeerde nooduitgangen, een brandbaar plafond en iemand (in dit geval een lid van de band die optrad) die binnen vuurwerk afstak. De stroperige bureaucratie in Brazilië betekent dat horecazaken soms open kunnen blijven terwijl nieuwe vergunningsaanvragen in behandeling zijn, waardoor niet altijd de veiligheidsvoorschriften worden nageleefd. De meeste slachtoffers overleden zondag aan verstikking of het inhaleren van rook.

De tweede nieuwsaanleiding deze week komt ook uit Brazilië en is eveneens brandgerelateerd, hoewel op het eerste gezicht onschuldiger: ontploffende putdeksels in Rio de Janeiro zijn daar een toenemend probleem. Het lijkt haast slapstick, maar kan serieuze gevolgen hebben zoals het gelinkte New York Times-artikel aangeeft: als je te dichtbij staat kunnen de explosies je ernstig verbranden en ook rondvliegende putdeksels zijn niet bepaald een genot voor de hersenpan. En hoe ongelofelijk die foto ook lijkt, het is echt een tweetonner van een deksel dat volgens ooggetuigen vier meter de lucht in vloog. De oorzaak van de explosies is volgens experts de opbouw van gassen ondergronds, die door een elektrische vonk worden ontstoken. Het zou een fenomeen zijn dat in alle grote steden wel voorkomt – hoewel ik geen Nederlandse voorbeelden ken – maar in Rio door oude infrastructuur disproportioneel veel. Een probleem met de Olympische Spelen en het WK in het vooruitzicht..

Foto: Riccardof (cc)

Wapens, fracking en vervuiling

ELDERS - De NRA denkt vooruit en is bezig met speciale jongerenmarketing voor vuurwapens. Hadden waterproducenten en beleidsmakers vijftig jaar geleden maar vooruit gedacht, en het vervuilen van diep grondwater verboden.

Wapenbezit in de Verenigde Staten: er is de afgelopen weken, maanden, nee jaren, al zoveel over gezegd en geschreven. De grote beschikbaarheid van vuurwapens moet aan banden gelegd worden om verschrikkelijke incidenten als de Newtown of Aurora shooting te voorkomen. Maar er moet meer gebeuren. In The New York Times stond deze week een mooi stuk over de jongerenmarketing van pro-gun organisaties als de NRA. Er wordt door dit soort belangenorganisaties veel geld gestoken in sociaal onderzoek naar hoe wapengebruik aangeleerd en gestimuleerd kan worden. Uit één van deze rapporten: ‘The point should be to get newcomers started shooting something, with the natural next step being a move toward actual firearms.’ En dat in een land waar je de kroeg niet in mag voor je 21e.

De mensen die zo ontzettend pro-gun zijn, zijn waarschijnlijk dezelfde mensen die vinden dat het grote Amerika niet afhankelijk mag zijn van andere landen (lees: de Russen of het Midden-Oosten). En die dus ontzettend pro-fracking zijn. Voor wie de laatste twee jaar onder een steen geleefd heeft: fracking staat voor hydraulic fracturing, en is een min of meer nieuwe techniek die gebruikt wordt om olie en gas uit de aarde te winnen. Er is veel kritiek op het gebruik van deze techniek, omdat er gebruik wordt gemaakt van giftige stoffen, het grondwater vervuilt en heel wat andere redenen. Maar. In al die commotie de afgelopen jaren, hoor je vrijwel niets over horizontal drilling, terwijl het net zo goed bijdraagt aan de verhoogde olie- en gasproductie van de VS en net zo gevaarlijk is, zegt National Public Radio (NPR). De verklaring: fracking klinkt ondeugend. Het begint met een f, en eindigt op c-k. Oh oh, ik hoop niet dat een slimmerik ergens iets vunzigs weet te maken van horizontal drilling.

Vorige Volgende