serie

Elders in de Wereld

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de Wereld is een vaste rubriek op Sargasso waarin we stilstaan bij nieuws uit de verschillende werelddelen.


Foto: Riccardof (cc)

Weg naar EU nog lang voor Bosnië-Herzegovina en Kosovo

ACHTERGROND - De laatste oorlog in voormalig Joegoslavië ligt alweer meer dan tien jaar achter ons. Het grote bloedvergieten is sindsdien voorbij, toch is de situatie in een aantal van de voormalige Joegoslavische republieken verre van stabiel. In de Volkskrant en het Financieele Dagblad stonden gisteren interessante artikelen over de situatie in respectievelijk Kosovo en Bosnië-Herzegovina.

In hedendaags Kosovo staan de burgers van Servische afkomst onder druk. Althans, voor zover zij zijn gebleven. Naar schatting woonden er voor de oorlog van 1999 twintigduizend Serviërs in Pristina, daarvan zijn er nu nog 53 over volgens dit artikel in de Volkskrant. Hoewel de werkloosheid er hoog is, heerst er optimisme in de hoofdstad. Er zijn veel jonge mensen die veelal werken voor internationale organisaties en er is een bloeiende horeca. Maar het optimisme geldt niet voor de Serviërs. In de hoofdstad, waar niet de gemeenschappelijke blauwe Kosovaarse vlag maar de rode Albanese vlag volop wappert, is maar één Servisch-orthodoxe kerk. De meeste Serviërs trekken naar Servische enclaves, sommige niet ver buiten Pristina, maar de meeste in het noorden van Kosovo. In die enclaves hebben zij hun eigen ziekenhuizen, scholen en kerken.

Geschiedenis van Kosovo

Gevoelens van ontheemdheid onder Serven en moslims wisselen elkaar af in de geschiedenis van Kosovo, dat door Servische nationalisten wordt gezien als de bakermat van hun cultuur. Volgens de overlevering werd deze bakermat in 1389 bij de Slag op het Merelveld verloren waarna eeuwen van Ottomaanse onderdrukking volgde. Na het uiteenvallen van het Ottomaanse Rijk kreeg Servië weer zeggenschap over Kosovo. Dat bleef na de Eerste Wereldoorlog onveranderd, ondanks het feit dat de Albanese moslims toen al de meerderheid vormden. Na de Tweede Wereldoorlog werd Kosovo onderdeel van het Tweede Joegoslavië van Josip Broz Tito. Door een grondwetswijziging in 1974 verloor Servië haar controle over Kosovo, dat weliswaar volgens de wet een provincie bleef maar in feite de status van republiek kreeg (Kosovo werd toen rechtstreeks vertegenwoordigd in de federale instellingen).

Foto: Riccardof (cc)

Verkiezingsjaar

ACHTERGROND - 2013 is voor het Midden-Oosten een jaar van verkiezingen. Terwijl de hoop op een tweestatenoplossing vervliegt, lopen in Irak de spanningen op en tekent zich in Syrië een ernstige humanitaire crisis af.

De Arabische Lente veranderde twee jaar geleden het politieke landschap in het Midden-Oosten drastisch. Nu de revolutie haar derde jaar ingaat, dringt het besef door dat de tweede fase heel wat moeilijker is dan de euforische eerste fase, waarin de dictators verdreven werden. De politieke kloof is dieper geworden, de economie gaat achteruit, er is een flink veiligheidsprobleem.

Verkiezingen

Het komende jaar is een interessant jaar, vooral in het licht van het feit dat er in de hele regio verkiezingen worden gehouden. In de aanloop daarnaar toe zien we een opmars van religieus rechts. Dé vraag is dan ook of de moslimbroeders wat te duchten hebben van de salafisten.

In Israël en Jordanië, dat vorig jaar een nieuwe kieswet aannam, gaat men deze maand naar de stembus. Na de aanname van de nieuwe grondwet, vinden naar verwachting volgende maand parlementsverkiezingen plaats in Egypte. Tunesië en Libië zijn nog druk met het opstellen van een nieuwe grondwet, maar als die er eenmaal is volgen ook daar verkiezingen. Verder zijn er lokale verkiezingen in Irak en gaan ook de Palestijnen na lang uitstel eindelijk stemmen.

Foto: Riccardof (cc)

Rampzalig nieuwjaar, rebellen en ivoorstropers

ACHTERGROND - In de eerste Afrika-aflevering van 2013 staan we stil bij de stadionramp in Ivoorkust, Centraal-Afrikaanse rebellie en ivoorstroperij in Gabon.

Geen disco deze week, eerder een treurmars. Een nieuwjaarsviering in Ivoorkust eindigde gisterochtend in een regelrechte tragedie. In het Felix Houphouët Boigny-stadion in Abidjan brak paniek uit onder de feestgangers, die sowieso al met veel te veel waren komen opdagen: 61 mensen werden vertrapt, nog ruim 200 raakten gewond. Nog steeds worden er kinderen vermist. Wat er precies is gebeurd, is nog onduidelijk, maar president Alassane Ouattara – die de viering zelf bekostigde – heeft aangekondigd de ramp direct te onderzoeken.

In de in 2011 verschenen documentaire The Ambassador gaat de Deense journalist Mads Brügger ‘undercover’ als diplomaat in de Centraal-Afrikaanse Republiek. Zijn verborgen camera brengt ondubbelzinnig in beeld hoe het land, ruim drie decennia na de onvoorstelbare zelfkroning van Empereur Jean-Bédel Bokassa (hier prachtig in beeld gebracht), nog altijd omgeven is met een diamantharde laag corruptie. In Brüggers documentaire wordt al voorzichtig gezinspeeld op een dreigende coup d’etat, en de nu al drie weken durende mars van een Centraal-Afrikaanse rebellengroepering richting hoofdstad Bangui zal niet met een sisser aflopen. Minstens tien steden in het land zijn nu in handen van de rebellen, die zich nu op schietafstand van Bangui bevinden. President Francois Bozizé heeft zich (‘I am a democrat‘) bereid verklaard zijn macht te delen met de oproerkraaiers, terwijl de Afrikaanse Unie druk doende is een vredesoverleg te organiseren. De rebellen weigeren vooralsnog iedere vorm van consensus met Bozizé. Franse (250) en Amerikaanse (50) militairen zijn inmiddels geland in ‘CAR’ en buurland Tsjaad om in te grijpen wanneer nodig.

Foto: Riccardof (cc)

Zuid-Amerika 2013 – de trailer

ACHTERGROND - Een korte preview van wat er komen gaat in het Zuid-Amerika van 2013, te consumeren in drie minuten! Want let’s face it, met een nieuwjaarskater is dat wel ongeveer de drempel. 

Oh, en als u echt nog even niet wil weten dat het nieuwe jaar echt, onherroepelijk, is begonnen, kunt u naar het derde punt skippen voor lichter vermaak uit het afgelopen jaar. En daarna de winterslaap voortzetten.

Voor hen met meer moed beginnen we rustig aan, met de vooruitblik van The Economist. *Insert trailerstem* (zie ook de echte trailerstemmeneer overigens). In a year, in which the world was supposed to have already ended… groeit de Latijns-Amerikaanse economie aardig maar minder explosief dan voorheen; zijn er verkiezingen in Argentinië, Chili, Ecuador, Paraguay de Falkland-eilanden; en gaan Chávez en Castro het hoekie om. Als het tegenzit mag de eerste van die twee trouwens nog in 2012 aanschuiven bij Simón Bolívar.

Dan, 2013 as never seen before: by the Huffington Post. Alliteration, an amazing adventure. That’s right, this year’s HuffPost 2013 preview lets you “C” the entire picture.. en vertelt dat onder meer China, currency, en carbon een belangrijke rol gaan spelen in het komende jaar. Ohja, en complacency – want dat is het woord dat het best past bij het recente buitenlandbeleid van de Verenigde Staten. Really? Ik vind het allemaal wat conspicuous en concocted, jongens.

Foto: Riccardof (cc)

De (on)winbare strijd

ACHTERGROND - De deze week overleden leider van de coalitietroepen in de Eerste Golfoorlog, ex-generaal Norman Schwarzkopf, pleitte voor het aangaan van een strijd die te winnen valt. Operation Desert Storm bleek uitermate succesvol. De effectiviteit en duurzaamheid van de huidige missie in Afghanistan is uiterst onzeker, de tijd zal leren wat meer dan tien jaar inspanningen hebben opgeleverd.

Stormin’ Norman is overleden. Ex-generaal Norman Schwarzkopf, die zijn bijnaam dankte aan zijn opvliegende karakter, stond in 1991 aan het hoofd van de coalitietroepen die het leger van Sadam Hussein uit Koeweit verdreven. Hij gaf het Amerikaanse leger hernieuwd zelfvertrouwen. Volgens The Guardian rekende hij door middel van de geslaagde blitzkrieg af met het Vietnam-syndroom van het Amerikaanse leger. Dat lijkt me wat overdreven, zeker gezien de ervaringen in Somalië en de nieuwe moeizame missies die sindsdien in Irak en Afghanistan zijn ondernomen. Dat neemt niet weg dat Operation Desert Storm vanuit militair oogpunt een succesvolle onderneming was. Het uitgangspunt van Schwarzkopf, die zelf twee keer diende in Vietnam, was om alleen in een strijd verzeild te geraken als een overwinning goed mogelijk zou zijn.

De Eerste Golfoorlog bleek inderdaad een winbare strijd. Dat mocht ook wel, met een troepenmacht van 700.000 man. Daar stond wel een miljoen Irakese militairen tegenover. Een groot deel daarvan bestond echter uit opgeroepen reservisten, die lang niet zo goed getraind waren als de Republikeinse Garde. Bovendien hadden de coalitietroepen een grote overmacht in de lucht. Na wekenlange luchtbombardementen werden de Irakezen in een grondoorlog van vier dagen uit Koeweit verdreven.

Foto: Riccardof (cc)

Fossielen uit Zuid-Amerika

ACHTERGROND - Deze week uit Zuid-Amerika drie keer fossielen: een interactieve kaart met Peruaanse ruïnes, de risico’s van de Dakar-rally en het koningshuis onder de rook (of niet) van een vulkaanuitbarsting

Of het slimme marketing is gekoppeld aan het eind van de Mayakalender is niet duidelijk, maar Lima viert dit jaar zijn status als “ciudad milenaria” en “stad van culturen”, om met name aandacht te vragen voor het Inca-erfgoed dat in de Peruaanse hoofdstad een precair bestaan leidt. De lokale krant El Comercio heeft een aardig kaartje met foto’s en locaties van Incaruïnes samengesteld: de foto’s tonen op indringende wijze het moeizame samengaan van heden en verleden. Alsof je een flatgebouw tegen het Colosseum aanbouwt.

Ook de schat aan fossielen die in de Peruaanse woestijnen ligt lijkt wel wat bescherming te kunnen gebruiken. Vanaf 5 januari gaat namelijk voor de vijfde keer de Dakar-rally van start in Zuid-Amerika en paleontologen vrezen dat de scheurijzers onherstelbare schade zullen toebrengen aan skeletten van soms miljoenen jaren oud. Ook de beroemde geogliefen in onder meer de Nazca-woestijn liggen volgens sommigen gevaarlijk dichtbij de rallyroute. De organisatoren verzekeren dat er niets aan het handje is.

Het derde fossiel in het nieuws deze week was het koningshuis de vulkaan Copahue die zachtjes begon uit te barsten. Volgens het Reformatorisch Dagblad ANP had het prinselijk gezin in Villa la Angostura, bij Bariloche, geen last gehad van de vulkaan “waarvoor in de regio aanvankelijk een waarschuwing was afgegeven“. Ook niet zo gek, aangezien de vulkaan en Caviahue, de enige eventueel geëvacueerde gemeenschap, ruim 300 kilometer van Bariloche liggen. Hier en hier mooie NASA foto’s van de rookpluim.

Foto: Riccardof (cc)

Vuurwapens, ideologie en politieke chaos

ACHTERGROND - De gebeurtenissen van afgelopen week illustreerden wederom de disfunctionaliteit van het Amerikaanse politieke debat.

Het Amerikaanse nieuws werd vorige week gedomineerd door de schietpartij op een basisschool in Sandy Hook waarbij, exclusief dader, 26 mensen omkwamen. Vrijdag presenteerde de National Rifle Association (NRA), de uitermate machtige belangenvereniging van vuurwapenbezitters en -industrie, haar plan om dit soort schietpartijen voortaan te voorkomen. De oplossing? Meer vuurwapens! Dit keer in de vorm van een gewapende politieagent op iedere school. Nog voordat de woordvoerder van de NRA was uitgesproken, raakte bekend dat bij een schietpartij in landelijk Pennsylvania meerdere slachtoffers waren gevallen, inclusief drie gewonde agenten van de staatspolitie. Waren er nu maar gewapende good guys ter plaatse geweest, dan had het nooit zo ver hoeven komen…

Een heel andere oplossing voor school shootings werd aangedragen door de libertarische schrijfster (en betaald conservatief activist) Megan McArdle:

I’d also like us to encourage people to gang rush shooters, rather than following their instincts to hide; if we drilled it into young people that the correct thing to do is for everyone to instantly run at the guy with the gun, these sorts of mass shootings would be less deadly, because even a guy with a very powerful weapon can be brought down by 8-12 unarmed bodies piling on him at once.

Foto: Riccardof (cc)

Sta(a)tus zegt ook niet alles

ACHTERGROND - Palestina is waarnemerstaat in de VN geworden. Een groot aantal landen erkent de oppositiecoalitie als vertegenwoordiger van het Syrische volk. Taiwan wordt door een beperkt aantal staten erkend, maar is wel een gewild handelspartner. De status van staten komt in vele vormen en maten.

Ik moet bekennen dat ik het begrip ‘waarnemerstaat’ niet kende voordat Palestina deze status onlangs kreeg toegekend. Het klinkt toch een beetje alsof je langs de zijlijn staat, en eigenlijk is dat ook nog steeds het geval. Want het is niet zo dat Palestina nu een soevereine staat is, met eenduidig zelfbestuur over een helder afgebakend stuk grondgebied.

Half december erkenden ruim honderd landen op een bijeenkomst van de ‘Vrienden van Syrië’ de Nationale Coalitie van Syrische Revolutionaire en Oppositionele Krachten als de ware vertegenwoordiger van het Syrische volk. De VS gingen hen voor en de Europese Unie volgde. Maar ondertussen zit Assad nog in zijn paleis, wordt hij nog gesteund (hoewel ook dit afbrokkelend is) door ondermeer Rusland en woedt de burgeroorlog door.

Wat betekent een status nu eigenlijk voor een staat? Besta je als land alleen als je door de VN erkend wordt? Is het belangrijk om erkend te worden door andere staten? Of kan je als land ook prima functioneren zonder die officiële erkenningen?

Foto: Riccardof (cc)

Nazi’s raus!

ACHTERGROND - Het verbieden of tegenwerken van extreem-rechtse partijen is riskant en kan een averechts effect hebben.

De Griekse neo-nazipartij Gouden Dageraad wordt uitgesloten van deelname aan de Griekse delegatie naar het parlement van de Raad van Europa. Dat heeft premier Samaras gezegd tegen de voorzitter van de EGAM (European Grassroots Antiracist Movement), Benjamin Abtan. Zaterdag jongstleden gingen in Athene 10.000 mensen de straat op om te demonstreren tegen de neo-nazi’s. Gouden Dageraad is een extreem-rechtse partij die bij de laatste verkiezingen 6,9% van de stemmen haalde, goed voor 18 van de 300 zetels. Partijleden vallen regelmatig immigranten aan en ook homoseksuelen zijn in Athene niet veilig. Zondag werd het linkse parlementslid Stratoulis in elkaar geslagen door mannen die zich bekend maakten als leden van Gouden Dageraad. De partij gebruikt nazi-symbolen en hun leider brengt openlijk de Hitlergroet.

Intussen zijn neonazi’s ook weer in het nieuws in hun Heimatland. De Duitse Bondsraad, waarin alle Länder vertegenwoordigd zijn,  heeft besloten tot nieuwe poging om de NPD te laten verbieden. De NPD is een extreem-rechtse partij die landelijk niet meer dan 1,5 % van de stemmen haalt en slechts in twee deelstaten vertegenwoordigd is met in totaal dertien leden. De partij zou in totaal zo’n 6000 leden tellen. Maar de NPD is volgens de Bondsraadsleden ongrondwettelijk. Eind vorig jaar kwam een reeks moorden op eigenaren van Turkse eettentjes aan het licht (de Döner-moorden). De moordenaars, waarvan er twee na ontdekking zelfmoord pleegden, waren lid van de Nationaal Socialistische Ondergrondse en hadden contacten in de NPD.

Foto: Riccardof (cc)

Zuma, honing en goeie disco

ACHTERGROND - In het tweede rondje Afrika, naast een kleine knipoog naar Madiba, aandacht voor de herverkiezing van Jacob Zuma en knappe koppen om in de gaten te houden.

Mannen, vrouwen en kinderen der gehele wereld, adem uit! Nelson Mandela is aan de beterende hand. Naast een longinfectie zaten ook galstenen Madiba dwars, maar die zijn volgens doktoren van het privéziekenhuis waar de oud-president verblijft inmiddels verwijderd.

Dit hadden Mark Trollip, John Martin Keevy, Johan Prinsloo en Hein Boonzaaier vermoedelijk graag anders gezien. De vier waren erop uit de gehele top van het African National Congress “execution style” de lucht in te blazen tijdens het partijcongres dat gisteren in Bloemfontein plaatsvond, maar werden door de autoriteiten tijdig in de kraag gevat. Hun gedroomde onafhankelijke Boerenrepubliek komt er niet, zeker niet nu president Jacob Zuma nóg steviger in het zadel zit als partijleider van het ANC. De 70-jarige werd gisteren dus niet opgeblazen maar door zijn maatjes herkozen en heeft, mits hij gezond blijft natuurlijk, de macht in Zuid-Afrika tot het eind van het decennium in handen. In de rainbow nation is allang geen sprake meer van een democratie; van een idealistische vrijheidspartij is het ANC verworden tot een ondemocratische moloch die zijn met het pluche vergroeide derrière afveegt met de wil en mening van (arme) Zuid-Afrikanen. Dit blijkt nog maar eens uit de verkiezing van Cyril Ramaphosa tot Zuma’s deputy. Ramaphosa was als voormalig hoofd van de National Union of Mineworkers een van de voornaamste mikpunten van de woedende opstandelingen bij de Marikana-mijn.

Foto: Riccardof (cc)

Achtergrondradio en natuurschoon uit Zuid-Amerika

ACHTERGROND - Deze week uit Zuid-Amerika twee keer audio-achtergrond bij eerder nieuws en eenmaal natuurpracht

Vorige week las u het al: Hugo Chávez is weer ziek. Deze week waren er regionale verkiezingen in Venezuela, waar Chávez’s partij een gevoelige klap uitdeelde aan de oppositie: Tweetje van Remi Lehmann

Toch was het nieuws over de gezondheid van El Comandante voor sommigen interessanter. Dezelfde Remi van de tweet mocht op Radio 1 vertellen wie nou die “geschikte peer” (aldus de presentator) van een Maduro is die Chávez mogelijk moet opvolgen. Hier terug te luisteren vanaf minuut 35. Let vooral ook op de verdere bijzondere toon en formuleringen van de heren presentators; het is ongetwijfeld niet zo bedoeld maar het klinkt of in hun ogen de terugkeer van kanker bij de Venezolaanse president een klein feestje is.. En even later luidt het over Mandela “die is ook nog steeds niet dood”. Ahem.

Terwijl het radiofragment buffert, kunt u bij de BBC terecht voor een iets langere radioreportage, over de staat van de Argentijnse economie, valse inflatiecijfers en een steeds opstandigere bevolking. Voor wie Latinonieuws net paco is zal het stuk weinig schokkends bevatten maar het biedt evenwel een goed overzicht van de problemen. Interessant zijn met name de ervaringen van Graciela Bevacqua, een Argentijnse mevrouw die in 2007 werd ontslagen omdat ze bij INDEC, het statistische instituut van Argentinië, correcte inflatiegegevens publiceerde en zich verzette tegen overheidsinmenging. Ja, foei mevrouw Bevacqua! Deed u nou gewoon uw werk, op integere wijze? Het moet niet gekker worden.

Foto: Riccardof (cc)

De vrouwen in de Amerikaanse politiek

ACHTERGROND - Hillary Clinton stopt als minister van Buitenlandse Zaken en haar beoogde opvolger, Susan Rice, heeft de handdoek in de ring gegooid. Vrouwen speelden een hoofdrol in de Amerikaanse politiek de afgelopen week.

‘Will she or won’t she?’ is de vraag die de Amerikanen de afgelopen weken (jaren, eigenlijk) heeft bezig gehouden. Sinds Hillary Clinton heeft aangegeven dat ze niet beschikbaar is als secretary of state in Obama’s tweede termijn, gonst het in de Amerikaanse media dat ze zich klaar maakt voor een gooi naar het presidentschap in 2016. Zelf zegt ze steevast dat ze ermee stopt omdat het na twintig jaar politiek welletjes is geweest, dat ze toe is aan wat rust. Begrijpelijk, ze is inmiddels 65. Ook tegenover Barbara Walters (filmpje) blijft ze volhouden dat ze iets anders gaat doen.

Het was sowieso de week van de vrouwen in de Amerikaanse politiek. Susan Rice, vriendin en bondgenoot van Obama sinds het eerste uur, gaf aan zich terug te trekken als kandidaat voor de post die Hillary Clinton achterlaat. 

Rice is op dit moment de Amerikaanse gezant in de Verenigde Naties en zal dat ook blijven. Maar het was geen geheim dat Obama haar het liefst als zijn minister van Buitenlandse Zaken had gehad. De New York Times heeft een goede analyse over wat de twee politici aan elkaar bond. Het was niet slechts dat ze beide de eerste Afro-Amerikaanse politici op een bepaalde post waren, hun gedeelde passie voor basketbal of dat ze beide tegen de Irak-oorlog waren. Obama benijdt Rice omdat ze zegt wat ze denkt, ook als dat mogelijk niet gepast is.

Vorige Volgende