Overzicht

serie

Anders nog iets?

Foto: daisy.images (cc)
Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | Geniet van je goede voornemen(s)!

, door

COLUMN - Het zijn de dooddoeners onder de goedbedoelde goede voornemens. Elk jaar weer hetzelfde rijtje zouteloze en standaard ‘goede’ voornemens. Iedereen stopt met roken, drinken en slecht eten. En iedereen gaat meer sporten, opruimen in huis en contacten onderhouden. Het zijn de alom bekende, meestal van negativiteit doordrenkte, voornemens die men zich rond de jaarwisseling elk jaar weer ten doel stelt. Miljoenen Nederlanders zullen zich ook in 2015 weer gaan voornemen om deze uitgemolken, oude en slechte gewoontes wéér aan te pakken. Maar dit jaar dan wél met succes! Net zoals in 2014. En 2013. En…

Wat is het toch mooi. Op oudjaarsavond om twaalf uur is heel Nederland, en de rest van de wereld waar het op hetzelfde moment ook twaalf uur is, voor even één. Niemand ontkomt aan het moment waarop we een oud jaar verruilen voor een nieuw jaar. Of we willen of niet. In veruit de meeste huishoudens staat de tv aan met daarop ‘de klok’. In horecagelegenheden en op straat wordt er luidkeels afgeteld van tien naar nul, voorafgaand aan hét moment. Er klinkt gejuich en even is overal en bij iedereen de ontlading voelbaar van de lichtelijk opgevoerde spanning rondom dit moment. Het moment dat eens in de driehonderdvijfenzestig dagen plaatsvindt. Het moment van loslaten en verlaten. Maar ook van aanpakken en ervoor gaan. Als bewijs hiervan, wordt er voor miljoenen euro’s aan vuurwerk de lucht in geknald. We zullen weten dat het menens is. Iedereen is het erover eens: ook 2015 gaat (weer) een topjaar worden! Tenminste, dat is ieders voornemen.

Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | Gevraagd: Autonomie, ter voorkoming van terminale serieusheid

, door

COLUMN - We slikken de massacultuur. Conformeren ons aan het grote geheel. Onderdrukken onze eigen inbreng en creativiteit. En schikken ons daarmee grotendeels in de rollen en stereotyperingen die de mens zo kenmerken. In een hokje geduwd worden en je laten labelen was nog nooit zo veilig en makkelijk. Het biedt ons blijkbaar structuur en duidelijkheid. Maar komt dit ook onze weg naar de verwezenlijking van zelfontplooiing en autonomie ten goede?

Onlangs stuitte ik op een filmpje, dat pijnlijk aan het licht brengt hoe het zit met de hedendaagse autonomie van de mens. Binnen enkele minuten tijd wordt daarin duidelijk gemaakt dat we in ons leven (bijna) geen andere keus hebben, dan ons te conformeren aan het gedrag van het grote geheel. En dat we ons daarin als een mak lam (laten) schikken.

Shockerend is het om te vernemen, dat de creativiteit al wordt gehalveerd voor het tiende levensjaar. In die levensfase wordt een groot gedeelte van de eigen intuïtie, inbreng en creativiteit namelijk gestroomlijnd met de norm. Deze norm zit dan om je heen, in het klaslokaal. In enkele jaren worden we klaargestoomd voor het leven in de maatschappij. In de meeste gevallen gaat dat gepaard met voornamelijk het áfleren van persoonlijke en, dan nog, unieke kenmerken van je persoontje. Je vormt je naar het gemiddelde en krijgt een label wanneer je daar een voetstapje buiten treedt.

In deze cruciale levensfase leer je haarfijn wat het betekent om je aan te passen aan de rest. Creativiteit wordt steeds minder gestimuleerd, een eigen visie wordt steeds minder gewáárdeerd. Nadat je schoolloopbaan is afgerond, dien je je aan te passen in een functie. Een job, waarin je al je afgeleerde creativiteit en eigenheid dient te etaleren, om de processen en doelstellingen te behalen die van je verlangd worden.

Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | Maatschappelijke misstanden

, door

COLUMN - Gelukkig leven we in de éénentwintigste eeuw. De tijd waarin alles kan. De tijd waarin alles mag. De tijd waarin niets gek is of lijkt. De tijd waarin we met een tolerante maatschappij te maken hebben, die ons alle vrijheid en mogelijkheden geeft die we zoeken en willen.

Dream on! Tijd voor de werkelijkheid.

De hedendaagse maatschappij vraagt veel van ons. Strikte verwachtingspatronen die de maatschappij in de breedste zin van het woord heeft ontworpen, dienen we klakkeloos op te volgen. ‘Voldoe aan de heersende normen, en je hoort erbij,’ is het devies. Leef zoals de grote, gemene deler, dan ben je één van ons.

Helaas, dan hoor ik er soms niet bij. Ik voldoe namelijk niet op alle fronten aan die heersende, traditionele gedachten die de ‘normale’ maatschappij heeft bedacht. Dat is een keuze. En toch voelt een keuze soms als een maatschappelijke misstand. Ook in Nederland.

Maar… Gelukkig leven we in de éénentwintigste eeuw.

Ik woon al heel wat jaren samen. Met mijn vriendin. Trouwen heeft voor ons niet die sprookjesachtige meerwaarde in dit leven. Deze opvatting zou in de generaties voor ons, nooit hebben gekund. Het zou maatschappelijk een schande zijn. Samenwonen zonder te trouwen! Je was getekend voor het leven. Dat is veranderd.

Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | Kuddedieren

, door

COLUMN - Mensen zijn sociale wezens. Nou ja, verreweg de meesten dan. Mensen zijn de slimst levende soort op aarde. Nou ja, velen in elk geval. En mensen zijn, negatief gezegd, kuddedieren. Nou ja, de één duidelijk wat meer dan de ander. En of u wilt of niet, er zullen altijd sociale groeperingsvormen, (sub)culturen, leiders en voorbeeldfiguren blijven bestaan. Ze zijn er om onszelf goed te laten voelen. We hebben ze nodig.

Een groot gedeelte van kuddegedrag onder de bevolking, komt tegenwoordig voort uit het grote aanbod van de diverse media. We worden de hele dag door doodgegooid met nieuwtjes, trends en lifestyles. Van alle kanten worden we geïntimideerd om ergens bij te horen. En natuurlijk ligt de hele wereld aan onze voeten via de smartphone. Voor veel mensen de liefde van hun leven. Geen wonder dat een groot deel van onze populaire populatie rondloopt met een smartphone vastgeketend in zijn of haar hand (had ik het niet over kuddegedrag??), maar dat terzijde. Kortom, je komt niet onder verleidingen uit. En voor je het weet hoor je bij een bepaalde groep/massa/kudde.

Ik noem een voorbeeld. Wanneer er in de media wordt verkondigd dat over een aantal weken de nieuwste iPhone wordt gelanceerd, staan bij wijze van spreken de eerste, bij de iKudde willen horende, mensen al met hun iGlotentjes, iSolatiedekens en iNgeblikt voedsel voor de deuren van het iWalhalla te wachten. De hype maakt ze gevoelig voor het apparaatje. Ze horen bij een groep liefhebbers. Het kuddegedrag wordt gestimuleerd.

Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | Liever harten breken dan tradities!

, door

COLUMN - ‘Tradities zijn er om gebroken te worden,’ is een veelgehoord gezegde. We zijn met z’n allen hard op weg om hier gehoor aan te gaan geven. De traditie van het ‘jaarlijkse kinderfeest van het voorliegen en teleurstellen’ loopt namelijk ernstig gevaar om uit te sterven. Dat ieder kind op een bepaald moment moet worden teleurgesteld, heeft te maken met deze uitstervende traditie. Een traditie die men al generaties lang viert en waar ieder kind, en menig volwassene, hevig naar verlangt.

Diverse decennia geleden werd ik ook teleurgesteld en bruut uit mijn latente ongeloof geholpen. Vlak voor pakjesavond, toen mijn twijfel en ongeloof hoogtij begonnen te vieren, werd mij opgedrongen te geloven dat Sinterklaas en Zwarte Piet niet bleken te zijn wie ze pretendeerden te zijn. Ondanks de twijfel over de oprechtheid van hun bestaan, was de teleurstelling enorm en was mijn geloof in de goedheid van de mens in één klap verdwenen. Maar dat hoorde blijkbaar bij deze sprookjesachtige traditie.

Langzaamaan kon ik daarna de teleurstelling van het jarenlange voorliegen aan mijn adres begrijpen en begon ik zelfs de meerwaarde van het volksfeest in te zien. Het bleek immers een deel van onszelf én van onze cultuur te zijn. Het gaf verbroedering en verlichting in deze donkere maanden. Daarnaast zou het toch ook elk jaar weer terug blijven keren.

Nu we de huidige stand van zaken onder ogen zien omtrent het Sinterklaasfeest, is het tijd geworden om deze laatste zin te herzien. Naar mijn idee is het namelijk sinds dit jaar geen vanzelfsprekendheid meer, dat het Sinterklaasfeest zal blijven voortbestaan. Men lijkt van alle kanten te (willen?) gaan breken met deze mooie traditie, waardoor dit zogenaamde ‘feest voor jong en oud’ een identiteitscrisis van jewelste heeft opgelopen:

Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | RTL4 doorbreekt ‘vicieuze cirkel-effect’

, door

COLUMN - Op de website van RTL4 staat het als volgt omschreven: “Peter van der Vorst gaat in zijn nieuwe programma ‘SlimmerIQen’ op zoek naar de intelligenste mens van Nederland.” Ai. Schoonheidsfoutje? Of onkunde van de redactie? Intelligentste schrijf je immers met een ‘t’ voor –ste. Goed, kan gebeuren natuurlijk. Maar zo’n fout(je) is natuurlijk slordig en onnodig bij het juist aankondigen van een nieuwe kennisquiz. En dat terwijl RTL4 hard op weg lijkt te zijn om het slimste jongetje (m/v) van de hele ‘medialandschapsklas’ te worden!

RTL4 beschikt namelijk al jaren over het zogenaamde ‘vicieuze cirkel-effect’. Dit wil zeggen dat de populaire tv-zender succesvol inspeelt op bepaalde situaties waarin iets een bepaald gevolg heeft, terwijl dat gevolg daaropvolgend het eerstgenoemde verschijnsel in stand houdt en/of versterkt. Dit vicieuze cirkel-effect hebben ze in de loop der jaren op een slimme manier weten op te bouwen en in stand kunnen houden. De zender weet vooral te scoren met zogenaamde ‘emo-tv’, een populair genre, waarbij ingespeeld wordt op zowel de emoties van de deelnemers aan de programma’s als de kijkers thuis. Een zeer belangrijk gegeven in het creëren van het bewuste vicieuze cirkel-effect.

Niets is dan ook te gek voor deze inlevende en op gevoelens inwerkende zender, die ogenschijnlijk de succesvolste route naar geld, succes en waardering lijkt te hebben gevonden. Met schijnbaar gemak maken presentatoren als Natasja Froger, John Williams en de eerdergenoemde Peter van der Vorst een einde aan problemen rondom (v)echtscheidingen, extreme angsten, lichamelijke klachten, werkgelegenheid en hobby’s die uit de hand dreigen te lopen. Levens die ‘in puin’ vallen worden daarnaast nét op tijd van de ondergang gered, ‘dubbeltjes die op z’n kant’ vallen tuimelen uiteindelijk de goede kant op en er is zelfs een ‘Sex Academy’ geopend, voor stellen die het seksspoor bijster zijn.

Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | Repeat en herhaal

, door

COLUMN - We eten, drinken, werken, ontspannen, consumeren, klagen, sporten, genieten, praten, slapen, dagdromen, telefoneren, plassen, schrijven, onthouden, lachen en ademen. En doen onze boodschappen.

Vrijdagmiddag, 14.35 uur:
Elke week herhaal ik, minimaal één keer, mijn rondje door de consumeertempel. Geroutineerd werk ik mijn boodschappenlijstje af, en mik vervolgens fruit, sla, een blik soep, een doosje eieren, twee broden, peperkoek, ham, kaas, fles curry, potje pindakaas, hagelslag, potje erwten, enkele pakken melk, cornflakes, koekjes, flesjes water, diepvrieszakjes, keukenrol en een bevroren pizza in mijn tijdelijke buddy: de winkelwagen.

15.05 uur:
Ik sta inmiddels in de rij bij de kassa. Het kassameisje lacht vriendelijk. Zoals ze allemaal doen hier. Terwijl mijn voorganger afrekent, leg ik alvast mijn fruit, sla, blik soep, doosje eieren, twee broden, peperkoek, ham, kaas, fles curry, potje pindakaas, hagelslag, potje erwten, pakken melk, cornflakes, koekjes, flesjes water, diepvrieszakjes, keukenrol en bevroren pizza op de lopende band.

Het meisje scant al mijn inwendige behoeftebevredigers voor de komende dagen en legt ze op de andere lopende band, waar ik vervolgens mijn fruit, sla, blik soep, doosje eieren, broden, peperkoek, ham, kaas, fles curry, potje pindakaas, hagelslag, potje erwten, pakken melk, cornflakes, koekjes, flesjes water, diepvrieszakjes, keukenrol en bevroren pizza weer kan inladen in mijn grote, altijd behulpzame winkelwagen.
Na deze klus, betaal ik netjes en zeg ik “nee” op de vraag of ik zegeltjes voor het servies spaar en “ja” op de vraag of ik de kassabon wil hebben.

Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | Iedereen is ‘sociaal’

, door

COLUMN - Sinds de opkomst van de zogenaamde social media, ben ik het vertrouwen in de mensheid kwijt geraakt. Dat het ooit zover zou komen, had ik nooit kunnen vermoeden, toen ik mijn eerste voetsporen op het wereldwijde web achterliet. Ik zat destijds in de laatste jaren van de docentenopleiding. Er was in het schoolgebouw een enorme mediatheek aanwezig, inclusief een x-aantal computerbakbeesten.

Internet was een compleet nieuwe en andere wereld, die mijn studiegenoten en ik langzaam gingen verkennen. Die ontdekkingstocht had echter ook zijn keerzijde. Mijn enige tentamen dat ik in vier jaar tijd afsloot met een vijf, en dus een herkansing, was voor het vak informatica. Voornamelijk omdat de verleidingen van het nieuwe communiceren, tijdens de lessen in het informaticalokaal, domweg te groot waren.

Op dat moment, nu zo’n zestien jaar geleden, vertrouwde ik nog mensen. Noem het naïef, maar ik bedoel, waar blijf je tegenwoordig als je niemand meer kunt vertrouwen? Juist ja, op de social media! Social media bestond in die periode nog niet officieel in de vorm van Feesboekjes, Hyveshypes, Twittergekwetter en Instagrammetjes. Het sociale aan mijn vroegste webperiode was toch wel het chatten. En dan heb ik het over de premature chatboxen, nog van voor de tijd van het inmiddels al aan zijn eigen roem ten onder gegane MSN en alle klonen die later volgden. Het was allemaal nieuw en onschuldig. Toen nog wel.

Maar het duurde niet lang voordat de échte social media kwamen opzetten en de basis van ons leven ging vormen. Inmiddels zijn we met z’n allen vrijwillig en onvrijwillig ‘ont-Hyved.’ Twitter en Facebook zijn er als grootmachten overheen gekomen en verplichten je bijna, om maar niets te missen van de virtuele/echte sociale wereld.

Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | Gepersonaliseerd leren heeft de toekomst

, door

COLUMN - In onze tegenwoordige maatschappij is men steeds meer getuige van innovaties op het gebied van ‘gepersonaliseerd’ leven. Deze snelheid van werken, leven en ontwikkelen is onomkeerbaar. Ook het onderwijs is hieraan onderhevig. Met name sinds de opkomst van de nieuwe digitale tijd, zijn scholen steeds meer op zoek naar een identiteit die voor hen het meest geschikt is. Echter, het traditionele onderwijssysteem, zoals dat doorgaans nog op verreweg de meeste scholen gehanteerd wordt, lijkt inmiddels achterhaald te zijn geworden.

Wanneer ik het heb over de ‘tegenwoordige maatschappij’, denk ik hierbij verder dan enkel het onderwijs. Leven, leren en werken zijn vandaag de dag onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hierin krijgt men steeds meer mogelijkheden tot persoonlijke ontplooiing en ontwikkeling. Tegenwoordig is het immers mogelijk om alles op maat te (laten) maken en naar persoonlijke smaak in te richten. Van één soort koffie is bijvoorbeeld geen sprake meer. Het is een keuze-walhalla geworden, waarbij er gegarandeerd voor elke koffiedrinker een smaak van zijn of haar persoonlijke wens beschikbaar is. En van die antracietgrijze designer hoekbank met kersenhouten pootjes, is er vast ook eentje beschikbaar in kanariegeel voorzien van RVS-pootjes. Wanneer we deze metaforen gebruiken voor het onderwijs, zien we dat er nog een lange weg te gaan is.

Onlangs zag ik een presentatie van Jef Staes. Hij is spreker, auteur en een autoriteit op het gebied van het aanreiken van creatieve visies en innovaties binnen bepaalde organisaties. In zijn pleidooi heeft hij het over het feit dat tegenwoordig, door de digitale wereld waarin we leven, alles te leren en te vinden is. Dat is in de hele geschiedenis tot nu toe nog nooit voorgekomen. ‘Het verkrijgen van een diploma is enkel een bewijs van uitvoeren en reproduceren,’ zegt Staes. Door enkel te laten reproduceren, in een grotendeels vastliggende en extrinsieke omgeving, komen de aanwezige íntrinsiek gemotiveerde talenten van een leerling niet of nauwelijks bovendrijven. Dat is een gemiste kans. Naar zijn idee is dit een achterhaald gegeven en vraagt de toekomstige maatschappij juist om studenten en werknemers met een eigen visie, passie en talent. Diploma’s zijn hierbij niet meer doorslaggevend. Personalisering op onderwijskundig gebied zou een leerling goed doen en wellicht meer motiveren.

Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | Digitaal leugentje om bestwil

, door

COLUMN - Nederland is dol op onderzoekjes. Ik ook. Liefst lekker wazig en vooral lekker onbenullig.

En die zijn er genoeg. Zo is er een onderzoek geweest waarbij getest is hoe je beslissingen neemt, terwijl je naar het toilet moet. Of het onderzoek waarbij bekeken is waarom discuswerpers wél duizelig worden tijdens hun worp, en kogelslingeraars niet. En wat dacht je van het onderzoek waaruit gebleken is dat mannen met bruine ogen betrouwbaarder zijn dan mannen met een andere oogkleur? Kijk, dat is nou nog eens materie.

Soms komen er ook onderzoeken aan het licht, die ongeveer de hele natie treffen en er wel degelijk toedoen. Schokkende onderzoeken, die de wereld op zijn kop zetten. Zoals een uitgebreid onderzoek naar het gedrag van de Facebookgebruiker. Het schijnt namelijk zo te zijn, dat de mens achter een Facebookaccount vaak een leugenaar is. Een digitale, notoire leugenaar. Nu is Facebook natuurlijk een afspiegeling van de realiteit in de maatschappij, toch zal dit onderzoek voor velen een klap in het gezicht zijn. Of juist een eye-opener. Want (bijna) niets blijkt te zijn wat het lijkt te zijn in de sociale vriendenwereld die Facebook heet.

Er wordt bijvoorbeeld digitaal gelogen over het wel of niet hebben van een relatie. Facebook is van nature erg nieuwsgierig. Er wordt dus gevraagd om in je account aan te geven of je een relatie hebt of niet. Ook de naam van je eventuele geliefde mag erbij komen te staan. Je bent tenslotte trots op je dierbaarste bezit, en wilt dit dan ook tonen aan je digitale vriendenclub (en de rest van de wereld die meekijkt). Nu blijkt dat 41% van de mannen en 47% van de vrouwen op Facebook liegt over het hebben van een relatie! Lekker ongegeneerd flirten op Gezichtboek zou dat immers in de weg kunnen staan. Wat niet weet, wat wel flirt. Ofzo.

Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | Nummer onbekend

, door

COLUMN - “Goedemorgen meneer. Spreek ik met de heer Cuijpers?” Het is mijn eigen schuld. Weer heb ik me laten verleiden door mijn telefoon, die een onbekend nummer aangeeft op het displayschermpje. Dan is het eigenlijk al te laat… “Ja, dat ben ik”, zeg ik met een zucht en enigszins nors tegen de erg wakkere en zwaar enthousiaste brenger van het goede nieuws, aan de andere kant van de lijn. Ik ben te fatsoenlijk om op de uit-knop te drukken. Ik geef hem een kans.

“Meneer Cuijpers”, vervolgt de beller met zijn van buiten geleerde overtuigingszinnen. “Ik mag u feliciteren! U bent één van de geselecteerde winnaars voor een vakantie van twee weken. U mag met uw hele gezin naar een land van uw eigen keuze!”. Wat heb ik toch een geluk, denk ik lichtelijk cynisch. “Uit hoeveel leden bestaat uw gezin, meneer Cuijpers?”. “Twee”, antwoord ik, voordat ik nadenk wat ik zeg.


Dit is niet de eerste keer dat ik, en mijn hele gezin, iets hebben gewonnen. We hebben in het verleden al auto’s, staatsloten, laptops, een keuken en reizen gewonnen. Zogenaamd. “Dit is een unieke kans, meneer Cuijpers. Uit de vele nummers in ons register, bent u uitgekozen voor een reis naar keuze. Met uw hele gezin!”, benadrukt hij nogmaals ten overvloede. Toegegeven, het zijn slimme gesprekstechnieken. Toch nog enigszins nieuwsgierig, vraag ik van welke organisatie hij is. Een duidelijk antwoord blijft hij me schuldig. Hij vervolgt stoïcijns zijn eigen verhaal. Een verhaal dat ik al ken. “Meneer Cuijpers, uw telefoonnummer is doorgegeven aan ons en u bent geselecteerd als één van de winnaars. U mag met uw hele gezin twee weken op vakantie. U mag zelf bepalen naar welk land en wanneer u wilt gaan, meneer Cuijpers!”

Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | Helemaal dood

, door

COLUMN - Frédéric Chopin en ik hebben weinig met elkaar gemeen. Ten eerste ben ik namelijk geen pianovirtuoos. Ik weet wat een piano is. En ik weet dat er een toon uit komt wanneer je een toets aanslaat. Maar dat maakt me uiteraard, bij lange na, nog geen virtuoos. Hij leefde in de Romantische negentiende eeuw, ik in de HighTech twingste- en éénentwintigste eeuw. Chopin had daarnaast een aantal mislukte relaties met diverse vrouwen. Ik mag me al tijden gelukkig prijzen met één relatie en één vrouw. Verder maakte hij al op zevenjarige leeftijd muzikale composities en gaf hij op achtjarige leeftijd zijn eerste concert. Ik speelde op die leeftijd met de Lego en tekende op het behang. En zo zullen er ongetwijfeld nog veel meer verschillen tussen ons bestaan.

Toch hebben we ook een overeenkomst. Chopin was namelijk als de dood om levend te worden begraven. Vandaar ook dat hij in zijn testament liet vastleggen, dat zijn hart op een andere plek zou moeten worden bewaard na zijn dood. Op deze manier was hij er zeker van dat hij niet meer zou ontwaken in zijn grafkist.

En daar heeft hij een punt. Dat is voor mij ook het overwegen waard. Het komt namelijk sporadisch voor dat mensen voor dood worden aangezien, terwijl ze eigenlijk nog leven, of, erger nog, opnieuw gaan leven! Onlangs las ik een luguber nieuwsbericht hierover. In Brazilië was een tweejarig jongetje overleden aan een longontsteking. De familie had hem thuis opgebaard en een uur voordat de begrafenis zou plaatsvinden, veerde het jochie op uit zijn kist en vroeg om water. Daarna ging hij meteen weer liggen en werd hij door artsen voor de tweede keer dood verklaard. Tja, is dat een wonder, een menselijke fout of een nachtmerrie? Waarschijnlijk een combinatie van alle drie.

Volgende