serie

15! - Sargasso 15 jaar

Foto: daisy.images (cc)

Sargasso 15 jaar – de lezingen (3): Dimitri Tokmetzis

Dit is een verslag van de lezing van Dimitri Tokmetzis. Dimitri is redacteur van De Correspondent en was jarenlang betrokken bij Sargasso en heeft hier een belangrijke basis gelegd voor datajournalistiek [1].

Hoewel alleen feiten onvoldoende zijn om mensen te overtuigen is Dimitri toch optimistisch. De afgelopen jaren is veel veranderd. Over twintig jaar zal de journalistiek er heel anders uit zien dan nu, en we kunnen nu al contouren zien van die toekomst.

Journalisten praten graag over zichzelf maar zijn niet in staat om hun eigen mythes door te prikken. Hij zal vandaag enkele van die mythes bespreken.

Objectiviteit

De eerste mythe is die van objectiviteit. Daar gebeuren rare dingen mee. Ja, feiten zijn belangrijk, maar het is onmogelijk om objectief te zijn. Ook journalisten zijn niet objectief.  Bij De Correspondent zeggen we dat we ‘feitelijk-subjectief’ werken. De zogenaamde ‘enerzijds-anderzijds journalistiek’ – waarbij men twee tegengestelde meningen tegenover zet – werkt niet goed omdat soms ongelijkwaardige feiten tegenover elkaar worden gezet. Dit is vooral een probleem bij de klimaatdiscussie. Tegenover de kritische noot van een wetenschapper wordt dan een klimaatgekkie gezet. Die twee standpunten zijn echter in het geheel niet gelijkwaardig.

Hoe het op een andere manier fout kan gaan met objectiviteit liet Rick Nieman onlangs zien met zijn interview van Geert Wilders (Wakker Nederland op Zondag, 12 feb). Hij ziet de journalist als doorgeefluik en laat Wilders aan het woord om een schets te geven van de man. We weten echter allang wat voor man Wilders is. De taak van de journalist is om juist moeilijke vragen te stellen en daarmee te filteren. Dat is geen objectiviteit zoals veel journalisten het bedoelen. Objectiviteit is geen methode, waar het om gaat is eerlijkheid.

Foto: daisy.images (cc)

Sargasso 15 jaar – de lezingen (2): Mirjam de Rijk

VERSLAG - Dit is een verslag van de lezing van Mirjam de Rijk ter gelegenheid van het 15 jarig jubileum van Sargasso. Mirjam schrijft over economie, werk, geld en mensen. Ze schreef onder meer een boek over economische mythes en een serie voor De Groene Amsterdammer over de bezuinigingen op de zorg [1].

Er is nu veel verontwaardiging over Trump, maar journalisten hebben het er zelf naar gemaakt. Nieuwsprogramma’s hebben er een gewoonte van gemaakt om alleen maar tegenstrijdige meningen tegenover elkaar te zetten. De journalist laat merken dat hij of zij boven de strijdende partijen staat en maakt geen keuze. Dit helpt de verspreiding van nepnieuws in de hand omdat het op deze manier wordt gelegitimeerd. Het publiek krijgt geen antwoord en denkt daardoor dat er sprake is van een echte controverse.

Feiten alleen niet genoeg

Daarbij komt dat het wijzen op feitelijke onjuistheden vaak averechts werkt. Door de ontkenning van ‘hun waarheid’ worden ‘de gelovigen’ alleen maar gesterkt in hun geloof. Dit fenomeen staat bekend als het backfire effect. Dit wordt versterkt door groepsgevoel. Daarom heeft Trump baat bij elk negatief verhaal, want voor zijn volgelingen is elke weerlegging juist een bewijs dat de media tegen hem samenspannen. Natuurlijk moeten we doorgaan met het controleren van de feiten maar mensen die in nepnieuws geloven zijn niet te overtuigen, integendeel, maar het is ook duidelijk dat dat niet genoeg is.

Foto: daisy.images (cc)

Sargasso 15 jaar – de lezingen (1): Jan Paul van Soest

VERSLAG - Ter gelegenheid van Sargasso’s 15-jarig bestaan organiseerden we op 18 februari een symposium over de teloorgang van feiten in het publieke en politieke debat en de rol van onderzoeksjournalistiek. Deel 1: Joost introduceert de StellingChecker, dan de lezing van Jan Paul van Soest. Eerst opent Stephan Okhuijsen het symposium en kijkt terug [1].

Er is veel veranderd sinds Sargasso in 2001 door Carlos en Grobbo in de kroeg werd bedacht. Er is nu GeenStijl, Joop, De Correspondent en vooral op gebied van de sociale media is er veel veranderd door de komst van Facebook en Twitter. In 2011 zijn we gefuseerd met GeenCommentaar. Sargasso heeft veel vernieuwingen bedacht zoals Parlando, de Coalitie Checker, Minister Memory en Polifieeds. Door alle veranderingen in het medialandschap zijn we nu wat minder zichtbaar geworden. In de beginjaren was bloggen nog iets nieuws en we konden toen invloed uitoefenen op het publieke debat. Dat is nu wat minder geworden.

Het nieuws is de laatste jaren niet alleen grimmiger geworden maar er wordt ook steeds meer nep nieuws verspreid: fake nieuws in goed Nederlands. Wij stellen vandaag de vraag: hoe gaan we daar mee om? Wat kun je als journalist en blogger tegen nep nieuws doen? Wij hebben drie onderzoeksjournalisten bereid gevonden om daar hun visie op te geven: Jan Paul van Soest, Mirjam de Rijk en Dimitri Tokmetzis. Eerst laat Joost zien wat wij, Sargasso in samenwerking met Republiek Allochtonië daaraan willen doen. Joost Berculo introduceert nu de StellingChecker.

Foto: daisy.images (cc)

15! – Uitnodiging jubileum

MEDEDELING - Beste lezer, reaguurder en volger van Sargasso,

Zoals u inmiddels weet, bestaan we 15 jaar. En om dat te vieren houden we een klein feestje in combinatie met een mini-symposium over de teloorgang van feiten in het publieke en politieke debat.
Dat feestje is op 18 februari in het midden van het land. Er zullen drie sprekers zijn die hun licht op de materie laten schijnen en met de zaal in debat gaan. Daarna aansluitend een borrel.

En hoewel we heel veel (oud-)bloggers bij Sargasso en Geencommentaar hebben, is de grote zaal die we geboekt hebben nog niet helemaal vol.
Dus bij deze een uitnodiging. Wie van jullie komt graag naar ons feestje?
Laat het even weten middels een mail naar [email protected] en geef daarbij aan waarom jij denkt op z’n plaats te zijn daar.

Geen garantie dat we iedereen ook kunnen toelaten. De zaal heeft geen oneindige capaciteit immers.

Foto: daisy.images (cc)

15! – Naar de klote, Sargasso stijl!

En als we dan toch met z’n allen naar de klote gaan, zoals Carlos het eerder en veel eloquenter omschreef dan ik het ooit zou kunnen, laten we het dan verdomme wél in stijl doen. Onze stijl. Gangnam Style, met gevoel voor drama en theater. Of in ieder geval iets met net zo weinig esthetisch verantwoord gegeven fucks. Denk Sargasso, maar dan… anders… Als het ensemble van de Titanic, maar dan op een veel groter schip. En nog steeds niemand die luistert. Nog steeds geen wikipediapagina’s die onze lof bezingen, of zelfs maar hen die na ons komen op de hoogte stellen van ons miezerige bestaan. Maar toch…

Laten we dan in ieder geval ten onder gaan op onze manier. Echt hopeloos genuanceerd.
Laten we dan al dan niet eigenstandig opiniërend ten onder gaan, desnoods verdronken in de apfelgoor.

Zodat we aan het eind van dit verhaal niet hoeven te zeggen dat het aan ons heeft gelegen. Dat we met trots kunnen zeggen “Wij hebben nét iets minder niets gedaan dan de rest”!
En ook: “Wij hebben onze steentjes in de vijver gegooid, en misschien deden ze totaal niets, maar damn it, we deden het met plezier” *gooit er een steentje achteraan*

Foto: daisy.images (cc)

15! Oproep

MEDEDELING - We komen erachter dat we de helft van de oud-bloggers van Sargasso en GeenCommentaar niet meer via e-mail kunnen bereiken. Maar toch willen we ze graag uitnodigen voor het feest op 18 februari a.s. in Utrecht.
Dus bij deze de oproep aan al die oud-bloggers die nog geen mail hebben ontvangen: meld je!
Dan krijg je die mail alsnog en hopen we je dan te zien.

Overigens willen we ook vaste reaguurders, donateurs en geïnteresseerden uitnodigen. Maar dat kunnen we pas doen als we een beetje zicht hebben op hoeveel van de oude garde aanwezig zal zijn.
Mocht je vast op de lijst willen staan voor die dag, laat het even weten via de mail.

Foto: daisy.images (cc)

15! – De Gouden Eeuw van Sargasso

COLUMN - In het kader van het vijftienjarig bestaan van Sargasso een reeks posts van (oud) bloggers over heden, verleden en toekomst.

2016 was erg, maar vijftien jaar Sargasso misschien nog wel erger. Feiten, feiten, data, data en nog eens feiten. Meningen. Pluralistische meningen. Weinig censuur ook. Te weinig. Maar dat wordt in 2017 gelukkig anders. Orde in de chaos: iedereen dezelfde mening, is ook efficiënter. Iedereen zijn eigen waarheid, geen feiten meer. Rust.

Het ironieteken is nooit echt doorgebroken op het internet. Sargasso helaas ook niet. Maar het blog waarop niet alles plat hoeft te zijn had achteraf bezien de stroom tegen. Zou ik het nu anders doen? Nee. Maar zou ik er nu ook weer aan beginnen? Weet ik niet. Waar moet een mens in hemelsnaam nog aan beginnen, zo vlak voor het eind van het interbellum?

Zaten we vijftien jaar geleden nog vol verwachting klaar voor het einde van de geschiedenis, liep het net even anders. Bummer.

Niet dat we geen verandering wilden. Volop juist: schone energie, democratische betrokkenheid via Kamerteksten en puntenplannen, analyse van de Europese Grondwet, meer oog voor solidariteit in de wereld, herstel van ecosystemen, aanpakken van fouten in financiële systemen en altijd debat op basis van feiten, of op z’n minst wat humor. Verandering waren we, maar aardige verandering.

Foto: daisy.images (cc)

Sargasso bestaat 15 jaar!

MEDEDELING - Op de minuut af precies 15 jaar geleden begon Sargasso. En hoewel de naam toen tijdelijk was, is juist de naam de meest constante factor geweest in die 15 jaar.

Plus ça change, plus c’est la même chose

We begonnen in jaar van 9/11. En terwijl dit stukje getypt wordt, rijdt iemand op een Kerstmarkt Berlijn de menigte in, is een Russische ambassadeur een paar uur ervoor in Turkije vermoord en zijn er in Zurich mensen bij een Islamitisch gebedscentrum neergeschoten.
De wereld is er in 15 jaar niet rustiger op geworden, integendeel.

En al die jaren hebben we vanaf deze plek onze visie op die ontwikkelingen gegeven en af en toe zelfs een beetje het debat bepaald. Maar we schreven natuurlijk ook over de meest uiteenlopende andere zaken, van kunst tot klimaat.
Samen met het inmiddels gefuseerde GeenCommentaar hebben we inmiddels ruim 46.000 posts getikt en zijn er bijna 850.000 reacties geplaatst. Gebundeld zou je het zomaar kunnen aanzien voor een geschiedenisboek.

In al die jaren hebben zo’n 250 bloggers bijgedragen. Veel van die bloggers zijn inmiddels bekende namen elders in de journalistiek of politiek. Met zo veel mogelijk van deze 250 mensen gaan we op 18 februari a.s. stilstaan bij die 15 jaren. We maken er een soort symposium van met als thema “Media en politiek in de feitenvrije wereld”. Of zoiets. Chaotisch als we zijn kan dat nog veranderen.
Bij deze dan ook de oproep om alle (oud) bloggers die nog geen mail ontvangen hebben, zich te melden via [email protected].