Schulhoff, Skorik

Nadat er eergisteren weer een stukje de mist inging (u moet vooral de eerste tien stompzinnige commentaren erbij lezen. Altijd leuk, maar niet heus. Men kent zijn literatuur eenvoudig niet, men heeft geen idee. Het is een barbarij waarin je, maar laat ons maar verdergaan) na dit zondagse festijn van humorloze opgeblazenheid en onbelezenheid (dat gaat meestal samen. Meestal valt het zeer mee in Sargasso, maar soms komen er oerkrachten los in de commentaren. ‘How dreadful they are!’ zei Stephen Fry erover) wil ik u bekend maken, als dat al nodig is, met de muziek van twee componisten wier namen ik een week geleden nog niet kende.

De eerste is Erwin Schulhoff (1894-1942), een Joods-Duitse Tsjech die niets moest hebben van de nazi’s, maar daarentegen veel voelde voor de communisten. Hij heeft een stuk voor bariton en piano geschreven dat Het communistisch manifest heet, en in 1941 keurde Moskou zijn aanvraag om naturalisatie goed, maar de nazi’s pakten hem op en stuurden hem naar het concentratiekamp Wülzburg, waar hij een jaar later stierf aan tbc.

Zo kwam ik niet aan zijn naam. Ik had ergens gelezen van zijn Sonata Erotica uit 1919 (‘waarin een sopraan enkele minuten lang een zorgvuldig genoteerd orgasme faket’) en ik moest meteen denken aan Dada, aan de tomeloze vrijheid in die kringen, en ook aan diezelfde vrijheid die er zo’n vijftig jaar later bij ons ging heersen. Schulhoff hield ook van jazz, van ragtime etc., zoals uit deze Suite dansante en jazz uit 1931 blijkt. Maar zijn mooiste werk (op piano) is, vind ik, toch wel deze Pianosonate no. 1 uit 1924, gespeeld door Kathryn Stott.

De tweede componist waarmee ik u kennis wil laten maken is de in 1938 geboren Oekraïner Miroslav Skorik, die muziek heeft gemaakt waar je recht vrolijk van wordt. Bijvoorbeeld deze Burleska uit 1964 of deze Toccata uit 1978 of deze Prelude en fuga (ik weet niet uit welk jaar), alledrie gespeeld door Roman Repka.

Het is u misschien ook opgevallen: pianisten die iets voorstellen spelen Bach, Mozart, Scarlatti, Beethoven etc. etc., maar ze hebben ook allemaal een speciale componist op hun repertoire staan. Sokolov speelt Arapov. Tutunov speelt Abeliovitsj. Kathryn Stott heeft een cd met werken van Schulhoff gemaakt. Roman Repka speelt Skorik. Dat zijn allevier componisten die een zekere briljantie vergen van de pianist. Ik vind dat een aardige gewoonte: zo houden ze de muziekgeschiedenis levend.