Sapere aude? Nicht im Frage

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers, dit kunnen stukjes zijn die we – uiteraard met toestemming – overnemen van andere weblogs, of via onze mail binnenkomen. Hieronder een column van Leendert, die het via de mail inzond.

?Sapere aude? is Latijn en betekent zoveel als: ?durf na te denken?. Deze uitspraak van Immanuel Kant, eigenlijk geleend van Horatius, is de zinspreuk van De Verlichting geworden. Schrijfster Naima El Bezaz leent de uitspraak op haar beurt, en zette het als motto voorin haar boek De Verstotene (2006). Dat zegt genoeg. Het boek staat vol kritiek op Islam, Christendom en Jodendom. En vanwege de expliciete seksuele passages wordt het ook de ?Turks Fruit voor Marokkaans Nederland? genoemd. De Verstotene leverde de schrijfster doodsbedreigingen op uit fundamentalistische hoek. Daarom is zij vanavond niet te zien in de thema-avond over het boek. Uit veiligheidsoverwegingen heeft El Bezaz besloten voor mediastilte.

Om Geert Wilders te citeren (uit een geheel ander debat): ?Het is schandalig! Een grote schande! Een grof schandaal!? ? Maar uiteraard is een uitspraak als ?Sapere aude? niet besteed aan een type als Wilders. Hij zal sowieso nooit iemand verdedigen met een Arabische naam, voorstrijdster van De Verlichting of niet. Geeft niet, Wilders hoef je niet serieus te nemen. Ernstiger is dat ook intellectueel Nederland niet durft na te denken. Geen politicus hoor je over Naima El Bezaz. De media volstonden met het plaatsen van een kort persberichtje. En slechts twee collega-schrijvers springen voor haar in de bres: Leon de Winter in Elsevier (kun je gratis lezen) en Joost Zwagerman in de Volkskrant (moet je voor betalen). Dat is een magere score.

Wat is hier aan de hand? Wij hebben de mond vol van vrije meningsuiting. Maar geldt de drukte alleen voor de geitenneukercolumns van Theo van Gogh? Omdat die zo lekker weglazen? En in een gratis krantje stonden? Kost het kopen en lezen van literatuur ons anno 2007 teveel moeite? Ongeveer twintig jaar geleden was dat wel anders. Toen was de hele wereld in rep en roer door de fatwa die werd uitgesproken tegen Salman Rushdie, vanwege zijn ? overigens onleesbare ? De Duivelsverzen. (Aan de X-Factor kan het dus niet liggen. Rushdie was en is een onooglijk ventje, en Naima El Bezaz is een mooie mediagenieke meid.)

Nederland lijkt verzadigd geworden: zelf verkozen analfabeet. De Verlichting hebben wij allang achter de rug. De Grote Waarheid bestaat niet meer. Het postmodernisme deed de rest. Er bestaat geen enkele waarheid om voor te strijden, geen enkel ideaal. En dat leidt tot een lui en vadsig hedonisme. Lezen hoeft niet meer, nadenken blijkbaar ook niet. Sapere aude? Nicht im Frage? Dat er misschien een jonge vrouw wordt vermoord, dat deert ons niet. We hebben haar boek niet gelezen. We lezen de brief onder het mes in haar buik wel. Die is korter, en staat straks gratis in de Metro.