ELDERS - Zondag zijn er Spanje parlementsverkiezingen. Of de socialisten aan de macht kunnen blijven is onzeker.
Dit waren de voorspellingen van begin deze week: de socialisten (PSOE) van interim-premier Pedro Sanchez zouden tussen de 134 en 139 zetels halen in het 350 leden tellende parlement. De conservatieven (PP) verliezen en komen uit op 81-86 zetels, de liberale Ciudadanos mogen rekenen op 42-44 en de extreemrechtse nieuwkomer Vox op 30-32 zetels. Bij elkaar opgeteld lijkt een rechtse coalitie dus onvoldoende aanhang te krijgen. Een linkse regering van de PSOE met Podemos (staat in de polls op 27 zetels) en een Catalaanse partij behoort tot de mogelijkheden. Maar net als in 2016, toen de PP tekort kwam voor een probleemloze voortzetting van de regering Rajoy zal het Sanchez moeite kosten een stabiele coalitie te vormen. Vanuit de gevangenis liet Oriol Junqueras, de leider van de Catalaanse partij die Sanchez begin dit jaar dwong verkiezingen uit te schrijven, weten dat hij in elk geval rechts niet aan de macht gaat helpen.
Sanchez heeft Rajoy vorig jaar juni afgelost nadat de PSOE een motie van wantrouwen tegen de zittende minderheidsregering van de PP had gewonnen. Rajoy viel uiteindelijk over een langlopend corruptieschandaal waar zijn partij in betrokken was. Hij is inmiddels vervangen door Pablo Casado die de PP een flinke ruk naar rechts heeft gegeven. Casado (38) is een gedreven Spaanse nationalist die zich laat inspireren door populistische partijen elders in Europa. Dat heeft ook te maken met het feit dat de PP sinds vorig najaar op de rechterflank flinke concurrentie heeft gekregen van de extreemrechtse Vox. Deze partij was de grote winnaar bij verkiezingen in de provincie Andalusië, in december vorig jaar, en is nu de gedoogpartner in een rechtse regering in dit traditioneel linkse bolwerk.
PP tussen twee vuren
Santiago Abascal, de leider van Vox, grootgebracht in de PP, noemt zijn oude partij nu ‘laf klein rechts’. Dat kan Casado natuurlijk niet op zich laten zitten. Hij toont zich tegenover de Catalaanse separatisten een stuk harder dan zijn voorganger Rajoy. Hij flirt met ‘cultural war‘ leuzen en zet het behoud van de Spaanse natie hoog op zijn politieke agenda. Ook dreigt hij de liberale abortuswetten uit 2010 terug te draaien. Migranten zullen het onder zijn leiding een stuk lastiger krijgen dan nu onder premier Sanchez.
Maar Casado zal aan de andere kant ook rekening moeten houden met meer gematigde PP-kiezers die hij kan verliezen aan Ciudadanos. Deze ‘partij van de burgers’, oorspronkelijk afkomstig uit Catalonië, kwam ooit met de leuze: ‘Catalonië is mijn thuis, Spanje mijn land en Europa mijn toekomst’. Inmiddels is Ciudadanos naar rechts opgeschoven en heeft de partij zich ook bekeerd tot het Spaanse nationalisme.
Het platteland kan de doorslag geven…
De PSOE kan profiteren van de verdeeldheid op rechts. Hoe ver dat gaat staat nog te bezien aangezien een derde van de kiezers een week voor de verkiezingen nog geen standpunt had ingenomen. Het platteland is een onzekere factor en staat daarom bij de kandidaten in grote belangstelling. Ze laten zich graag fotograferen met modderlaarzen en op tractoren. ‘Een belediging voor de plattelandsbevolking’, zegt Blanca Fernández van de PSOE. Ze komt op voor gelijke toegang tot alle publieke voorzieningen en dat betekent meer investeren in het platteland. Vox-kandidaat Ricardo Chamorro verdedigt de jacht tegen linkse, groene dierenwelzijnsactivisten uit de stad ‘die de plattelandsbewoners willen voorschrijven hoe ze moeten leven’.
Het Spaanse kiessysteem bevoordeelt minder bevolkte regio’s boven de steden. Dat betekent dat een partij als Podemos, die juist in de steden sterk is, het in percentage wel wint van Vox, maar waarschijnlijk niet in zetelaantal. En dat kan dan weer gevolgen hebben voor een mogelijke voortzetting van de regering-Sanchez.
…Of de vrouwen
Economische onderwerpen zijn in de campagne, in vergelijking met drie jaar geleden, wat naar de achtergrond geschoven ten gunste van nationalistische en sociale kwesties zoals het Catalaanse onafhankelijkheidsstreven, de immigratie, de erfenis van Franco, de ontvolking van het platteland en vrouwenrechten. De PSOE zal na de opleving van het feminisme in het afgelopen jaar op dat laatste punt zeker sterker uit de bus komen dan de macho’s op rechts. Maar of dat voldoende zal zijn?
Reacties (7)
“Inmiddels is Ciudadanos naar rechts opgeschoven en heeft de partij zich ook bekeerd tot het Spaanse nationalisme.”
Van bekering is weinig sprake, C’s was altijd al Spaans nationalistisch. Dat is zelfs de reden van de oprichting van de partij, om in Catalonië op rechts een Spaans nationalistisch alternatief te vormen voor de (destijds steeds meer Catalaans nationalistische) CiU.
Als je trouwens van die Pablo Casado de wiki leest, kom je nog interessante dingen tegen, zoals een middelbare schoolopleiding in een paterschool, het begin van zijn academische carrière aan een pauselijke universiteit (ik wist niet eens dat die bestonden) en een vervolg dat erg in mist gehuld is (een universitair diploma voor een opleiding waar hij nooit aanwezig is geweest of een examen voor heeft afgelegd en leugens over een aan Harvard behaald diploma).
De 134-139 zijn er 123 geworden, de linkspopulisten zijn er 29 kwijt, de rechtspopulisten winnen er 24 (van 0) en de liberalen 25. Links is afhankelijk van de separatisten voor een meerderheid.
De 30-32 voor extreem-rechts zijn er maar 24 geworden, de PP heeft in zijn poging naar rechts op te schuiven nog meer verloren, want de 81-86 zijn er maar 66 geworden. Rechts heeft een enorm pak slaag gekregen en kan op geen enkele manier aan een meerderheid komen.
De winnaar is (regionaal) links, met voor de PSOE ook nog een meerderheid in de senaat. De regionale partijen zitten op de wip, een ideale situatie om de nationalistische grondwet (waar de nationalisten altijd mee lopen te zwaaien in hun drang om zelfbeschikkingsrechten in draconische gevangenisstraffen te smoren) eens aan te pakken.
Ik vond de aandacht voor de 10% van VOX buitenproportioneel in de NL media gisterenavond. Tegen de algemene Europese tendens in wint een zittende sociaaldemocratische partij de verkiezingen en de NOS behandelt het als een bijzaak bij de ‘plotselinge’ opmars van populistisch rechts. De angst om te links te worden gevonden zit diep.
@4 precies dat. Ongelooflijk.
@4: Als je ook maar iets verder kijkt weet je hoe eenzijdig het NOS-journaal kan zijn. Vox werd bij Nieuwsuur gisteravond uitsluitend neergezet als een reactie op de separatisten. De partij is inderdaad niet gelijk aan andere extreemrechtse partijen in Europa, maar bepaalde trekjes (anti immigranten) hebben ze zeker gemeen met bv. Lega en Le Pen. Ook is de groei van de partij volgens mij verklaarbaar uit een afkeer in bepaalde kringen voor het opbloeiende feminisme en de acties van groepen die opkomen voor dierenrechten (jacht, stierenvechten etc.).
@2: PSOE en UP (Podemos en Verenigd Links) hadden 156 zetels, nu 165, 11 tekort voor een meerderheid. De Catalaanse ERC zou dat gat met 15 zetels (winst van 6) kunnen vullen. Het gematigd linkse centrum is bij alle polarisatie bepaald niet uitgeschakeld.
En een ander aardig punt uit de Spaanse verkiezingen: PSOE heeft een stevig en uitgesproken klimaatbeleid, juist in de gebieden waar dat er het hardst in gaat hakken (de mijnbouwgebieden) hebben ze stemmen gewonnen. Draagvlak voor klimaatmaatregelen: je krijgt het niet cadeau, maar met goed beleid en aandacht voor de sociale kant is het wel degelijk mogelijk om er verkiezingen mee te winnen.