Wie barmhartig is voor de wolven doet onrecht aan de schapen!
Deze spreuk lacht je toe op de site van het Burgercomité tegen Onrecht, voorgezeten door Joost Eerdmans. Een paar dagen geleden kwam het comité met het voorstel om rechters te benoemen voor een periode van zes jaar, waarna hun functioneren zou moeten worden geëvalueerd alvorens te besluiten tot nog een termijn van zes jaar. Eerdmans wil af van de aanstelling voor het leven.
Nu is daar op zich nog wel wat voor te zeggen, maar er zitten twee grote problemen aan het voorstel. Allereerst, wie moeten de rechters controleren, en volgens welke normen? En hoe zorg je ervoor dat de rechtspraak politiek onafhankelijk blijft? Als je het pamflet dat op de site staat bekijkt dan bekruipt je als snel het gevoel dat de organisatie zich vooral concentreert op de slachtoffers en de daarbij behorende vergelding. De belangrijkste vraag voor Eerdmans en co. zal zijn of de rechter voldoende zwaar heeft gestraft, bezien vanuit het slachtoffer, en hem – indien de stem van het volk en slachtoffer is genegeerd – te straffen als dat niet het geval is.
En inderdaad, in sommige gevallen lijkt onze rechtstaat wat teveel rekening te houden met de dader, en niet met het slachtoffer. Uiteraard springen de media daar direct bovenop waardoor het probleem flink wordt uitvergroot, en mensen denken dat je als kinderverkrachter eerder bij regel dan uitzondering wegkomt met een taakstraf, of een aai over de bol van een ‘D66-rechter’.
Maar in het algemeen gaat het in Nederland prima, en kan de politiek de rechtspraak relatief eenvoudig bijsturen als zij dat wil. Om dat alles op het spel te zetten door de rechtspraak meer dan nu het geval is te politiseren lijkt me een slecht plan. Rechters moeten kunnen bestraffen zonder bang te zijn voor hun eigen hachje.
Reacties (8)
Je kunt ook zeggen: wie onrecht doet aan de herders, helpt de wolven…
Eerdmans gaat er kennelijk vanuit dat hoe langer een rechter zit, des te vriendelijker hij straft? Maar hij onderbouwt het niet. Of geeft hij simpelweg rechters 6 jaar de tijd om te laten zien dat ze zijn pamflet onderschrijven, en zo niet: de laan uit?
@1. Nee, Eerdmans kan ook bedoelen dat een rechter na 6 jaar wordt beoordeeld op de competenties nodig voor het vak. Bij hem zal dat zijn zwaar genoeg straffen, maar er zijn natuur meer objectievere criteria.
@2 Nou, hij onderbouwt het slecht. Ik vind overigens wel dat er meer openheid van rechters moet komen, al is het maar om te laten zien dat ze ook wel goed rechtspreken. Als dat moet door om de zoveel tijd het beleid van rechters te evalueren, lijkt me dat prima. En evalueren zonder sancties lijkt me zinloos. Maar Eerdmans heeft maar één sanctie: ontslag, en dat kan natuurlijk niet.
@3. Eigenlijk dacht ik in het begin, want Eerdmans is er al langer mee bezig, wellicht dat er wat in zit. Maar gezien enkele reacties op het artikel in Spits weet je snel dat er niet veel van het plan deugt. Het zal over een andere boeg gegooid dienen te worden bijvoorbeeld ijveren voor jury-rechtspraak.
Iets meer democratisering van de rechtspraak zou geen kwaad kunnen. Iedereen met gezond verstand weet dat wanneer rechters rechters benoemen, rechters andere rechters beoordelen, rechters andere rechters aanstellen en dat rechters niet ontslagen kunnen worden er een ongezond collegiaal klimaat ontstaat. Daarom zou een termijn van 6 jaar prima zijn vind ik. De samenleving verandert, en dus zullen rechters (uiteraard wel vertraagd) deels mee moeten veranderen. De praktijk wijst echter uit dat de meeste rechters blijven hangen in het tijdsbeeld van hun benoeming.
Dat de politiek hiervan deel de schuldige is moet echter ook niet over het hoofd gezien worden. MOeten ze maar duidelijkere wetten maken die minder ruimte laten voor rechtersrecht. Maar aangezien dit nooit lukt moet ook naar andere mogelijkheden gekeken worden. Dat houdt voor mij in dat rechters niet meer onschendbaar zijn.
Rechters periodiek beoordelen is een prima idee. Ik zou kiezen voor een vorm van peer-review: vonnissen worden anoniem getoetst door collegajuristen op kwaliteit van argumentatie, toepassing wetten en jurisprudentie. Dan kan er ook nog worden gekeken hoe vaak en hoe ernstig vonnissen worden gewijzigd in hoger beroep. Ook kan worden gekeken of de straffen van deze rechter erg afwijken van die van de collega’s.
Ik zie ook een sterke nadruk op empathiemisdrijven: moord, verkrachting, etc, die een sterke emotionele impact hebben, terwijl milieumisdrijven en witteboordencriminaliteit die de maatschappij veel meer schade berokkenen niet genoemd worden.
Ik zou vooral niet de politiek een vinger in de pap laten krijgen bij rechters. Een beoordeling (en al helemaal consequenties uitgevaardigd) door uitvoerende of wetgevende macht is uit den boze (stond heel rechts niet nog een paar maanden terug met zijn allen Turkije voor alles wat vies was uit te maken ivm een grondwetswijziging die daar een paragraaf over had?). Het lijkt me dat twee van de drie machten al vermengd genoeg zijn in Nederland.
“Het lijkt me dat twee van de drie machten al vermengd genoeg zijn in Nederland.”
Ben ik helemaal met je eens. Maar de absolute scheiding der machten werd ingevoerd in een tijd dat het rechtersrecht niet bestond. De rechter was slecht een spreekbuis van de wet met (bijna) nul eigen inbreng. De wetten toen waren ook duidelijker natuurlijk.