Elke dag van een levenslang gestrafte is gelijk aan de vorige dag. Het is als bij een verblijf in het ziekenhuis. In het begin komt er veel bezoek maar naarmate het verblijf langer duurt dunt de familie-, vrienden- en kennissenkring uit. Eén van onze cliënten had zeventien, achttien broers en zussen. Geen van hen kwam meer, na verloop van tijd. Dan wordt een leven lethargisch, perspectiefloos, horizonloos, is er moedeloosheid, wanhoop. De deur is voorgoed dicht.
Advocaat Wim Anker over het perspectief van levenslang gestraften.
Stichting Forum Levenslang, waarvan Anker lid is, pleit daarom voor een toetsing als een levenslang gestrafte twintig jaar in de cel heeft doorgebracht.
Anker:
Wij willen dat de wet wordt gewijzigd. Na twintig jaar moet er een toetsing zijn door een rechterlijke instantie. Dat is iets anders dan zeggen dat elke levenslang gestrafte na twintig jaar vrij moet komen. Dat zal niet gebeuren. Na twintig jaar kan serieus gekeken worden naar het recidivegevaar, het gedrag van de betrokkene, en zijn persoonlijkheid.
Reacties (11)
Levenslang krijg je niet vaak in Nederland, en als je dat als straf krijgt heb je iets zeer ernstigs gedaan. Dan heb je mijn inziens pech: je krijgt levenslang niet zomaar, dus dan heb je de consequenties maar te aanvaarden. Had je je tweemaal moeten bedenken voordat je deed wat je deed (en voor de slimmeriken die zeggen dat een schuldige aan een of andere stoornis leed: die krijgen geen levenslang).
Moeilijke kwestie. Levenslang is inderdaad een afgrijselijke straf, maar als ik dan kijk naar deze lijst van tot levenslang veroordeelden in Nederland (klik op “na 1970” om te zien welke er nu nog steeds vastzitten) zijn dat over het algemeen ook geen mensen die je terug wilt laten keren in de maatschappij.
Maar goed, een toetsing is misschien geen slecht idee. Vooral bij de moorden in de categorie “uit de hand gelopen overval” kan ik me voorstellen dat de daders niet in en in slecht zijn.
Als deze humane vervanger van de doodstraf dan zo inhumaan is, moeten we misschien toch maar weer eens de discussie over de doodstraf gaan voeren.
Want er zijn nu eenmaal misdaden die zo erg zijn dat ze bestraft moeten worden met het volledig buiten de samenleving houden van de dader. Dat is dus doodstraf of levenslang.
De laatste 10 jaar zijn rechters veel vaker levenslang gaan opleggen. De grote meerderheid van de levenslanggestraften zit nu minder dan 20 jaar. Zowel praktisch en moreel gezien lijkt het mij goed dat er een mogelijkheid is nog een keer naar deze mensen te kijken, voor ze doodgaan.
Praktisch, want het kost natuurlijk wat, al die jongemannen die de rest van hun leven door de staat verzorgd worden. Moreel, want het strafklimaat kan weer veranderen, de redenen voor het opleggen van levenslang kunnen niet meer gelden (is een oude man van 80 die op zijn 20e iemand heeft vermoord nog een gevaar voor de samenleving?), en ook veroordeelden zijn mensen.
Wat niet wil zeggen dat al die mensen gratie van mij moeten krijgen, zeker niet, 20 jaar is echt nog te kort. Maar na 60 jaar?
Veel mensen beginnen na het lezen van het artikel op Trouw.nl direct over slachtoffers. Die hebben namelijk ook levenslang lees ik meerdere malen in de reacties eronder. Dat kan wel zo zijn maar er bestaat ook zoiets als verder gaan met je leven. Als ik achterom was blijven kijken in wrok, verdriet en haat had ik geen leven meer gehad. Ik ben blij dat ik ervoor gekozen heb verder te gaan met mijn leven, ook al zijn er altijd weer die moeilijke momenten. Je kan je leven niet overdoen……
China heeft kwa rechtsspraak niet veel goede dingen, maar 1 ding wel, en dat is de voorwaardelijke doodstraf.
Vermoord je nog een keer iemand dan ga je er wel aan.
Straf in ons land is bedoeld als correctie.
Echt levenslang – dus sterven in de gevangenis – is geen correctie, dat is wraak. Het strafrecht is daar niet voor bedoeld. Dat houdt in dat een toetsing terecht is.
@7:
Incorrect, straf in ons land is bedoeld als :
Wraak, correctie en preventie.
(niet perse in die volgorde)
@7
Volgens de strafrechtleer heeft straf meer functies dan jij noemt. Over het algemeen wordt gesproken over:
– vergelding
– onttrekking maatschappij / beveiliging (aanvulling op @bolke)
– preventie (afschrikwekkende werking)
– correctie (ter lering van gedetineerde)
Je ziet elk van deze afwegingen terug komen in de uitspraken van rechters. Met name bij zaken die groots in de pers komen en veel onrust geven, speelt vergelding een grotere rol. Je ziet bij die zaken vaak ook dat slechtsoffers de straf onvoldoende vinden in verhouding tot het aangedane leed. Correctie zal bij een bepaalde groep nauwelijks meer meespelen; de daad was zo overduidelijk slecht dat correctie niet meer relevant geacht wordt.
@2 wat een kort lijstje eigenlijk. Als je sommige kranten mag geloven wonen we in een land met heel veel boeven en enge mensen. Maar blijkbaar is slechts een handjevol zo slecht dat er levenslang op staat. (Lijstje is ex tbs veroodeelden die effectief soms ook levenslang krijgen).
Enkele van de belangrijke waarden die de West-Europese cultuur onderscheiden van veel van de rest van de wereld, zijn vergevingsgezindheid en barmhartigheid. Positieve zaken die waarschijnlijk voor een belangrijk deel samenhangen met onze Christelijke geschiedenis (waar ik me afgezien van deze aspecten vaak liever van distantieer:P). Positieve zaken die zwaar hun stempel hebben gedrukt op onze behoorlijk sociale samenleving met opvallend weinig gevangenen, daklozen, armoedigen en ongezonden en die ons mede een top-10-positie wat betreft gelukkige landen opleveren. Maar ook waarden die ons in staat stellen om het verhoudingsgewijs erg kort na de 2e wereldoorlog weer prima met de Duitsers te kunnen vinden.
Dit voorstel past daar prima in. Sterker nog, je moet je afvragen of niet bereid zijn tot het heroverwegen van dit soort straffen niet beschouwd zou moeten worden als het begin van de afkalving van de waarden die Nederland maken tot het Nederland waar we ons thuis voelen. Opvallend genoeg klinken dat soort geluiden nou juist vaak uit enerzijds de hoek van mensen met een geschiedkundige handicap (extreem rechts) en uit mensen met een andere culturele achtergrond waarin wraak veel minder als iets negatiefs of zinloos wordt gezien.
@10,
‘ het heroverwegen van dit soort straffen ‘ lijkt me niet zozeer aan de orde, althans zoals Anker het stelt.
Dus niet of er perse iets aan de gedane rechterlijke uitspraak, levenslang, moet worden gedaan.
‘Dat is iets anders dan zeggen dat elke levenslang gestrafte na twintig jaar vrij moet komen. ‘
Op zich kan een levenslange gevangenisstraf gepast zijn, dit voornamelijk om de maatschappij te beschermen tegen zeer gevaarlijke individuen, dus daar waar correctie niet mogelijk lijkt.
Het wraakgedeelte is natuurlijk altijd het lastigste te ‘meten’, te beoordelen want totaal persoonlijk en subjectief.
Een ouder waarvan de beide kinderen op akelige wijze zijn vermoord heeft ook levenslang, maar zou, zeer christelijk, op een rechtszitting kunnen pleiten voor vergeving en daarmee afzien van wraak, vergelding en de rechter vragen alleen naar het correctie en recidive gedeelte te kijken.
Nou gebeurt dit tegenwoordig niet, op een beperkt spreekrecht tijdens de zitting na, verder kijkt een rechter volgens mij ook niet naar de getroffen ouder in kwestie als we over vergelding praten maar wordt het vergeldingsdeel meer algemeen opgevat, spreekt de rechter voor ‘het volk’ en niet de betrokken personen.
Ik las laatst iets over een uitspraak in Iran waar familie de rechter om vergeving vroeg en zo een doodstraf wist om te zetten in gevangenisstraf, hier hebben betrokkenen dus wel invloed op het vergeldingsdeel, lijkt me ook logisch daar de wraak eigelijk alleen speelt voor de betrokkenen en niet voor het ‘volk’ in het algemeen, zal mij ook boeien, bij mij totaal onbekenden.
Maar goed.
Persoonlijk lijkt het mij echter niet verkeerd na 25 jaar eens te kijken naar een levenslang gestrafte, als standaard gegeven.
Er kan in 25 jaar van alles veranderd zijn, sociaal/politiek maar bv ook dat voor betrokkenen aan de ‘wraak’ voldaan is of dat anderszins de barmhartigheid bij dezen heeft toegeslagen.
Als er dan ook geen recidive gevaar lijkt te bestaan zou je kunnen besluiten iemand in vrijheid te stellen of z’n straf aan te passen van gevangenis naar een meer open instelling of ‘ambulante’ begeleiding, dat kan.
Echter wordt in Nederland die vergelding dus niet toegepast en getoetst voor/door de direct betrokkenen, hiervoor zal het strafrecht dus moeten worden aangepast en zal een rechter dus wel naar individuele gevallen moeten mogen kijken om tot een oordeel te kunnen komen.
Maar vergeet ook niet, levenslang wordt niet zomaar gegeven, daar moet je wel iets voor doen en/of iemand voor zijn.
Daar valt sec een uit de hand gelopen roofoverval dus nooit onder.
Je lijkt op te merken dat je ‘wraak’ zinloos vindt, maar dat is nu eenmaal één van de drijvende krachten achter de rechtspraak in het algemeen en kun je nooit als zinloos wegzetten, dat ‘wraak’ an sich hier in west Europa een zekere negatieve bijsmaak heeft is misschien wel zo, maar ook dat is gebonden aan de tijdsgeest, zo keek men daar 100 jaar geleden wel anders tegenaan.
Maar het vergeldingsdeel van het strafrecht eens serieus tegen het licht houden kan geen kwaad, sterker nog, lijkt me wel een goed idee.