Bij de Duitse verkiezingen is Die Linke bijna gehalveerd. Dankzij drie direct door hun district verkozen kandidaten komt de partij toch nog met 39 zetels in de Bondsdag, een verlies van dertig zetels.
Sara Wagenknecht, van 2015-2019 duo-fractievoorzitter, legt in haar ook binnen de eigen partij hevig omstreden boek Die Selbstgerechten (De Zelfgenoegzamen) uit waar de socialisten de aansluiting bij de traditionele achterban van de arbeidersbevolking missen. Ewald Engelen interviewde haar deze zomer voor De Groene Amsterdammer.
‘In de meeste Europese landen bestaat wel degelijk een electorale meerderheid voor politiek die streeft naar minder economische ongelijkheid en meer sociale zekerheid. Deze kiezers zijn een dergelijke politiek echter steeds minder gaan associëren met politieke partijen die zich “links” noemen. “Links” staat niet meer voor de zaak van de achtergestelden maar voor de zaak van de academisch geprivilegieerden. “Links” verwijst naar een wereldvreemd, academisch debat over diversiteit en inclusiviteit dat met de geleefde werkelijkheid en de reële problemen van gewone mensen niets van doen heeft en door hen zelfs als belerend en denigrerend wordt ervaren. Dat is de reden waarom grote delen van de traditionele achterban zich van zichzelf “links” noemende partijen hebben afgewend.’
De debatten over woke en identiteit vinden in een relatief geprivilegieerd milieu plaats en worden gekenmerkt door zich steeds extremer manifesterende intolerantie en illiberalisme. Wanneer iedereen die ook maar een beetje afwijkt van het links-liberale geloof compromisloos in de hoek wordt gezet – en dat gebeurt in toenemende mate: zie de cancelling op sociale media – spek je als politicus uiteindelijk de rechtse politieke krachten. Omdat de conversatie wordt weggelokt van de sociaal-economische fundamenten van het goede leven voor iedereen.’
‘Een fors deel van links, in Duitsland bijvoorbeeld de spd en in Nederland de pvda, heeft inderdaad geheuld met het neoliberalisme en meegewerkt aan de ontmanteling van de verzorgingsstaat. Natuurlijk is dat ook een oorzaak geweest van het massale vertrouwensverlies en de kiezersvlucht uit het linkse kamp. Maar Die Linke, en in Nederland de SP, heeft zich daar nooit mee ingelaten, sterker: die hebben zich er actief tegen verzet en zijn politiek dus niet verantwoordelijk voor kortingen op de pensioenen en het flexibiliseren van de arbeidsmarkt. Maar ook Die Linke heeft kiezers massaal zien weglopen. En dat komt doordat ook in mijn partij beeldbepalende politici zich hebben geprofileerd op moderne, links-liberale thema’s in plaats van op breed levende vragen over sociale gerechtigheid.’
Reacties (12)
Goed nieuws dat die Poetin verstehers gehalveerd zijn.
https://web.de/magazine/politik/putin-versteher-afd-linke-was-steckt-hinwendung-moskau-35092780
(Op # 1)Wat heerlijk eenvoudig ziet de wereld er uit als we de Koude Oorlog weer in leven kunnen roepen
Desondanks wel een relevant punt om te benoemen lijkt me, dat Die Linke is voortgekomen uit de communistische partij van de DDR. Dat is natuurlijk een deel van de verklaring van het gebrek aan aantrekkingskracht, net als dat dat deel van de achterban simpelweg uitsterft.
Een van de gevolgen is de affiniteit van de partij met illiberale regimes die kritiek krijgen van de VS.
Overigens wel ironisch dat je gbh verwijt in de Koude Oorlog te zijn blijven hangen terwijl De Linke toch duidelijk nog denkt in de klassieke klassenstrijd die bij die periode hoort.
Voor dit denken is nog een markt, maar gelukkig is die niet meer zo groot. Een moderner links zoals de Groenen is wat mij betreft beter aangesloten op de uitdagingen van deze tijd.
Ik vind het te simpel om Die Linke als een pro-Poetin partij af te schilderen zoals de SED pro CPSU was. De politieke context is toch wezenlijk anders dan veertig jaar geleden. Je kunt een partij die zich tegen de NAVO en de VS keert nu niet zomaar in het kamp van Rusland plaatsen waar voormalige politieke verwanten, zo ze nog bestaan, niets meer te zeggen hebben.
Dat Die Linke anders tegen het huidige Rusland aankijkt dan de Groenen hebben ze gemeen met politici van CDU/CSU en SPD die om strategische redenen ook altijd een lijntje open gehouden naar Moskou.
Dat ze klassenstrijd voeren is iets heel anders. Die bestaat al heel wat langer dan de Koude Oorlog. En laait nu weer op. Een van de verklaringen voor hun verlies is nu juist dat ze op dat punt te veel hebben toegegeven aan nieuwe modes, volgens Wagenknecht.
Een deel van links is zodanig anti-imperialistisch/anti-VS dat ze zich verbonden voelen met alle groeperingen en regimes die zich op de een of andere manier tegen de VS verzetten. Interessant genoeg heb je aan de (extreme) rechterkant vergelijkbare sympathieën. Dat uit zich onder andere in gevoeligheid voor het Russische narratief in gebeurtenissen. Een van de bronnen hiervan zijn oude communistische sympathieën. Het is geen toeval dat je deze gevoeligheid ziet bij partijen als Die Linke, de SP, Syriza en Corbyn.
Dus hoewel het klopt dat de pro-Russische houding van Die Linke iets anders is dan die van de SED in de DDR-tijd, is er wel een duidelijke lijn te trekken die alles te maken heeft met het verleden van Die Linke.
De huidige klassenstrijd is niet de klassenstrijd van vroeger, net zoals pro-Rusland iets anders is dan dat het vroeger was. Dat besef is zowel bij Die Linke als bij jou niet ingedaald, en dat is direct ook een verklaring van het verlies van Die Linke. De huidige tegenstellingen zijn veel meer cultureel dan economisch. Die switch ziet Wagenknecht correct, maar ze ziet niet dat de kiezers ook primair kiezen op de culturele as, en dus niet meer op de economische. Mensen voelen zich meer cultureel bedreigd dan economisch. Hier speelt ook dat het weliswaar zo is dat een flinke groep burgers in de knel komt, maar dat deze groep qua grootte overschat wordt. Daarmee overschat je ook je kiezerspotentieel.
De analyse van Wagenknecht raakt dus wat mij betreft een reëel punt, maar is ook incompleet. Het is niet voldoende om een cultureel wat rechtsere koers te varen.
De huidige tegenstellingen zijn veel meer cultureel dan economisch.
Het kan wel zijn dat een paar bange mensen zich cultureel bedreigd voelen, maar dat zegt niet veel over de werkelijke situatie.
(Er zijn ook mensen die denken dat er chips in de corona-vaccins zitten. Dat maakt vaccinaties niet tot een poging tot wereldheerschappij.)
Er is geen culturele klassenstrijd. Afkeer van immigranten en van LHBTIQt/mZ wordt gebruikt door populistische politici om minderheden en armen tegen te werken (ik wil het niet onderdrukken noemen, want zo machtig zijn ze in NL niet).
De echte problemen zijn op dit moment gewoon:
– de kosten/kwaliteit van huisvesting
– de kosten/kwaliteit van een opleiding
Ik verwacht dat in de toekomst daar nog bij komt:
– de kosten/kwaliteit van gezondheidszorg
Want de werknemers beseffen dat ze van applaus niet kunnen leven.
Ongetwijfeld zullen de tekorten worden opgevuld met ondergekwalificeerd personeel.
Dat lukte in het onderwijs ook, tenslotte.
Steek jij even je kop in het zand.
Het is eenvoudig vast te stellen dat de grote debatten van de laatste decennia over culturele tegenstellingen gaan, en niet over economische. Immigratie, Brexit, klimaat, corona, #metoo, racisme. In deze debatten is cultureel kapitaal (opleiding) een bepalender dan financieel kapitaal. Dat is niet alleen in Nederland zo, maar in de hele westerse wereld zie je dit terug.
Dat dit lastig is voor de linkse socialistische partijen is ook niet bepaald een nieuw inzicht, nu opnieuw onder woorden gebracht door Sara Wagenknecht. Als je hier als links mee om wilt gaan, is de eerste stap dit te erkennen.
Je lijstje problemen is interessant, vooral vanwege wat er allemaal niet op staat: klimaat, corona, flexcontracten, vergrijzing, assertieve autocraten rondom Europa. Terwijl, de woningcrisis is supervervelend als je nu een beter huis zoekt, maar op de wat langere termijn bekeken stijgt de kwaliteit en de omvang van de woonruimte alleen maar. Het is nog een hele klus om door de waan van de dag heen te kijken en te zien waar de echte uitdagingen liggen.
Ik heb niet het idee dat Co degene is met zijn kop diep in het zand. Co komt niet aan met de holle kretologie dat de wooncrisis weliswaar vervelend is, maar dat het op termijn allemaal veel beter wordt. Prachtig hoor, die stijgende voorraad en kwaliteit van woningen, maar het blijft klote voor het deel van de bevolking die zo’n woning niet kan betalen.
Verder doe jij net alsof het feit dat debatten tegenwoordig meer over culturele tegenstellingen gaan een onvermijdelijk gegeven is. Een natuurwet, of zo. Terwijl het natuurlijk iets is dat uitgebreid is aangewakkerd door de leugens, desinformatie, haat- en angszaaierij van de verre rechterzijde. In navolging van de Republikeinen in de VS, die het met succes gebruiken om de overheid steeds verder te ontmantelen en de verliezers in de maatschappij steeds meer te naaien.
Kortom, haal je eigen kop eens uit het zand. Misschien zie je dan ook dat jouw analyse in #2.3 in werkelijkheid niet veel meer is dan een paar met heel veel woorden omklede cirkelredeneringen. Want eigenlijk staat alleen maar dat mensen met anti-westerse ideeën zich verbonden voelen met groepen en regeringen met anti-westerse ideologieën en vice versa. En dat kiezers zich minder door economische tegenstellingen laten leiden omdat ze zich meer door andere dingen laten leiden.
Je kan empirisch vaststellen dat de huidige politieke tegenstellingen veel meer cultureel dan economisch zijn. Je kan deze ontwikkeling betreuren, maar niet ontkennen. Jij bevestigt dat indirect ook door je verhaal over “leugens, desinformatie, haat- en angstzaaierij van de verre rechterzijde.”
Overigens zie je in mijn lijstje voorbeelden van debatten langs de culturele as ook zaken staan die juist door links worden geagendeerd. Het is niet alleen rechts die voor deze dynamiek zorgt, en er is niet voor niets binnen links nu veel debat over de politieke spagaat die dit oplevert voor de klassieke sociaaldemocratische partijen, langs de lijnen van de analyse van Wagenknecht.
Vind ik ook hoor, heel klote. Maar hoort dit wat jou betreft bij de top 3 issues die, vooruitkijkend, het meest belangrijk zijn?
Dat doe ik dan ook niet.
Geen idee. En ik zou niet weten waarom die top 3 nu ineens het criterium zou zijn voor of je iets een belangrijk probleem vindt of niet.
Dat doe je wel, want je valt mijn kritiek op de ontkenning van Co aan. Als je het inhoudelijk eigenlijk met mij eens bent dat politieke tegenstellingen vaker cultureel dan economisch zijn (en het dus niet gaat zoals Co beweert om ‘een paar bange mensen die zich cultureel bedreigd voelen’), mag je wel wat preciezer zijn in waar je nu eigenlijk kritiek op hebt als je inbreekt in een discussie.
Omdat Co 2 echte problemen van dit moment en een 3e toekomstig echt probleem benoemd, waar kwaliteit/kosten van huisvesting er één van is. Ik ben gewoon benieuwd of jij het met Co eens bent op dit punt, of bij nader inzien toch niet helemaal. In dat laatste geval is het niet nodig om een nieuwe discussie over de wooncrisis te gaan starten namelijk.
@2.9
Als je wat beter zou lezen en wat minder bezig zou zijn met anderen woorden in de mond te leggen had je dat wel begrepen. En ik ga niet eindeloos mijn argumenten herhalen als je toch niet de moeite neemt om die te lezen.
Zoals ik al zie: ik weet het niet precies. Ik heb niet direct een lijstje met een top 3 van toekomstige problemen paraat. Het hangt ook allemaal af van wat je onder “toekomst” verstaat: de komende 3 jaar, of 10 jaar, of 50 jaar.
Dus als ik jouw flauwe spelletjes niet meespeel hoeven we het er niet over te hebben? Als je niks beters hebt, zeg dan gewoon niks. Dat scheelt ons allebei tijd en moeite.