Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Iedere zetter weet dat je schreefloze letters en schreefletters hebt. En dat schreefletters het best lezen, niet voor niets hebben alle kranten op deze wereld schreefletters. Daar experimenteren ze ook niet mee (behalve Trouw, geloof ik). New York Times, Washington Post, Telegraaf, NRC, Volkskrant: schreefletters. Tijdschriften: idem dito. Wil je gelezen worden, dan gebruik je schreefletters. Punt uit.

Het vreemde is dat op het internet, naar mijn schatting, ongeveer de helft van de sites in schreefloze letters verschijnt. Rare ontwikkeling, en ook een verkeerde.

Ik wil hiertegen strijden. U zult misschien zeggen: jij bent maar een ouderwetse zetter. Dat bén ik, een ouderwetse vakman. Die het net zo belachlijk vindt om in de jaren zestig nog een gedicht geheel in onderkast en zonder interpunctie te zetten (precíes zoals ze het in de jaren twintig nog zo geheel modern  deden – maar dat was iedereen al vergeten).

Dus. Opmaakredactie van Sargasso. Komt terug van uw dwaalwegen. Zeker van uw dwaalwegen met déze afschuwelijke letter met zijn veel te kleine o’s, a’s, s’en en zijn idiote letter t. Als u dan al een schreefloze letter wilt gebruiken, gebruik dan de Arial of de Verdana. Alstublieft. Voor de estheten onder uw lezers.

Mieter deze letter vandaag nog weg! Mijn achternaam klinkt niet zoals hij moet klinken, maar als Hògebòm in uw letter. Zo wil ik niet klinken.

Wie het hiermee eens is, klappe luid.

 

Foto: Heeftstijl (Nederlands Webdesign Magazine).

Reacties (29)

#1 Joost

Ah, weer wat geleerd. Schreefletters. Lelijk woord vind ik, ‘serif’ en ‘sans serif’ klinken veel beter.

  • Volgende discussie
#2 Joost

En dat schreefletters het best lezen, niet voor niets hebben alle kranten op deze wereld schreefletters.

Mwah. Autoriteitsdrogreden. Als je wetenschappelijk onderzoek gaat zoeken wordt er een ding duidelijk: Het maakt allemaal niets uit.

Nog een opmerking: De oude site van Sargasso had ook een sans-serif.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 EKvdB

De onregelmatigheid van de huidige letter vind ik ook niet prettig lezen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 aynranddebiel

Ik was in de veronderstelling dat schreefletters het beste lezen op papier en schreefloze letters het beste op een beeldscherm.

Maar hoe dan ook, de huidige Sargasso-letters leest niet zo prettig.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 weerbarst

sans font zijn veel duidelijker voor mijn computer oog, veel minder druk, geeft me rust. En dan nog het liefst fixed width op een terminal. Kan iemand even een screenshot plaatsen van hoe sargasso er op jullie platform uit ziet?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 warumbel

Ik ben het niet graag met Ben Hògebòm eens, maar ik ben het volledig met hem eens. Dit lettertype deugt niet, het is lastig te lezen en doet onrustig aan. Doe maar Verdana:

http://www.will-harris.com/verdana-georgia.htm

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 HansR

Sans Serif leest rustiger.
Ook in een boek.

Smaken verschillen zal het wel zijn, gewenning.
De tijd gaat vooruit, de wereld veranderd.
Ook het zetten.

NB: mijn smaak is Verdana

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Baron E

Vroeger en nog steeds wel was de resolutie van een computermonitor nogal laag. In dat geval zijn schreefloze letters vaak leesbaarder, zeker voor kleine letters. Verdana is speciaal ontworpen om met lage resolutie nog goed leesbaar te zijn, vandaar de populariteit ervan voor websites. Waarschijnlijk ook de reden waarom televisie-ondertiteling schreefloos is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Hannibal

Reageerder “weerbarst” heeft de fijnste zintuigen in deze discussie; Het schreefloze font is hoe dan ook te klein en lelijk zoals het bedoeld was (zichtbaar in Internet Explorer), maar door ongelukkige font substitution volslagen waanzinnig in Firefox.
Zie link:
http://vanboven.home.xs4all.nl/sargasso/
De grafisch designers die dat font kiezen zijn al matig, maar de pruts-IT’ers die dit hebbben geïmplementeerd zonder enige fatsoenlijk test moeten echt direct worden ontslagen :)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 MrOoijer

“first”

Iele i en de r die op de t lijkt. Het middelste streepje van de s is te veel gezakt.

“0123456789”

Volstrekt willekeurig de 1,4,5,7 groter getekend dan de rest.

Font Varela: in de commentaren 15px / 19px. Een gewone Verdana oogt al ruim op 12px/18px. De Varela is gewoon niet geschikt als broodletter.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 weerbarst

Hier op mij custom linux ziet sargasso er een stuk beter uit op 90% scale, dan werkt het truetype font / engine beter met voorkeurs schalen binnen het font oid. En heb je die gekke letter grootte verschillen niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Sjiek

Ik vind het een beetje een lettertype voor bejaarden. Het maakt me zo rustig.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 warumbel

@weerbarst Ah, verdomd, als je je beeld kleiner maakt wordt de tekst opeens een stuk leesbaarder. Best een prettig font zo… Moet ik wel dichter bij m’n scherm gaan zitten. Of een bril laten aanmeten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 T

De schrijver heeft gelijk, maar ook ongelijk. Schreefletters worden vaak voor papier gebruikt omdat inkt op sommige soorten papier (krantenpapier) uit loopt. Dan verhoogt een schreefletter de leesbaarheid. Echter, wanneer de inkt niet uit loopt, of wanneer je leest van een beeldscherm, is er geen enkel onderzoek dat bewijst dat schreefletters beter leesbaar zijn.

Er is echter wel verschil tussen leesbare en onleesbare letters. Varela blinkt nu niet erg uit in leesbaarheid. Het is ook niet verwonderlijk dat er jaren aan een beeldschermlettertype als Verdana is ontwikkeld.
Vooral de overhang is erg slecht bij het Varela font. En dat komt de leesbaarheid niet ten goede.

Verder is het zo dat het Varela font als Woff-bestand wordt ingelezen. De vraag is dan altijd maar of er subpixel-hinting in het font aanwezig is. Deze en andere technieken worden namelijk gebruikt bij het renderen op de diverse beeldschermen.
Een goed ontwikkeld font gebruiken, dat bij de gebruiker op de computer staat, heeft dan ook altijd de voorkeur.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Krekel ( = verboden gebruikersnaam)

Op papier, ja, schreef graag. Maar van letters met schreef op een beeldscherm moet ik altijd kotsen, en meestal komt er dan ook bloed mee.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Karin Spaink

Hoewel ik juist graag schreefloze letters zie op websites, vind ik het huidige Sargasso-font is ronduit lelijk. Te rond, te rommelig, niet mooi gespatieerd. Verdana rules!

En of de regelafstand in de comments in hemelsnaam kleiner mag!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Quintana

Jammer dit stukje eigenlijk. Ik vond Sargasso lekker opgefrist, maar nu zie ik ook dat de letter niet deugt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Dramklukkel

De schreefletters zijn voornamelijk makkelijk bij kopiëren. Een copie van een fax van een copie van drukwerk komt vaak nog duidelijk over tussen de vlekken en strepen indien schreefletter gebruikt worden. Verder bestaan er prima schreefloze letters, maar je moet ze wel vinden. De te krappe letters op de site alhier zijn inderdaad lastig bij het lezen. Verder is aangetoond dat lezen van een scherm 25% langzamer gaat dan lezen van papier. Hoe dat met een e-reader gaat weet ik niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Klukkluk, ongeregistreerd

Schreefletters op een website lezen prettiger, vooral langere stukken, het straalt ook iets serieuzigs uit, ‘de moeite waard om te lezen’, zoiets, naar mijn bescheiden mening.

Mijn firefox userContent.css heeft sinds vandaag dit:
@-moz-document domain(sargasso.nl) { body { font-family:serif !important; }}

Ziet er beter uit, nog steeds veel te veel witruimte en een te smalle kolom met de hoofdtekst.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 MrOoijer

Aanvullend op @10: dit verschil in grootte van de cijfers zie ik alleen in Chrome op Windows (8). Chrome op de Mac heeft daar geen last van. Maar de rest van de bezwaren blijven: lelijke letter en neemt te veel ruimte in.

In die (sans-)serif discussie wil ik me niet te veel mengen. Op papier straalde de serif degelijkheid uit en je kon er in het algemeen meer van kwijt op één pagina zonder dat het minder leesbaar was. Toch kan een sans-serif ook heel compact zijn. Neem als voorbeeld de Telefont List van Martin Majoor waarin vanaf 1994 de telefoonboeken gezet werden. Dat scheelde alleen al aan kosten papier 12% vergeleken met de vorige letter.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Jan Bos

Het was onprettig lezen totdat ik de tekst verkleinde tot smartphone-formaat. En ja: daar is het een prettig kapitaal en onderkastje, zeker op dit Retina-scherm. Maar de oude versie las toch prettiger op normale schermgrootte.
Elke verbetering is een verandering maar elke verandering is geen verbetering.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Ben Hoogeboom

Opmaakredactie: lof en dank voor het verbeteren! Het zou alleen nog wel een corpsje kleiner mogen, maar dat is gezift.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Joost

We hebben Varela gedumpt ten faveure van Verdana. Als je ze naast elkaar legt zijn het toch fonts die niet heel veel verschillen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Bismarck

Beste Ben, zou je voor ons niet-zetters/leken even kort kunnen vertellen hoe wij een schreefloze letter en een schreefletter uiteen kunnen houden? Ik heb eigenlijk geen idee waar dit stuk zo over gaat en ik vermoed dat het grootste deel van je publiek geen zetter is en (stiekem hoop ik) dus net zo weinig van dit stuk snapt als ik.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Joost

Dit is geschreven in een schreefletter. In het Engels is dat Serif.

De normale tekst op Sargasso is een schreefloze (sans-serif). Waar het uiteindelijk meestal op neerkomt is of je aan het uiteinde van de letters streepjes/versierselen plaatst of niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Ben Hoogeboom

@ Bismarck. Wat een schreef is, kun je hier lezen: http://nl.wikipedia.org/wiki/Schreef.
@ Joost. Ik vind de Verdana nogal verschillen van de Varela, die helemaal niet regelmatig oogt en dus minder prettig leest. Een zetter zal nooit voor de Varela kiezen. Ik vind de opmaak met de Verdana al een stuk beter, ik vind hem zelfs wel goed!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 Joost

Dat hij niet regelmatig oogde kwam door brakke rendering, niet door het lettertype denk ik.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 DJ

typografisch ben ik het helemaal met ben eens, een DTP trekje
protesteren heeft zin!
nu die tekstkolom in het midden nog relatief aan scherm breedte maken, en de tekst zelf een tandje kleiner (van 12 naar 10.5 pt), en ik begin het mooi te vinden
ow, en de reactie popups zonder ”
@Joost, hoe doe je dat, quoten zoals in 25?
fijn weekend, het zal wennen

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 Ben Hoogeboom

@ Joost. Ik kijk nu pas naar hoe de Varela er in het echie uitziet: http://www.google.com/webfonts/specimen/Varela. Dus het moet wel aan de rendering liggen dat je hem niet goed kreeg.

  • Vorige discussie