COLUMN - Het voorjaar begon dit jaar al in de winter en de traditionele paashoax is ook veel te vroeg. In de week voor pasen is er altijd wel een wetenschapper die zichzelf aan exposure en de pers aan bladvulling helpt met een sappig nieuwtje over Jezus. Het zijn doorgaans niet de beste onderzoeksresultaten die zo publiciteit krijgen. Zeg maar gerust dat elk Jezusbericht in de aanloop naar pasen een hoax is.
Zo werd eens aangekondigd dat “de” wetenschap had geconcludeerd dat Judas Jezus niet kon hebben verraden. Twee jaar geleden was er de claim dat Jezus een hermafrodiet kon zijn geweest. Het jaar ervoor mochten we lezen dat Jezus het Laatste Avondmaal niet op (witte) donderdag zou hebben gevierd maar een dag eerder. Allemaal academici van het tweede echelon, allemaal kul, allemaal slim getimed, allemaal in de media, allemaal schadelijk voor de echte wetenschap.
Elk jaar vliegen de media er weer in. Dit keer waren ze er zelfs vroeg bij met een hoax die toch wel heel herkenbaar was: de Lijkwade van Turijn. Een Italiaans onderzoeksteam heeft namelijk bedacht dat de afbeelding van de gekruisigde op het doek kwam door neutronenstraling.
Voor het goede begrip: ze bieden de oplossing voor een probleem dat niet bestaat. Het is inderdaad onduidelijk hoe de lijkwade precies is vervaardigd, maar verschillende onderzoekers (voorbeeld) hebben gedemonstreerd dat er geen technieken nodig zijn die buiten het bereik van een middeleeuwse vervalser lagen.
De datering is ook niet mysterieus: er is 67% kans dat de lijkwade is geweven tussen 1273 en 1288 en 95% dat het voorwerp stamt uit 1262-1384. Er zijn tegenwerpingen waarom deze datering niet juist is, maar geen daarvan is houdbaar gebleken. Kruisigingen vonden nog plaats – in Andalusië werden geloofsafvalligen soms zo geëxecuteerd – dus aan een anatomisch correct lijk viel ook te komen.
Er is dus geen probleem maar dat weerhoudt de ware lijkwadegelovige er uiteraard niet van het op te lossen. Als u wil, kunt u de nieuwe wetenschappelijke publicatie hier lezen. De onderzoekers opperen dat neutronenstraling twee dingen verklaart: enerzijds hoe de afbeelding tot stand is gekomen en anderzijds waarom de lijkwade jonger is gedateerd dan ze feitelijk is.
De hamvraag is natuurlijk wat de oorzaak van die straling was. De onderzoekers denken aan een aardbeving en vinden die zowaar in de database van de NOAA. Het probleem is dat die als bron opgeeft: het evangelie van Matteüs. Die tekst is echter, om een historische jargonterm te gebruiken, elimineerbaar. Matteüs heeft het evangelie van Marcus overgeschreven en daar informatie aan toegevoegd die, vergeleken met het origineel, van minder historische waarde is. Kort door de bocht: Matteüs’ aardbeving is een verzinsel. Dat de onderzoekers menen als aanvullend bewijs de Goddelijke Komedie van Dante te kunnen aanvoeren, maakt hun zaak niet echt geloofwaardiger.
Maar het is nog erger. Niet alleen zoeken de auteurs een antwoord op een vraag die er niet is en baseren ze zich op bronnen zonder waarde, ze gebruiken ook een techniek die vermoedelijk niet bestaat. Piezonucleaire splijting geldt althans als controversieel.
Dit zou ik niet hebben geweten als het niet had gestaan in de Washington Post. Joel Achenbach lijkt de enige te zijn geweest die de zeepbel doorprikte. Van Fox News of USA Today verbaast de kritiekloosheid me niet, maar van de Huffington Post, Discovery, Phys.org en Eurekalert had ik beter verwacht.
De paashoax. De pers tuint er elke keer weer in. Dit jaar zelfs zó vroeg dat er nog alle gelegenheid is voor een tweede.
Reacties (10)
Ik niet. De Huffington Post is net zulk ideologisch gebral als Fox, maar dan aan de andere kant van het politiek spectrum.
Bron? Het Romeinse Recht verbood deze straf namelijk sinds ~330 n.Chr.
Ik zie hier een nieuw boek in van Dan Brown. Die werkt namelijk volgens hetzelfde concept: neem een aantal historische waarheden en voeg daar een flinke scheut fantasie aan toen voor een fijne bestseller.
Ik begrijp de vierde alinea niet goed. Weten we nu wel of niet hoe het is gemaakt? Verder een fijn artikel hoor.
Die hele wederopstanding van Jezus Christus was de eerste Paashoax. De ongelovige Thomas trapte er met al zijn zintuigen in.
@3: Er zijn verschillende technieken bekend waarmee een middeleeuwse vervalser e.e.a. zou hebben kunnen namaken. Het is alleen niet bekend welk van die technieken het nu precies is geweest.
Ik heb er eens in de Scientific American of de New Scientist een artikel over gelezen, dat begon met het briljante voorbeeld dat als je eens hard had gespot, je de witte handdoek waarmee je je gezicht had afgewist, eens een maand of twee ergens in de schaduw moest laten liggen. Je zou dan een afdruk van je gezicht moeten zien. Dat je ervoor naar de sportschool moet, heeft me er tot nu toe van weerhouden dit experiment uit te voeren. ;)
@5:
Klopt, de authenticiteit lijkt me ook onwaarschijnlijk. Er waren ook wel meer claims van dergelijke lijkwades. Je had bijvoorbeeld ook het mandylion van Edessa. Maar wat ik afvroeg is of er een bron was voor de stelling dat er in Andalusië mensen als straf gekruisigd werden.
@6: Roger Collins noemt zo’n kruisiging in “The Arab Conquest of Spain” (1989). Ik heb het boek nu niet meer bij de hand, dus de kroniek die het vermeldt, kan ik even niet noemen. Ik herinner me meer voorbeelden, maar Collins’ verwijzing is de enige die ik paraat heb.
***
Ik verneem overigens dat Hendrik Spiering in het NRC Handelsblad ook korte metten heeft gemaakt met de genoemde kwakgeleerden, maar ik heb dat stuk niet gezien omdat ik toen op Curaçao was. Het is hier: http://www.nrc.nl/handelsblad/van/2014/februari/15/natuurlijk-een-aardbeving-maakte-beeld-van-jezus-1345532 (betaalmuur)
Het beeld op de Wade van Turijn afgezet, vind ik Ontzagwekkend. Dit kunstzinnige aspect wordt op S. openlijk door iedereen verwaarloosd en verraadt een anti-Christelijke vooringenomenheid. En maakt van Kunstcritiek een farce. Kom je op S. met een sche(r)ts van een gederailleerde psychoot aanzetten, is – naar mijn ervaring – meer respect voor het onbenullig produkt te verwachten. Enfin, het verhaal van de Keizer en de Kleermakers die elkaar iets wijsmaken.
Mocht de Wade een vervalsing – waarvan? – zijn, stelt zij het begrip ´vervalsing´ ter discussie. Wie valselijk puur goud maakt, maakt goud.
Persoonlijk zou ik die Lendering niet als kunstcriticus willen inhuren. Hij gelooft niet in Christus en wil van de Lijkwade af. Tegen elke prijs, lijkt het wel gezien zijn miserabel sportpraatje.
Natuurlijk is de neutronenstraling een hoax. Zoals kardinaal Pölätüo al zei: Als de wetenschap het verkaren kan, is het geen wonder.
De andere opzienbarende paasboodschappen zijn ook al 2000 jaar oud nieuws. Dat Judas Jezus niet kon verraden is duidelijk: zonder Judas geen redding der mensheid (zie Borges). Dat Jezus een hermafrodiet was komt rechtstreeks uit de gnostiek, behalve dat de Christus daar geen mens was maar een mythische impersonatie (aldus Massey). Het Laatste Avondmaal was niet op Witte Donderdag, noch op Aswoensdag, maar in Emmaus: veel mensen vergeten dit nog wel eens.
Het blijft een spannend onderwerp, niettemin.
@8.
Jij bent een valse huichelaar waar de apostel Paulus al voor waarschuwde. De antichrist komt in de gedaante van iemand die je daar niet aan herkend. Zo staat het geschreven in het laatste bijbelboek.
Mooi dat je jezelf omschrijft als een ‘gederailleerde psychoot’. Ik was er zelf niet opgekomen. :-)