Portugese socialisten willen door

ELDERS - Vier jaar geleden kreeg de nieuwe sociaaldemocratische minderheidsregering van Antonio Costa nog weinig krediet. Na de verkiezingen van a.s. zondag is voortzetting van de linkse regering niet uitgesloten.

Met gedoogsteun van het linkse blok en de communisten is de Portugese socialistische partij er in geslaagd ‘een einde te maken aan de bezuinigingspolitiek van de vorige rechtse regering, sociale ongelijkheid te verminderen en tegelijk internationale geloofwaardigheid te behouden, de beleggers vertrouwen te geven en de boeken van ’s lands financiën op orde te houden.’ ‘Daarmee hebben we, zei Costa in een verkiezingstoespraak in Coimbra, ‘de muren tussen de linkse partijen gesloopt en het land op weg naar herstel geholpen.’ Een verhoogd minimumloon, het terugdraaien van bezuinigingen op het ambtelijk apparaat en reductie van de werkloosheid moeten hem voldoende steun opleveren voor voortzetting van zijn regering. Liefst nu met een meerderheid van de stemmen, maar dat wordt niet verwacht. Meer voor de hand ligt een voortzetting van ‘de vreemde constructie‘ van een minderheidspartij met gedoogsteun die het langer dan verwacht heeft uitgehouden.

De socialisten rekenen er wel op zondag opnieuw de grootste partij te worden, ook al staan ze in de polls op een licht verlies. De rechtse oppositie is de laatste weken aan een opmars bezig. Costa waarschuwt dat de herwonnen stabiliteit in het land in gevaar komt bij al te grote verschuivingen. Mochten zijn linkse partners groeien en, net als in Spanje te hoge eisen gaan stellen, zou hij nog steun kunnen zoeken bij de meer gematigde groene PAN.

Openluchtmuseum

Maar er is natuurlijk ook genoeg kritiek op Costa’s regering. Bijvoorbeeld vanwege de gunsten die vastgoedeigenaren krijgen voor de huisvesting van toeristen en de belastingvoordelen voor rijke Chinezen en Russen die in Europa een paspoort en een pied à terre zoeken. De huisvesting van minder bedeelde Portugezen lijdt er onder. ‘De gemeente denkt alleen maar aan toeristen’, klagen de inwoners van Alfama, een schilderachtige oude buurt in Lissabon. ‘Het wordt hier een openluchtmuseum, de bewoners hebben het nakijken.’ Een 16e eeuwse kerk is onlangs door een Franse maatschappij omgebouwd tot twintig luxe appartementen. ‘Het is architecturale barbaarsheid en het verwoest ons erfgoed.’ De stadsontwikkeling zou er uitsluitend op gericht zijn Lissabon aantrekkelijk te maken voor investeerders. Het leverde burgemeester Medina dit jaar voor het eerst een uitnodiging op de voor de jaarlijkse Bilderbergconferentie.

Publieke sector blijft achter

‘Deze regering wil vooral goede maatjes blijven met de banken’, zegt José Gusmão, de leider van gedoogpartij het Linkse Blok. Het zint hem ook niet dat de minister van Financiën wil voldoen aan alle begrotingseisen van de EU die verbonden zijn aan het terugbetalen van de schulden. Dat gaat er voor zorgen dat investeringen in de publieke sector jarenlang achter zullen blijven, vreest hij. Het onderwijs en de volkshuisvesting zullen er onder lijden. De universiteiten zijn bijna bankroet. Leraren staakten voor het stoppen van de korting op hun pensioenen. De lonen zijn ook nog steeds niet hersteld van de economische crisis van tien jaar geleden, aldus José Reis, een econoom van de universiteit in Coimbra.

Fiscale discipline

De linkse gedoogpartners van de socialisten laten in de verkiezingscampagne niet na op de tekortkomingen van de minderheidsregering te wijzen. Ze zitten in de luxe positie dat ze kunnen pronken met de resultaten van Costa’s regering die in hun program passen en afstand kunnen nemen van wat hen niet zint. Voor het midden, waar Costa een belangrijk deel van zijn stemmen vandaan moet halen zal de staat van ’s lands financiën geen onbelangrijk motief zijn om hem de kans te geven door te gaan. Het tekort op de begroting is lager dan ooit en de groei van de economie ligt boven het EU-gemiddelde. Daar kan de concurrent van de socialisten, de centrum-rechtse PSD, jaloers op zijn. Het is vooral het werk van de minister van Financiën Mario Centeno die hecht aan een strenge fiscale discipline. Hij is niet voor niets de opvolger van Jeroen Dijsselbloem in de machtige groep van ministers van Financiën van de Eurolanden.