Net als overal is el presupuesto, het budget van de federale overheid, ook in Mexico het belangrijkste parlementaire moment van het jaar. Dit jaar gingen de onderhandelingen in Mexico Stad vrij soepel en kon de spending bill er in vrij korte tijd doorheen worden gejast. Lang niet iedereen is er desondanks blij mee, want de geoormerkte miljarden sterken vooral oppositiepartij PRI, terwijl de strijd tegen de openbare veiligheid een knauw krijgt.
Minder geld voor universiteiten dan verwacht, minder geld voor de rechterlijke macht dan verwacht. Veel geld voor de nieuw op te richten landelijke politiemacht, terwijl de deelstaten die door de oppositionele PRI worden geleid heel wat meer geld binnen konden slepen. Het is allemaal niet heel erg spectaculair, maar de gevolgen voor volgend jaar kunnen groot zijn.
Het federaal budget wordt jaarlijks vastgesteld in San Lazaro, het Mexicaanse Binnenhof, in Mexico Stad. El Presupuesto zegt veel over welke kant het land op gaat. Extra geld voor militairen betekent hogere militaire activiteit in brandhaarden, minder geld voor de rechterlijke macht betekent een nog grotere druk op een totaal niet functionerend justitieel systeem. En terwijl het onderwijs in Mexico aan een opkikker toe is, krijgen de universiteiten (die chronisch te weinig geld krijgen) maar een paar miljard extra.
Een gedetailleerder blog over de financiën van Mexico volgt nog, maar alvast een paar observaties van ondergetekende:
De kwaliteit van het onderwijs in Mexico is allerbelabberdst. In de huidige economische situatie worden door de overheid weliswaar vrij veel banen gecreëerd, maar niet voldoende om de stijgende werkloosheid afdoende af te remmen. Het slechte onderwijs zorgt ervoor dat steeds meer jongeren steeds minder uitzicht op werk hebben. De zogenaamde Ninis (ni estudian, ni trabajan – zij die noch studeren, noch werken) nemen in aantal toe en dreigen een verloren generatie te worden, die zeer kwetsbaar is voor rekrutering door de georganiseerde misdaad. Alle hysterie rond de 12-jarige ‘El Ponchis’ daargelaten, lijken de drugskartels zich vaker te richten op kwetsbare jongeren voor hun vuile werk. Het universitaire onderwijs (en dan niet de private diplomafabrieken, maar het openbare hoger onderwijs) is een van de pijlers die jongeren beter kan voorbereiden op een baan. En juist daar laat de Mexicaanse politiek steken vallen.
De rechterlijke macht krijgt 280 miljoen dollar minder dan gevraagd. In een land waar 98,5% van de misdaden niet worden opgelost, betekent dat voor volgend jaar naar alle waarschijnlijkheid nog meer druk op de rechtsorde, waar het toch al niet best mee is gesteld. Tegelijkertijd gaan er 2,4 miljard pesos (ca. 150 miljoen euro) naar de oprichting van een nationale politie. Zonder versterking van de rechtsorde is dat symboolpolitiek. Voor komend jaar betekent dat waarschijnlijk: meer zichtbaarheid van de politie, maar geen directe afname van de straffeloosheid. De openbare veiligheid in het land zal er niet merkbaar op verbeteren.
Er gaat meer geld naar de staten waar oppositiepartij PRI, die Mexico 70 jaar lang dictatoriaal regeerde tot 2000, de macht in handen heeft. Dat betekent dat de PRI-regeringen op deelstaat niveau zich zichtbaarder kunnen manifesteren. Dat is uiteraard geen toeval: in 2012 zijn er verkiezingen en de PRI, in de vorm van gouverneur Enrique Peña Nieto van Estado de México, staat er comfortabel voor in de peilingen. In wezen is deze spending bill daardoor een campagnevehikel van de PRI. Regeringspartij PAN, van president Felipe Calderón, heeft door de minderheid in het congres niet het geld bij elkaar kunnen schrapen om het door de economische crisis en de drugsoorlog gebutste imago komend jaar op te poetsen, terwijl de PRI straks kan zeggen: “Kijk, wij hebben het in de door ons geregeerde deelstaten wel goed gedaan!”
Prognose voor volgend jaar: op zijn best blijft de economie doorsukkelen (3,9% is de groeiprognose, niet voldoende om de schade van de recessie te herstellen) en blijft de veiligheidssituatie hetzelfde. De PRI kan vrolijk campagnevoeren, terwijl de president een heel zwaar laatste regeringsjaar in gaat.
[jan-albert]