Polen gaat naar de stembus

Vandaag gaan de Polen naar de stembus, een stembusgang die wordt gezien als een referendum over de vraag of Polen verder moet gaan op het ingeslagen pad van de “morele revolutie”. De pijlers van deze revolutie: traditionele familiewaarden, anti-corruptie en bescherming van de sociale welvaartstaat. Met dit “referendum” staat de positie van de premiers-presidentscombinatie Kaczynski op het spel. Beide posten worden bezet door de tweeling.

Voor- of achteruitgang?
Het gaat bij deze verkiezingen voornamelijk tussen de partijen “Recht en Rechtvaardigheid” (PiS) van de beide broers en “Burgerplatform” (PO) van Donald Tusk. Die laatste meent dat de Kaczynski’s zijn doorgeslagen: de broers misbruiken staatsinstellingen en geheime diensten voor politieke doeleinden en schenden burgerrechten.

De meningen over wat premier Kaczynski heeft bereikt de afgelopen jaren zijn verdeeld. De een vindt dat hij weldegelijk vooruitgang heeft bereikt tegen corruptie, de ander zegt dat dat misschien wel zo mag zijn, maar dat dat ten koste is gegaan van belangrijke vrijheden en rechten.
Financiën en Europa
Op financieel gebied zijn er zorgen. Het begrotingstekort is niet significant lager geworden, terwijl de economie toch als kool groeit. De sociale uitgaven zijn daarentegen wel flink hoger geworden. Dat zal in de toekomst een probleem kunnen worden.

Voor wat Europa betreft zijn de broertjes ook redelijk omstreden. Wat “we” goed kunnen vinden aan de broertjes is dat ze effectief een rechtsextremistische partij de nek om heeft gedraaid door ermee te gaan regeren. De “Liga van Poolse Families” zal waarschijnlijk niet meer terugkomen in het parlement.

Aan de andere kant heb je pareltjes zoals de eis van Polen om meer zetels in het Europarlement te krijgen omdat de Duitsers tijdens de tweede wereldoorlog zoveel Polen hadden omgebracht. Een ander voorbeeld is dat Polen een resolutie tegen de doodstraf blokkeerde omdat ze ook wilde dat er dan een resolutie tegen euthanasie en abortus zou komen.

Of een verandering van de macht een verandering in de houding ten opzichte van Europa zal leiden valt overigens te betwijfelen. Polen voelt zich nog steeds een beetje ondergewaardeerd en zal dus met dit soort speldeprikjes blijven spelen om te laten voelen dat ze weldegelijk wat voorstelt.

Onvoorspelbaar
Wat de uitslag wordt valt vooralsnog niet te voorspellen. De peilingen spreken van een nek-aan-nekrace. Dat wordt interessant bij het vormen van een coalitie.

Dit stuk is gebaseerd op een stuk uit de NRC Next van vrijdag 19 oktober.