COLUMN - Nouraldin Alsweirki, een Palestijnse softwareontwikkelaar uit Gaza werkte als kennismigrant najaar 2023 voor het Nederlands bedrijf Speakap. Hij werd ontslagen vanwege de steun die hij op LinkedIn uitsprak voor het Palestijnse recht op verzet tegen de Israëlische bezetting. Volgens het bedrijf zorgde zijn standpunten voor een ‘onveilige werkomgeving’. Op 1 juni 2024 stelde het College voor de Rechten van de Mens hem in het gelijk, en in november 2024 oordeelde de rechtbank van Amsterdam dat Speakap zich schuldig heeft gemaakt aan discriminatie op basis van politieke overtuiging. Het bedrijf moet Alsweirki 45 duizend euro schadevergoeding betalen voor onrechtmatig ontslag en de emotionele schade die hij hierdoor heeft geleden.
Kort nadat de oorlog in Gaza begon werd het huizenblok van zijn familie in Gaza door Israëlische bombardementen weggevaagd. ‘Het lichaam van mijn opa vonden ze pas na dagen zoeken terug onder het puin. Ook mijn oma en oom waren vermoord,’ vertelde hij aan De Volkskrant. Zelf woont Alsweirki op dat moment in Turkije. Terwijl hij zich opmaakt voor zijn verhuizing naar Nederland, uit hij in tal van berichten op LinkedIn zijn woede over het Israëlische optreden. ‘To hell with Israel, to hell with the occupation, free Palestine’, schrijft hij onder meer. ‘I stand against the occupying aggressor, long live the resistance.’
Het European Legal Support Center (ELSC), een organisatie die juridische bijstand verleent aan mensen die opkomen voor Palestijnse rechten heeft begin 2025 al 45 meldingen gekregen van mensen die in Nederland te maken kregen met dergelijke repressie op de werkvloer nadat ze steun hadden betuigd aan Palestina. De organisatie verzamelt schendingen van rechten van Palestijnen in heel Europa en heeft deze week een database gelanceerd met om te beginnen 766 gevallen in Duitsland: censuur en surveillance; demonstratieverboden en arrestaties; disciplinaire maatregelen en schorsingen op de werkvloer; financiële repercussies en bankbeperkingen; repressieve wetgeving zoals anti-BDS-moties; pesterijen en intimidatie, tot bedreigingen van het burgerschap en de immigratiestatus. ‘Een topje van de ijsberg’, zegt het ELSC.
Het woord als politiek wapen
Het ontslag van Alsweirki is schandalig. En gelukkig heeft de rechter een stokje kunnen steken voor dit soort praktijken. Het is een zorgwekkend voorbeeld van de actuele bedreiging van het vrije woord. Ik zie het als een onderdeel van een langzaam, sluipend proces van aantasting van de rechtsstaat en de open samenleving. Marc van Oostendorp riep gisteren terecht op voor een demonstratie op 24 mei ’tegen de onkunde van dit kabinet en vóór een open democratie en burgerrechten.’ Met verwijzing naar wat er op dit moment in de VS gebeurt schrijft hij: ‘Het anti-intellectualisme neemt inmiddels heel nare vormen aan — vormen die we herkennen uit de jaren dertig — terwijl tegelijkertijd op allerlei manieren verder wordt geknaagd aan de rechtsstaat en de democratie.’ Er zijn nog te weinig mensen die dit serieus nemen.
De Verenigde Staten waren de afgelopen tachtig jaar trendsettend als het ging om cultuur, wetenschap en vrijheid van meningsuiting. Wat daar nu gebeurt laat zien dat afstand nemen van de Amerikaanse politiek hoogst urgent is willen we in Europa de academische vrijheid en een open debatklimaat overeind houden. De Britse historicus Mark Mazower die doceert aan de Columbia University in New York stond aan de kant van het protest van de studenten aan zijn universiteit tegen de oorlog in Gaza. Hij schreef een boek over antisemitisme en probeert daarin duidelijk te maken waarom je tegen de politiek van Israël kunt zijn zonder Joden te discrimineren. Het woord antisemitisme is een politiek wapen geworden, zei hij tegen De Correspondent. ‘Trump gebruikt voortdurend het argument dat universiteiten te veel ruimte zouden bieden aan antisemitisme. Tijdens pro-Palestijnse protesten op de Columbia-campus zijn studenten opgepakt en langdurig vastgezet, studenten kunnen elkaar rapporteren wegens een anti-Israël standpunt en Trump trok een subsidie van 400 miljoen dollar in. De universiteit kondigde inmiddels aan 180 medewerkers te moeten ontslaan.’
De politieke aanslagen van Trump op de universiteit, de wetenschap en het onderwijs kun je uniek noemen. Maar hoe zeker kunnen we er van zijn dat deze trends in het land dat zo lang ons voorbeeld is geweest ons nooit zullen raken?
[overgenomen van Free Flow of Information]