OPINIE - Er moet hoog nodig iets gebeuren aan ons kiesstelsel. Sinds Fortuyn is de kiezer op drift: grote electorale verschuivingen, moeilijke formaties, kort zittende kabinetten… kortom Italiaanse toestanden! Dit kan zo niet langer doorgaan of het land is onregeerbaar!
Een bekend verhaal nietwaar? Jaja, eens in de zoveel tijd verschijnt er weer een column van één of andere wijsneus met iets als bovenstaande alinea als inleiding. Daarna volgt dan een stuk waarin gepleit wordt voor een beperking van onze democratie.
Dan wordt bijvoorbeeld voorgesteld om door middel van een kiesdrempel een aantal kleine partijtjes uit het centrum van de macht te drukken. Of om door middel van een districtenstelsel hetzelfde te kunnen doen. Of door een winner-takes-it-all systeem ervoor te zorgen dat partijen die geen absolute meerderheid van stemmen behalen vooral vier jaar lang hun mond zullen houden.
Het punt is: als maar genoeg herhaald wordt dat we een probleem hebben met onze democratie gaan mensen het nog vanzelf geloven ook. Terwijl die hele analyse boven van geen kant deugt. We lopen even de dogma’s in bovenstaande bewering langs.
Electorale verschuivingen
Ja, er zijn veel verschuivingen van kiezers de laatste jaren geweest. Maar uiteindelijk bleef de verhouding tussen links en rechts opvallend constant. Links plus D66 slaagt er nooit echt in een meerderheid te behalen, behalve misschien af en toe als we de ChristenUnie meetellen. Rechts heeft bijna net zoveel moeilijkheden met het behalen van een stabiele meerderheid. Zo is het al decennia gesteld in dit land.
Goed, er zijn twee belangrijke verschuivingen aan de gang die we niet kunnen verwaarlozen. Ten eerste het verschijnsel dat, weliswaar met schokken, de christenen in de politiek steeds minder aanhang krijgen. De tweede natuurlijk dat op links en rechts radicalere partijen zijn ontstaan die geduchte concurrentie vormen voor de partijen die we nu uit arren moede maar “middenpartijen” zijn gaan noemen.
Maar dat laatste kan natuurlijk alles te maken hebben met dat de voormalige linkse en rechtse partijen naar het midden zijn gekropen.
Moeilijke formaties
Zeker, je zou kunnen stellen dat formeren met die partijen op de flanken niet makkelijker wordt. Maar in praktijk blijkt daar niets van.
Laten we wel zijn: Belgische toestanden hebben we hier nog nooit meegemaakt. Als we kijken naar de cijfers dan zien we dat door de jaren heen de formaties dan ook niet langer zijn gaan duren. Ja, Balk II en Bruin I zaten vrij lang in de ei-tunnel, maar onze twee records uit de jaren ’70 waren daarmee niet gebroken, en ook in de jaren ’50 heeft men er al eens eerder een gerieflijke vier maanden voor uitgetrokken om tot een vergelijk te komen. Langer duurde het eigenlijk nooit. En ondanks de voorspellingen van voor de verkiezingen lijkt het me sterk als oom Mark en tante Didi er dit keer langer over gaan doen.
Bovendien is een lange formatie op zich geen ramp. De ministeries draaien nog wel even door op oud beleid, en onze politici zijn zoals in de lente weer bleek verantwoordelijk genoeg om niet zonder sluitende begroting een nieuw jaar in te gaan.
Kortzittende kabinetten
Goed, maar zijn onze kabinetten dan niet veel minder stabiel dan vroeger? Ja, kabinetten vallen in Nederland vaker dan dat ze vier jaar blijven zitten. Dat is een feit. Maar is dat een nieuw verschijnsel?
Absoluut niet. Als we de laatste tien jaar van de Nederlandse parlementaire geschiedenis bekijken dan zien we dat de kabinetten vanaf Balk I gemiddeld 742 dagen (twee jaar dus) zaten. Daar zitten dan ook de tussenkabinetten bij. De periode vanaf de tweede wereldoorlog tot en met Paars II haalden de kabinetten een gemiddelde van 869 dagen. Dat is vier maanden langer. Met vijf kabinetten als steekproef is dat op twee jaar zeker geen significant verschil.
Dat onze kabinetten steeds minder stabiel zouden worden is dus gevoeglijke onzin. Ja, we hebben een paar instabiele kabinetten gehad. We herinneren ons twee korte coalities met gloednieuwe Pipo de Clownpartijen en gedoogconstructies. Dat is natuurlijk vragen om moeilijkheden. Maar dat soort experimenten zijn niet nieuw. We hebben in het verleden ook vijfpartijenkabinetten met aanschuifministers gehad. Het hoort er kennelijk allemaal bij.
Italiaanse toestanden
Dat hele geloof dat onze democratie veel minder stabiel is dan vroeger, is dus op niets gebaseerd. Als we al vinden dat onze democratie onstabiel is, dan is dat altijd al zo geweest. Maar de vergelijking met Italië, dat voor de parlementaire hervormingen gemiddeld één kabinet per jaar versleet, gaat volkomen mank.
Toch we kunnen ons nog de vraag stellen: is het niet erg dat er af en toe een kabinet omlazert hier en daar? Leven we daarmee in een bananenrepubliek?
Ook dat valt niet vol te houden. Zoals iedere Nederlander vind ik dat er van alles mis is in dit land en sta ik te popelen om eigenhandig orde op zaken te stellen. Maar ook moet ik toegeven dat we inderdaad economisch één van de rijkste landen ter wereld zijn, met de gelukkigste burgers met gemiddeld een hoog opleidingsniveau, naar internationale maatstaven een behoorlijk goed sociaal vangnet en zorg, relatief gezien behoorlijk veilig, en met zeer lage cijfers als het gaat om werkloosheid.
In landen met een tweepartijenstelsel is bovendien de opkomst bij de verkiezingen doorgaans lager. En wat is er eigenlijk erg aan de kiezer af en toe aan het woord te laten en een parlement te hebben waarin ook kleinere groeperingen gehoord worden? Niet zoveel, lijkt mij. Tenzij je een hekel hebt aan democratie valt er echt niet zoveel tegenin te brengen.
Lekker doorpolderen
Kortom, laat ons nu maar lekker doorpolderen. We doen het prima. If it ain’t broke, don’t fix it.
Maar… vindt de auteur dan dat er helemaal niets hoeft te veranderen aan ons stelsel? Zeker wel. Daarover volgende week meer. Voor deze week geldt de conclusie dat er met ons meerpartijenstelsel en coalitiesysteem in ieder geval niet zoveel mis is.
Reacties (29)
Amen
Het mooiste van ons systeem is dat politici juist helemaal niet zoveel verandermacht hebben, het beleid van stabiele uitgaven en incrementele veranderingen zijn juist de kracht van ons systeem. Juist dit systeem zorgt ervoor dat we geen molotov-cocktails aan het gooien zijn op het binnenhof.
Jammer dat je geen artikels kunt plussen. Dit verdient wel wat plusjes.
Goede analyse. Ik ben het er bijna helemaal mee eens.
Één opmerking wil ik echter nog wel kwijt: “Links plus D66 slaagt er nooit echt in een meerderheid te behalen, behalve misschien af en toe als we de ChristenUnie meetellen”.
Ik ben het niet met die zin eens. Ik zou zeggen: “Links plus D66 is er nog nooit in geslaagd een meerderheid te behalen, behalve misschien bij de allerlaatste verkiezingen nu, en als we de ChristenUnie meetellen”. Het is 2012 voor het eerst in de geschiedenis, dat links plus D66 en de CU een meerderheidskabinet zouden kunnen maken. Dat is nog nooit eerder zo geweest.
”Juist dit systeem zorgt ervoor dat we geen molotov-cocktails aan het gooien zijn op het binnenhof.”
Het probleem is alleen dat we dat eigenlijk wel zouden moeten doen.
Misschien is er niets mis met ons nationaal bestuur, maar is het nauwelijks democratisch. Dat het niet zo democratisch was, betoogde de politicoloog A. Lijphart al zo’n 40 jaar geleden, dat het niet democratisch is in mei 2002 Dr. Daudt:
“Nederland wordt bestuurd door een ’regentenklasse’ die sterk doet denken aan ‘de Republiek’; het betreft hier een regentenstelsel met gegarandeerde grondrechten voor iedereen. Maar laten wij het niet met kreten optuigen tot iets dat het niet is: een democratie met vertegenwoordigers van het volk.”
In het essay waarin Professor H. Daudt zijn mening over de Nederlandse democratie uiteen zet’, vallen zes andere academische politicologen hem op dit punt en thema bij. Onder hen Ankersmit. Deze schrijft:
‘De politiek is naar de periferie verdreven. De democratie als zodanig is er niet meer in te herkennen.’
Ik vestig er de aandacht op hoezeer Ankersmit politiek en democratie samen neemt. Alsof alleen in een democratische staat van politiek sprake kan zijn, wat mij juist lijkt.
Als Nederlanders dan werkelijk zo gelukkig zijn als ze zeggen, of hun bazen vinden, blijkt daarmee dat daarvoor democratie geen vereiste is.
Onze vredesdestroepen hoeven nergens meer de wereld in te rukken om de democratie te vestigen of te restaureren. Weg uit Kunduz. Een ander NL-buitenlands beleid ligt nu voor de hand.
Gooble gobble jij mag blijven
@6: je kunt gemakkelijk betogen, dat ons systeem niet echt, of niet geheel democratisch is en daar allerlei redenen voor aan voeren, waar ik het misschien zelfs mee eens zou zijn. Maar terwijl je dat zegt, vergeet je daar wel bij te vermelden, dat ons systeem voorlopig wel een van de meest, zo niet het meest democratische systeem ter wereld is.
Overigens wil ik toch een opmerking maken over de “grote electorale verschuivingen” die blijkbaar aanleiding zijn om het kiesstelsel te veranderen. Los van het feit dat de behandelde voorstellen alleen nog maar voor grotere electorale verschuivingen zorgen, lijkt me de aanwezigheid ervan totaal geen argument tegen ons kiesstelsel. Het is inherent, zelfs essentieel aan de democratie dat de kiezers van mening mogen veranderen en partijen electoraal mogen afstraffen als die hen niet (meer) goed vertegenwoordigen. In die zin zijn grote electorale verschuivingen een symptoom van een echte democratie. Het zijn dan ook de grootste dictaturen, die de minste electorale verschuivingen vertonen.
Ach, elke partij loopt bijna aan de teugels van de Washington Consensus. Er moet bezuinigd worden. En daarom vind ik dat je niet per kabinet moet kijken maar in langere termijn. Want omwentelingen gaan niet met shock-doctrines, maar geleidelijk aan.
Alexis de Tocqueville voorspelde al dat de samenleving zou individualiseren, meer individuele rechten zou eisen, en daardoor de overheid bureaucratischer zou worden. Dat gaat nog steeds door.
Als je kijkt naar de jaren 60 en haar erfenis, dan zie je volgens Zizek dat de nieuw rechts veel zaken heeft overgenomen, maar uiteindelijk zorgt dat de burgerlijke vrijheid prima binnen de perken blijft lopen. Inderdaad geen molotov-cocktails meer, terwijl de maatschappelijke schroeven ten faveure van de neo-liberale elite worden aangedraaid. Elke regering vanaf de jaren 80 heeft dat gedaan. Links of rechts maakt niets meer uit. Als je zelfs ziet dat Roemer al concessies deed tijdens de campagne, en Wilders en zijn kornuiten over het algemeen gewoon meestemden/meestemmen met de huidige wetgevingsvoorstellen.
Een voorbeeld is belastingen. De rijkeren betalen minder belasting, (multinationals vennootschapsbelasting) want dan zouden ze meer investeren in eigen land, wat voor economische groei zou zorgen en daaruit voortkomend werkgelegenheid. En dan zagen we laatst dat er biljoenen euro’s geparkeerd staan in belastingparadijzen.
En dan zijn we hier in NL aan het kneuteren en zeuren over kleine dingetjes, lachwekkend.
Degelijke weerlegging van jeremiades van zeurpieten over de toenemende politieke instabiliteit in Nederland.
Ik ben erg benieuwd naar je voorstellen voor verandering van het politieke stelsel.
Dat we het qua welvaart goed zouden doen, vind ik op zich geen adequate argumentatie pro dan wel contra ons politieke stelsel. In dezelfde redeneertrant zouden Saoedi-Arabië of Qatar dan eveneens politiek top zijn.
@Mies ter Ize:
Klokwerk haalt dan ook niet alleen rijkdom aan, maar ook geluk, veiligheid en werkloosheid. We staan in alle lijstjes hoog, niet alleen die van (olie)rijkdom. Dat lukt Saudi Arabië niet.
Verder uitstekend artikel. De democratie in Nederland werkt eigenlijk best goed.
@HPax: Ik ben nog niet klaar met mijn mini-serie. Deze gaat over het zogenaamde “probleem” van een meerpartijenstelsel en coalitiesysteem. Jouw bezwaren zouden als dat werd afgeschaft naar mijn idee alleen maar toenemen.
Ik heb overigens bezwaar tegen jouw citaten. Ten eerste is politiek natuurlijk heel erg goed mogelijk zonder democratie. Alsof de politiek pas honderd jaar geleden zou zijn ontstaan. Dan moet je me eens uitleggen waar Plato, Marx, Rousseau en al die anderen over schreven. Ten tweede doet het net alsof we ooit meer democratisch geweest zijn dan nu. Dat is ook niet het geval.
Ik ben overigens een democraat, omdat ik denk dat een democratie politici dwingt tot het zoeken naar draagvlak en de burger dwingt tot het leveren van kennis (in het ideale geval). Maar er zijn ook genoeg argumenten tegen een democratie in te brengen.
Verder ben ik het met Pedro eens. Met uitzondering van Zwitserland.
@Joop: Het zou lachwekkend zijn als er geen grote dingen te bespreken waren.
@Mies: Alles op zijn tijd. Heb eerst nog wat anders in de pen, we zien volgende week weer verder. Dank voor je compliment. En inderdaad, als het alleen om rijkdom ging, dat zou op zichzelf geen goed criterium zijn.
In een reportage over populisme zei Van Rossum dat wij in een uitstekend bestuurd land leven.
Populistische partijen, zoals volgens hem D66 en PVV, zijn volgens hem voor mensen die ons politieke bestel niet begrijpen.
Hoe goed wij geregeerd worden werd me een jaar of zo geleden duidelijk toen een Russische vrouw, gevlucht uit één van de voormalige USSR republieken, me in gebroken Nederlands uitlegde hoe bijzonder het is dat wij een regering hebben die zich voor het volk interesseert.
Zoals Van Rossum ook zei, degenen die ons stelsel willen veranderen, laten zij eens aantonen dat het in landen met andere stelsels beter gaat.
Ik zie dan ook met argwaan het volgende Klokwerk verhaal tegemoet, de man propageert ook nog steeds EU en euro.
Belgische vakbonden staken volgende week, ze willen weer één spoorbedrijf, niet een opgesplitst, zoals bij ons, wat de Brusselse dwazen willen opdringen.
In Duitsland is met succes voorkomen dat het spoorbedrijf werd opgesplitst, zo nu en dan zegeviert dan toch het gezonde verstand over bureaucratie, lijkt het, hoopvol.
En zo zie ik ook niet dat er iets aan ons kiesstelsel moet worden veranderd.
Dat veranderen niet altijd verbeteren is zien we aan het vernieuwde Sargasso, nog steeds zeer traag, en onoverzichtelijk.
Helaas heeft ‘nieuw’ een positieve gevoelswaarde.
Het Fries kent, kende, een woord voor veranderingen die als negatief werden beleefd, ‘nijljochterij’, ik sta niet in voor de juiste spelling, ik leerde nooit Fries schrijven.
Zo’n woord ontbreekt in het Nederlands.
“Nieuwlichterij” is de correcte weergave met dezelfde negatieve connotatie in de Nederlandse taal.
“de man propageert ook nog steeds EU en euro”
Jean-Claude; misschien moet u die Russische vrouw eens vragen naar de Roebel en de USSR, wellicht dat u dan ook de EU en de Euro ook eens leert waarderen.
Overigens “propageer ik niet de EU en de euro”, ik accepteer dat die dingen er zijn, en ik pleit voor verregaande verbeteringen van beide, want er is ongelofelijk veel mis.
Daarmee zet ik me inderdaad af tegen mensen in boeboewawahland, die menen dat alles vanzelf recht komt als Nl uit de EU stapt of de Euro valt, en we dan weer gewoon zo gaan leven als we in de jaren 50 van de vorige eeuw gewend waren (want die zijn al zo lang voorbij dat mensen bijna gaan denken dat die ideaal waren).
@ c 13 Klokwerk, dd 28.09.2012, 00.49
De betekenis van het woord ‘democratie’ hecht zich primair aan de wijze van bestuur van een volk (land, natie, samenleving). Een land besturen heet ‘politiek’ en is dan democratie = politiek. Omdat niet overal, of eigenlijk haast nergens, ter wereld democratisch wordt geregeerd, kun je het omgekeerde niet beweren.
We kunnen nog een stap verder gaan, of terug. In democratie als boven omschreven, regeert het volk. Dat doet het door in een democratisch land periodiek op ‘iedere stem telt methode’ zijn vertegenwoordigers te kiezen. In die zin zijn alle ‘cives’ van zo’n land politici en is het hele land dat ook: politiek.
Ook non-democratieën worden bestuurd, maar dan door individuele Emirs, Koningen, Raja’s, Tyrannen, en zijn derhalve geen politieke samenlevingen Wat je er aantreft zijn politieke figuren, geen politiek. Die bestaat daar niet.*
Afgezien van Hellas** is ons politiek bestaan een modern project van nog maar zo’n 2 eeuwen oud. Net als onze moderne Economie (Smith, Ricardo) is hier de democratie begonnen als een theorie, een waarde, kortom als een voorstelling van zaken, waaraan de feiten zich min of meer hebben aangepast. Niet onze natuur baarde de democratie, maar onze cultuur.***
Begrijpelijk kan nu zijn dat democratische landen qua democratisch gehalte kunnen variëren. Sommige gaan er ver in, Nederland schiet er mijns inziens in tekort. Het voldoet aan het voornaamste democratische symbool, de stembus, maar dat is dan ook zowat alles. Op last van Frankrijk heeft ons land de democratie ingesteld, maar het heeft er niet van harte mee ingestemd. Misschien had het nog kunnen groeien als niet Koning Willem I ‘bijtijds’ de juryrechtspraak had afgeschaft, bij Souverein besluit no.1. De man was niet stom. Hij wist hoe je de democratie moest fnuiken. Nog steeds houden Nederlanders niet van jury-rechtspraak,**** nog steeds zijn niet democratisch (niet-civiel)
* De Raad van State heeft dat begrepen en toentertijd gestipuleerd dat uit dat soort landen geen politieke vluchtelingen kunnen komen, om de eenvoudige reden dat daar geen politiek bestaat. Nu eens een objectief, non-ethnocentrisch gezichtspunt.
** Bleef steken in de Polis.
***Tag: Rousseau.
**** Behalve op de tv; ze kijken graag naar Perry Mason.
@15 Nieuwlichterij gaat in het geval van uiterlijke veranderingen aan blogs vrijwel nooit op. Je kunt veel zeggen, maar als er één plaats is waar elke verandering steevast met boegeroep wordt ontvangen, is het wel blogs.
Interessant is dat A. de Tocqueville de volkssoevereiniteit aanvalt zoals voorgesteld door Rousseau door middel van de Franse revolutie en de daaropvolgende Terreur. Gelegaliseerd door de volkswil. In het verlengde kan je dat ook zeggen van het aan de macht komen van de Nazi’s in Duitsland.
Wat in deze tijd frapant is is het individualisme wat doorgeslagen is in egoïsme. Eigen belang eerst. Lokale politiek is alleen interessant als je veel te dure huis in prijs omlaag gaat vanwege besluit van daklozenopvang drie panden verder. Dan komen de buurtbewoners met een grafkist de raadszaal binnen, terwijl in de drie jaar daarna geen enkele vorm van overlast is geweest.
Een andere vorm is het etnisch nationalisme, want mensen willen wel een identiteit, en dat moet natuurlijk met een gezamenlijke vijand: kijk naar de pvv en aanverwanten. De wij-zij polarisatie. Op etnisch vlak bevolkingsgroepen ‘anders’ maken. Eerst de niet-westerse migranten, dan de Oosteuropeanen, dan de Grieken en andere Zuid-Europeanen. Kortom de zondebok. Een reden van al onze problemen, net zoals Hitler deed met de Joden en de gehandicapten en homo’s, of de Amerikanen met de gekleurde gemeenschappen. Stigmatiseren, daar kan je punten mee scoren.
Eén bezwaar: schrijver stelt “natuurlijk dat op links en rechts radicalere partijen zijn ontstaan die geduchte concurrentie vormen voor de partijen die we nu uit arren moede maar “middenpartijen” zijn gaan noemen”, maar dat is niet waar.
Rechts radicaliseert inderdaad en lanceert de ene na de andere nieuwe partij om dat uit te dragen, maar de SP (de meest radicale linkse partij die we hebben) bestaat al lang en draagt standpunten uit zoals de PvdA had in vroeger tijden.
Er is geen radicalisering op links.
@HPax: Tsk tsk, een klassieke logische fout. Dat democratie politiek is maakt politiek nog geen democratie. Een koe is een beest maar een beest hoeft nog geen koe te zijn.
Ook democratie komt in vele vormen. Je slaat in je analyse de directe democratie al over. Bovendien doe je ons land tekort. We hebben hier meer inspraak en een langere democratische traditie dan de meeste andere Europese landen, om van de rest nog maar te zwijgen.
Los van of democratie in alle gevallen het beste is, ben ik het met je eens dat onze democratie verre van volmaakt is. Maar we hoeven toch geen onzin te beweren om dat te onderbouwen?
@Joop: Klopt, democratie heeft inherent in zich het gevaar van kortzichtigheid. Daarom moet mijns inziens de democratie ook ingebet worden in een algemener raamwerk van mensenrechten, waaronder vrijheidsgaranties en garanties van gelijke behandeling. Die gaan boven het principe van democratie.
@Har: Zo zou je het inderdaad kunnen zien, maar je kan ook zeggen dat de stilstand van de SP feitelijk een radicalisering is ten opzichte van de veranderende tijdgeest.
@ Klokwerk c 23
‘Tsk tsk, een klassieke logische fout. Dat democratie politiek is maakt politiek nog geen democratie. Een koe is een beest maar een beest hoeft nog geen koe te zijn.’
Je kunt niet goed lezen. Ik schreef in mijn c 19:
‘betekenis van het woord ‘democratie’ hecht zich primair aan de wijze van bestuur van een volk (land, natie, samenleving). Een land besturen heet ‘politiek’ en is dan democratie = politiek. Omdat niet overal, of eigenlijk haast nergens, ter wereld democratisch wordt geregeerd, kun je het omgekeerde niet beweren. ‘
Gecondenseerd: democratie = politiek, politiek ≠ democratie.
De waarborgen voor gelijke behandeling en mensenrechten, bijvoorbeeld EVRM, zijn een zegen voor tijden als tijdens het eerste kabinet Rutte. Zij wilden bijvoorbeeld de door hen als parasieten bedoelde mensen (bijstandstrekkers) keihard aanpakken. Met een democratische meerderheid als steun. Gelukkig kan dat niet, al hoewel ze alsnog volgende week in de Eerste Kamer er over gaan spreken.
http://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/31929_huisbezoek_voor
Ach, privacy waar de liberalen zo moeilijk over doen (mevrouw Hennis), geldt in hun ogen alleen voor de ‘hardwerkende’ burger, beter gezegd: voor de beter gesitueerden, de minderen moeten onderdrukt worden en rechten ontzegd worden. Dat is democratie? Nee, dat is het aloude natuurrecht in haar pure vorm, het recht van de sterkste, wat weer op haar retour terug is, geïnspireerd door de rechtse elite zoals meneer Baudet, die Europa als een gevaar daarvoor ziet.
@HPax, gebruik dan implicatiepijltjes. Zoals jij het opstelt is het echt logisch onverenigbaar en idd een klassieke fout.
@Joop: gegeven de opties geloof ik inderdaad dat rechtszekerheid een belangrijkere basis is dan democratie. Welliswaar kunnen die dingen samenhangen, maar het hoeft dus niet.
@ 26 en @ 24
Uit de laatste 3-regelige zin van de 1e alinea uit mijn c 19 valt op te maken wat ik bedoel. Ik had alleen beter het = teken niet moeten gebruiken, wat overigens geen Klassieke Fout (KM) oplevert, hoogstens een redactionele fout.
Ik heb de indruk dat men, met het mij zgn. betrappen op het maken van een KM, 1. zich wat ‘Schadenfreude’ heeft willen bezorgen en / of 2. een rechtvaardigende voorwendsel heeft gezocht om mijn bijdrage als geheel inhoudelijk te negeren.
@27: ik heb juist de indruk dat jij allerlei ingewikkelde constructies en termen gebruikt om het gebrek aan inhoud te verbloemen. Mag natuurlijk, maar gebruik ze dan ook goed.
@HPax: OK, recht gezet. Maar dan is het = teken inderdaad niet op zijn plaats, dat bracht me in verwarring. De rest van de inhoud van je post, daar had ik al op gereageerd, voor zover dat voor Pedro nog niet gedaan was.
@Joop: Dat kader is inderdaad heel hard nodig. Ook in bijvoorbeeld ons asielbeleid zie je dat ook de Nederlander nogal de neiging heeft selectief te winkelen als het gaat om mensenrechten.