Ik ben niet meer zo van het politiek correcte taalgebruik. Eigenlijk al niet meer sinds ik lang geleden een lezing van Astrid Roemer bijwoonde waarin ze stelde dat we voortaan maar over “gepigmenteerde mensen” moesten spreken, en er mensen waren die het over “joodse mensen” hadden, want “joden”, dat klonk zo direct.
Taal is trendvolger en geen trendsetter. Met andere woorden: door taal kun je niet de maatschappij veranderen; als echter de maatschappij verandert, dan verandert de taal vanzelf mee of verliezen woorden hun scherpe randje vanzelf.
Een voorbeeld. Ongeveer in de tijd dat Roemer haar ideetje probeerde te lanceren, waren er ook mensen die vonden dat woorden als bemanning en mankracht niet meer konden. Te seksistisch, te Male Chauvinist Pig, enfin niet Opzij genoeg. Bemensing moest dat zijn, en menskracht, en natuurlijk is de Titanic met mens en muis vergaan. Okee, ik overdrijf. Maar hoort u die woorden nog wel eens, en dan niet uit de mond van Dresselhuys-achtige types? De maatschappij veranderde en het ‘masculiene’ mankracht verloor zijn scherpe kantjes – zo het die al had – vanzelf al.
Dat werkt ook omgekeerd. De negatieve lading van woorden als buitenlander of gastarbeider, en zelfs van het strikt neutrale Turk of Surinamer, werd onwenselijk geacht en vervangen door de typisch Nederlandse (want vrijwel onvertaalbare) constructie allochtoon. Maar de negatieve lading verdween niet toen het begrip een ander naampje kreeg. Anders gezegd: wie eerst een pesthekel had aan buitenlanders, heeft ook een pesthekel aan allochtonen. Je verandert er niks mee.
Maar daarmee zijn we er nog niet. Verschillende woorden hebben verschillende gevoelswaarden, zoals Pablo Cabenda uitlegt in de Volkskrant, en iedereen die serieus schrijft, mag daar best even over nadenken. De rare trend om het in onbruik graakte woord neger weer te gebruiken, vaak met een giechelig puberale air van kijk-mij-eens, doet mij ook de wenkbrauwen fronsen. Het is geen neutraal woord, zoas hij overtuigend aantoont. Neger is geen nigger, begrijp me goed. Daar heeft het Nederlands nikker voor en dat gebruikt vrijwel niemand meer. Maar het is ook geen zwarte. (Zoek, als u twijfelt, eens op negerinnen.)
Ooit had ik een vertaalopdracht in handen uit de VS en het boek stond bol van de African Americans. En ik vertaal dat niet letterlijk, tenzij de tekst (zoals dit blog) gaat over dat begrip in plaats van over de mensen zelf. Gewoon omdat Afro-Amerikaan geen veelgebruikte Nederlandse term is. Ik heb toen een Antilliaanse vriend van mij gevraagd hoe hij zichzelf zou definiëren. Van neger werd hij duidelijk niet blij. “Ik ben zwart,” zei hij, “niks mis mee.”
Reacties (60)
Over dit onderwerp wordt het wiel geregeld opnieuw uitgevonden, maar het leukst is het samengevat in http://www.bol.com/nl/p/nederlandse-boeken/heb-ik-iets-verkeerds-gezegd/666790242/index.html
En na 13 jaar nog niets minder actueel. (Op Sonja Barend na misschien.)
Ik herinner me de tijd dat feministes ook zo verbeten hun standpunten konden uitdragen. Er was een vrouwelijke staatssecretaris van emancipatiezaken die dikke rapporten schreef over vrouwelijke timmermannen die ’timmervrouw’ genoemd moesten worden en meer van die flauwekul.
Behalve haar eigen functie, want (staats)’secretaresse’ refereerde dan weer te veel aan domme blondjes die bij de baas op schoot zaten.
Het was mij trouwens ontgaan dat ‘neger’ hier te lande zo’n beladen begrip was.
‘Afro-Surinaamse’ kennissen van me hebben er tenminste geen moeite mee. Wel mogen ze elkaar nog altijd over en weer graag kwalificeren als ‘stadsneger’ of ‘bosneger’, zonder boos te worden als ik het over ‘negers’ heb. In de VS schijnen alleen ‘Afro-Amerikanen’ onderling het ‘N-woord’ te mogen gebruiken, als iemand anders dat doet is de wereld te klein… Zielig.
Wel mogen ze elkaar nog altijd over en weer graag kwalificeren als ‘stadsneger’ of ‘bosneger’, zonder boos te worden als ik het over ‘negers’ heb. In de VS schijnen alleen ‘Afro-Amerikanen’ onderling het ‘N-woord’ te mogen gebruiken, als iemand anders dat doet is de wereld te klein… Zielig.
Waarom zou je het als blanke uberhaupt willen zeggen?
omdat ‘Afro-Amerikaan’ zo’n mond vol is?
omdat het raar is dat de één wel iets mag zeggen en de ander niet?
Zwarte. Scheelt maar een letter.
Trouwens vind ik het niet vreemd dat “een wel iets mag zeggen en de ander niet”. Als je mijn vriendin een “lekker ding” noemt hebben we een probleem. Als ik mijn vriendin een “lekker ding” noem, hebben wij (mijn vriend en ik dus) een goede tijd.
OK, maar bij Surinamers heb je weer allerlei zwarten, veel Hindoestanen (Suri-Zuid-Aziaten) zijn weer zwarter dan menig Creool. ‘Creool’ is in andere landen weer de afstammeling van een Spanjool, allemaal verwarring op niks af.
Overigens is ‘neger’ in mijn beleving gewoon een verbastering van ‘negro’, in Latijnse talen ‘zwart’. Dus wat dat betreft heb je wel gelijk.
Het was me gewoon nooit opgevallen (ignorantie?) dat m’n ‘zwarte’ kennissen beledigd zouden zijn bij het horen van ‘neger’. Behalve die Hindoestanen dan, die willen daar weer niet van weten.
En een Antilliaan noem je dan weer ‘swa’. Zal ook wel heel verkeerd zijn.
Als ik mijn vriendin een “lekker ding” noem, hebben wij (mijn vriend en ik dus) een goede tijd
Dat is me te ingewikkeld.
Bepaal godverdomme zelf wel wat ik tegen jouw vriendin lieg.
Zolang JSK z’n vriendje maar een goede tijd geeft.
Als je er niet tegen kan dat iemand anders je vriendin “lekker ding” noemt, heb je al bij voorbaat een probleem.
En een Antilliaan noem je dan weer ‘swa’. Zal ook wel heel verkeerd zijn.
Wat is er verkeerd aan “de broer van je vrouw”? :P
‘swa’ is kort voor “zwager” dude.
Het lijkt of het eind van dit stuk ontbreekt, want hoe definieerde die Antilliaanse vriend zich nou wel?
@8: Dat zou je eens vaker moeten zeggen!
Nog vaker domme dingen schrijven, dus.
Nee, ik bedoel dat je vaker reageert alsof je er de ballen van snapt. Zelden kom je er voor uit. En dat mag je vaker doen! Debiel.
Goed te zien dat je m’n advies direct opvolgt.
Het zal mijn puberale inborst wel zijn, maar dat treurige VK-stukje heeft wel een tamelijk aggressief exhibitionistisch homo-erotisch toontje.
too much information there ;-(
(aka iets minder blank, en idioot)
Als middelbare puber moet ik je bijvallen. Deze passage:
O ja? Probeert u deze dan eens. Beeldt u zich een plaatje in van ‘de neger’ en plaats daarbij een van beide onderschriften. ‘Kijk die neger eens lekker met zijn kontje schudden.’ of ‘Die neger was secretaris-generaal van de VN.’ Welke wordt het? En associeert u het woord negerin eerder met beestachtige sex of met bloemschikken? Nou?
Vervang dat eens door:
Beeldt u zich een plaatje in van ‘de blanke’ en plaats daarbij een van beide onderschriften: ‘Kijk die blanke eens dom dansen.’ of ‘Die blanke was secretaris-generaal van de NAVO.’ Welke wordt het?
En die laatste zin daar kan ik helemaal niks mee, voor zover ik negerinnen ergens mee associeer is dat met sterke vrouwen die zorgzaam zijn waar hun mannen de steekjes laten vallen. Maar dat heeft niet zozeer met de huidskleur te maken maar met sociaal-economische factoren.
Dat zal ook wel een stereotype zijn dat onterecht is, maar weer iets heel anders dan het beeld dat Cabenda de niet-Afro-whatever in de schoenen wil schuiven.
“Taal is trendvolger en geen trendsetter. Met andere woorden: door taal kun je niet de maatschappij veranderen; als echter de maatschappij verandert, dan verandert de taal vanzelf mee of verliezen woorden hun scherpe randje vanzelf.”
Je moet bedrijven gaan adviseren. Met jouw adviezen kunnen ze miljarden aan reclamegelden besparen.
Negers als vriend en nog nooit gemerkt dat het woord neger hen een ongemakkelijk gevoel gaf
Heb zwarten als vriend en altijd gemerkt dat ‘neger’ nou niet bepaald een neutraal woord is. Net zoals ‘een witte’ meer beladen klinkt dan ‘een blanke’. Zoiets.
Heb zwarte als vrouw , zij is een trotse negerin.
Heb zwarte als vriendin. Ik geloof niet dat ze zich ooit een trotse negerin of trotse zwarte heeft gevoeld. Zelf heb ik me ook nog nooit een trotse witte of trotse blanke gevoeld. Maar we kunnen ons beiden wel trots voelen, hoor.
Grappig +1.
Alleen is huidskleur tussen ons nooit een gespreksthema geweest. Ik heb haar jaren geleden eens gevraagd of zij zich (hier in Brazilie) wel eens gediscrimineerd heeft gevoeld vanwege haar huidskleur. Het antwoord was ontkennend.
Overigens is het gebruik van bepaalde woorden voor de bepaling van de etnische achtergrond hier volstrekt normaal. De woorden die me zo te binnen vallen zijn: pardo, moreno, mulato, indio etc. (met een a als laatste letter als het over een vrouw gaat).
Ook de uitdrukking “lekker ding” (mulher gostose) wordt hier regelmatig en zonder enige terughoudendheid gebezigd, zonder dat dit wordt opgevat als vrouwonvriendelijk.
Het is best wel aangenaam als je niet steeds op eieren hoeft te lopen.
Ook bij surinamers geldt dat,omdat het volk uit zoveel verschillende rassen bestaat is het volstrekt normaal om het over negers te hebben als je creolen bedoeld.
Dat in tegenstelling tot Nederland, want of je het nu hebt over “joden”, Joden” of “Zionisten” een anti-semiet ben je altijd.
Overigens heb ik ooit ook een joodse geliefde gehad. Die vroeg me toen ik aan het trippen was (en zij niet) hoe ik daar zo rustig in de natuur kon zitten genieten. Zij had gekeken in de ogen van de soldaten die terugkwamen van het front (letterlijk) etc. Vergeet ik nooit: ik zag het allemaal letterlijk voor me, wat ze daar zat te vertellen en ik freakte helemaal uit. Het enigste wat ik kon uitbrengen was: “Wat doen die lui daar, laat ze thuis blijven!”
Dat was niet mijn beste LSD-ervaring.
Okee, je bent ook een junk. Gatver.
Iemand die LSD gebruikt(e) een junk? Ben jij wel goed bij je hoofd?
http://www.youtube.com/watch?v=oW3KdYm1gS8
Ook bij ons is huidskleur bijna nooit ter sprake gekomen,dat van die trotse negerin zei ik alleen om dichtgeplakte blanke kakkers te jennen.Door de jaren heen is mijn ervaring dat dat het type is wat het meest geforceerd en verkrampt reageert als ze met een zwarte worden geconfronteerd.Genante vertoningen over het algemeen
@Rob: Dan bepaal ik zelf wel of ik je een mep voor je kop geef.
Een aantal hersenwetenschappers vinden dat jij dat helemaal niet zelf kan bepalen.
Psss …, JSK: pas op, mag niet, hoor!
ik heb er nog eens over nagedacht, nadat ik gister zei het nogal kleinzielig te vinden dat het gebruik van het ‘n-woord’ in Amerika alleen voorbehouden is aan zwarten. Achteraf gezien heeft dat weinig met het woord ‘neger’ te maken. Dat is ‘negro’, of gewoon Engels ‘black’. ‘Nigger’ zou je eerder kunnen vertalen als ‘nikker’, wat inderdaad denigrerend klinkt. En het gebruik onderling zou je als een soort zelfspot kunnen beschouwen. Of geuzennaam. Whatever.
Maar om dat te vergelijken met het gebruik in Nederland van het veel neutralere ‘neger’, dat gaat er bij mij niet in.
(stond eigenlijk ook al in de tekst, soit.)
U ziet hierboven, taal is ook het voertuig van de labiéle geest.
Taal kan toch zo mooi zijn.
http://www.youtube.com/watch?v=GcA07j40dcs
prachtig.
En evengoed ruim binnen de Bosma-norm!
@33 (reageren op een reactie op een reactie op een reactie lukt niet, dus maar zo)
junks hebben niks met trippen te maken. Integendeel zou ik haast zeggen.
Naar aanleiding van het verhaal van Harm z’n joodse (of Joodse) vriendin viel me nog iets anders op in het stuk. Over dat ‘joodse mensen’.
In de ‘joodse tak’ van mijn familie noemden vooral de ‘oudjes’ hun geloofsgenoten zelf nooit ‘joden’, maar hadden ze het altijd over ‘jodenmensen’. Weer iets anders dan ‘joodse mensen’, maar evengoed.
Klopt allebei.Ook wel leuk om te zien dat JSK een deur probeert in te trappen die Harm zelf heeft open gezet.
Ik kan me dat nog goed herinneren, al is het bijna 40 jaar geleden. Het was op de Posbank, bij Arnhem (mijn favoriete trip-omgeving) en zij vertelde dat het landschap haar erg deed denken aan een landschap in Israel. We zaten op de top van een heuvel en ver weg kon je vrij veel mensen zien lopen op de weg bij het retaurant. Die veranderden prompt in van die lui met lange witte gewaden aan: type bedoeinen zeg maar. Schitterend!
Ik heb “Turks Fruit” ook in 1 adem uitgelezen onder invloed van LSD.
Nou, daar kon die film later echt niet tegenop!
Maar goed, wat volgde verstoorde het sprookje dus op zeer indringende wijze
Wat ben je eigenlijk oud.
Ja, ik weet het. Eigenlijk tel ik niet meer mee.
hehehe
@36: Niet iemand die LSD gebruikt. Iemand die er zo’n grote behoefte aan heeft dat hij LSD gebruikt terwijl z’n vriendin nuchter is. Dan ben je echt een verslaafd figuur cq een junk.
Een LSD-verslaving? Ik denk dat ik een van de weinige mensen ben in Nederland die het bestaan heeft om 1 week lang LSD te slikken, om eens te kijken wat het gevolg zou zijn.
NIETS! Je merkt er niets meer van, -alsof je immuum geworden bent.
Verder is het aan te raden om iemand bij de hand te hebben waar je op kunt vertrouwen, als een soort baken in een wereld die afbrokkelt tot in haar moleculaire essentie. Een soms vrij inspannende en zeer ingrijpende gebeurtenis, waar ik me enigszins gemakkelijk tegen opgewassen voelde toen ik nog jong en super-fit was. Nu zie ik er nogal tegenop: het zou me allemaal wat teveel zijn, denk ik.
Misschien niet, -als ik nog eens goeie acid tegenkom?
bij dat verhaaltje over de Posbank dacht ik opeens: ik weet wie Harm is! Als ik dezelfde Harm voor heb, heb ik nog ’s bij de Duitse grens voor je staan te demonstreren. Later (of eerder) je nog wel ’s gesproken in een huis aan de Utrechtsestraat (of Stationsstraat) te ‘Egnum’.
Kan me vergissen natuurlijk.
Wat nou junk?
http://www.openculture.com/2010/12/william_s_burroughs_claymation_christmas_film.html
prachtig filmpje.
Hoe gezeur over witte en zwarte mensen kan leiden tot een mooi zwart-wit filmpje (met een irri roze zweem, soit)
Al vind ik het nog zo mooi, de laatste zin (van het verhaal over Danny) snap ik niet helemaal. Hij heeft z’n buurjongen de ‘immaculate fix’ gegeven, dus waarschijnlijk ‘in laten slapen’, en is zelf ‘off the knot’ (van de knoop af?).
Misschien snap ik het wel, maar is dat werkelijk de tekst, en is dat een uitdrukking (off the knot, of the nod).
Een Burroughs-duider die meer weet? Is toch wel een cruciaal moment in het verhaal, en dan baal ik van mezelf als ik net dat stukje mis. Of denk te missen.
Dit is wat Burroughs zelf verstaat onder”immaculate fix”
this, to me anyways, is kind of like when people refer to a clean high, when something happens to you and it gets you going but you didnt need a drug and this seems to tie into getting higher by helping people, very Priest like
En “off to nod”betekent volgens mij gaan slapen of”out”gaan al dan niet onder invloed van opiaten of andere dope.
bedankt voor de moeite.
Ik ga morgen op zoek naar een betere versie van het filmpje, en naar de tekst van Burroughs.
In het draadje over ‘sex met moeders’ zei ik het nog te waarderen als iets ‘multi-interpretabel’ is, nu heb ik daar op één of andere manier geen vrede mee.
Maar dat ligt niet aan jou.
Voor zover ik het begreep heeft ie die buurjongen gewoon in laten slapen, en viel hij zonder last van z’n ‘craving’ te hebben eindelijk eens in een normale slaap. Was de aap van z’n rug gesprongen, om zo’n andere junky-metafoor te gebruiken.
Dat “citaat”van Burroughs daar ben ik niet zeker van. Maar het betekent niet hetzelfde als hot shot of final dose.Eerder een” hemelse” shot,of een fix die wordt weggeven uit mededogen.
@48
we zoeken het op. morgen.
Ik moet nog een plaatje inkleuren (dat is niet als metafoor bedoeld, maar in het eggie, met Photoshop) daar ben ik nog wel een uurtje druk mee, en dan ga ik zelf off the nod, of the knot, whatever.
Later.
Volgens mij is het verhaal ook niet eenduidig
Rauw realisme en symboliek lopen vaak dwars door elkaar bij Burroughs.
Het is ook nog een kerstverhaal vandaar het gebruik immaculate.Fix , ontvangtenis.
De tekst is in Interzone te vinden .
Een Immaculate Fix geeft een high zonder dope.
ondertussen een torrent gevonden van het filmpje, maar de kwaliteit is niet veel beter dan de stream, wel mooi scherp maar mét de roze zweem.
Wat ik wel begrepen heb is dat de ‘immaculate fix’ inderdaad Danny’s eigen ‘natural high’ is, dat hij die jongen een ‘golden shot’ zou hebben gegeven komt helemaal niet ter sprake. Die zal de volgende dag gewoon weer dezelfde last van z’n nierstenen hebben.
Ik ben daar op het verkeerde been gezet door comments op YouTube, van gasten die er dus niks van begrepen hebben.
De tekst vond ik op deze pagina, hoewel compleet onleesbaar (gebruik nooit complementaire kleuren voor tekst en achtergrond), maar als je alles selecteert of het bronbestand bekijkt kom je er wel. Tekst wijkt een beetje af, sommige zinnen ontbreken, andere komen in het filmpje niet voor, dat zullen dichterlijke vrijheden van B. zijn.
Op die pagina wordt gewag gemaakt van een ‘hiphop-versie’ met een dooie link. Dus ik weer zoeken, en dat gevonden op deze site. Leuke site, maar het beluisteren kan je je besparen, want dat is gewoon de geluidsband van het filmpje. Of het filmpje is de verfilming van het ‘muziekje’, iets met kippen en eieren.
Ik heb m’n nickname weer eer aangedaan door een aardig nutteloos ‘onderzoek’ te doen… ;-)
Het was zeker niet nutteloos ,bedankt voor de tekst .Ik had Interzone ooit in m’n bezit
maar denk dat ik het vertpatst heb.Nu kon ik ook zien wat die laatste uitdrukking was “on the nod” wat betekend dat je zo stoned bent dat je nog nauwelijks bij bewustzijn bent
Dat zie je niet scherp @JSK. Toen ik LSD gebruik(te) was er altijd de afspraak dat er een “bob” aanwezig was. Overigens zorgt een goede Bob dat wat hij zegt geen onrust voedt.
@54: Laat me raden. Je hebt op aandringen van jouw vriendin een “open relatie” en praat je eigen balloosheid op vooruitstrevende wijze goed? :)
Mis geraden. Nu mijn kans: Je bent eigenlijk heel onzeker en bang dat je vriendin er met de eerste beste andere kerel vandoor gaat, dus sla je iedereen op zijn bek die maar een toespeling op haar durft te maken?
Een vol stadion Joden laten zeggen zeggen vaak meer als een leeg stadion niets zegt *la maar* Toch gebruik van dergelijke stigmatiserende/generaliserende woorden altijd in de context/ vorm zien en de navenante manier waarop e.e.a. in geschreven en gesproken woord wordt gebezigd (ook de mimiek speelt een rol).
Laatst nog. Ergens binnengelopen (een afspraak) vraag aan zo’n chauffeur/ bode (u kent ze wel haar op de tong, R’dam met zo’n Deelderknauw): “Zeg, Ik zoek Winston huppeldepup *achternaam vergeten* “O, dan moet je vast bij die kankerneger zijn.” Zegt u? Wijst vervolgens naar een zijdeur en roept tegen een collega: “Heeee Arie pleur nou die kankerzooi nog niet weheeeeg achterlijke kutmongool”. Maar ja, als zo’n man peren gaat kopen koopt ie vast ook een zak tiefusperen. Maar u zult begrijpen dat ik toch wat ongemakkelijk stond te friemelen, nergens voor nodig: een en al hoffelijkheid die man…
*Roetmop*
Beste Redactie,
Verzoek bij nader inzien vriendelijk doch dringend 2e alinea #56 te verwijderen.
Daar wil ik niet mee geïdentificeerd worden. Ander krijg je zo’n “naam”opgespeld: heb je hem ook weer met z’n olijke strapatzen. Word je niet meer serieus genomen en fiets je overal maar een beetje tussendoor…al het ware.