Nu VVD, CDA en PVV komende week serieuze coalitie-onderhandelingen gaan voeren, lijkt het eerste minderheidskabinet uit de Nederlandse parlementaire geschiedenis aanstaande. Wat bezielt Rutte, Verhagen en Wilders om uitgerekend met deze ongebruikelijke variant te komen? En hoe groot is de kans dat dit een stabiele coalitie oplevert die 4 jaar uitzit?
De drie partijen hadden uiteraard ook kunnen kiezen voor een ‘normale’ coalitie van gelijkwaardige partners, ieder met ministeriële verantwoordelijkheid. Met een nipte meerderheid van 76 zetels, eventueel opgetuigd met de SGP (de ‘Staphorster variant’), was dit wel degelijk een optie. Sterker nog, een op een ruime Kamermeerderheid leunend kabinet van VVD, CDA en PVV was – althans op papier – voor zowel VVD als PVV altijd de gedroomde variant. Voor de partij van Wilders omdat het simpelweg de enige coalitie was waarbij de PVV zou kunnen aanschuiven. En voor de VVD omdat de partij zo slechts minimale concessies zou hoeven doen op bijv. de hypotheekrenteaftrek, rekeningrijden of andere traditionele rechtse stokpaardjes. Vooropgesteld natuurlijk dat Wilders’ toezeggingen nu meer solide zouden blijken te zijn dan ten tijde van de onvermijdelijke breuk met de VVD-fractie in september 2004.
Maar hoe zat het dan met het sociale gezicht van de PVV, naar het leek letterlijk overgepend uit het verkiezingsprogramma van de SP? Cynischer dan veel PVV-stemmers, hadden Rutte en de zijnen al lang getaxeerd dat de populistische retoriek van Wilders slechts voor de bühne was. De zes jaar die Wilders in de VVD-fractie zat, verdedigde hij immer met verve een stevig neoliberaal beleid. Wilders echte – en enige – issue is de Islam; op het obsessieve af.
Hoe boterzacht de sociale agenda van Wilders werkelijk was, bleek al daags na de verkiezingen, toen hij zijn ‘AOW-breekpunt’ zonder blikken of blozen van tafel veegde. Veel PVV-stemmers krijgen mogelijkerwijs nog spijt krijgen van hun stem, wanneer ze zien hoe de ongekende bezuinigingsdrift van het door Wilders gedoogde kabinet Rutte I voor hen persoonlijk zal uitpakken. Het is voor hen te hopen dat een eventuele invoering van de omstreden kopvoddentaks op financieel vlak een doekje voor het bloeden zal bieden.
[b]’ons past bescheidenheid'[/b]Het CDA had voor 9 juni waarschijnlijk liever geopteerd voor een middelgrote gematigde partij als D66, Christen-Unie of GroenLinks om de coalitie met de VVD aan een meerderheid te helpen. Maar na de schrobbering van de kiezer en het vertrek van Balkenende, dwong de nieuwe politieke realiteit van 21 zetels het CDA tot ‘passende bescheidenheid’, zoals de sluwe vos Maxime Verhagen niet naliet te benadrukken. Ook dat was louter gespeeld. Verhagen wil niets liever dan opnieuw minister van BuZa worden en is bereid tot een pact met de duvel en zijn oude moer om dat te bewerkstelligen. Ook is het CDA natuurlijk bij uitstek een machtspartij, getraumatiseerd door de uitsluiting tijdens Paars I en II.
Nu de grootste weerstand bij de achterban lijkt weggemasseerd en het landsbelang weer in stelling kan worden gebracht zonder dat een groot deel van de kiezers spontaan in een lachstuip schiet, telt Verhagen zijn zegeningen. Hoewel er waarschijnlijk enige concessies moeten worden gedaan op het terrein van ontwikkelingshulp om de PVV (en ook VVD) ter wille te zijn, zal het CDA minder moeite hebben met Wilders frontale aanval op de godsdienstvrijheid, zolang die maar gericht blijft op de volgelingen van Mohammed en Saladin.
[b]werkbare coalitie?[/b]Zoals beargumenteerd biedt de coalitie die nu op tafel ligt alle partijen bepaalde voordelen. Problematisch lijkt vooral de politieke onervarenheid van de PVV. Verder is de meerderheid van 76 zetels veel te krap voor comfortabel regeren. De logische variant van een ‘normale’ coalitie van VVD, PVV en CDA als gelijkwaardige partners is om een drietal redenen uitgesloten. Het gevolg is deze ongewisse keuze voor het politieke novum van een minderheidskabinet.
[b]1) Voor alles: geen LPF-taferelen.[/b]VVD en CDA zijn huiverig voor de instabiliteit van de PVV. Niet zonder reden. De VVD heeft ruime ervaring met Geert Wilders als ongeleid projectiel binnen de fractie. De laatste 2 jaar dat hij deel uitmaakte van de fractie, brak Wilders keer op keer zijn beloften om zich niet uit te spreken over thema’s buiten zijn eigen portefeuille. Vijftien nieuwe PVV’ers in de kamer vergen bovendien een strakke regie van Wilders zelf, een regie die zelfs in een negenkoppige fractie de laatste maanden leek te ontbreken. De PVV kan evenmin een beroep doen op een gestaald kader aan ministeriabele en loyale politieke zwaargewichten. Ergo geen PVV-ministers: VVD en CDA hebben bijzonder slechte ervaringen met hanige LPF-ministers als Bomhoff en Heinsbroek.
[b]2) Wilders wil slechts gedogen.[/b]Wilders heeft niets te winnen met volwaardige kabinetsdeelname. Ook de PVV-voorman beseft dat zijn partij nog ver verwijderd is van een stabiele coalitiefactor. Wilders heeft de mensen niet en hij zou bovendien zowel de uitgebreide Kamerfractie als zijn kersverse ministers moeten coachen. In de rol van selectieve gedoogsteun aan een rompkabinet VVD-CDA, houdt Wilders de handen vrij voor actief populisme vanaf de zijlijn. Hij steunt vrijblijvend wat hem wel uitkomt, waaronder waarschijnlijk toch ook hardvochtig snoeien in de verzorgingsstaat. Hij kan verder goede sier maken richting de achterban met zijn bijtende islamkritiek en zijn harde opstelling inzake law & order en immigratie.
[b]3) Het CDA is sterk verdeeld[/b]Een normale coalitie is ook hierom onhaalbaar. Het CDA is nog steeds hopeloos gespleten over wel of niet regeren met de PVV. De linkervleugel van het CDA gruwt van Wilders manier van politiek bedrijven en zijn standpunten inzake de Islam. Ook zou een deel van de CDA’ers waarschijnlijk liever de oppositie verkiezen om de diepe wonden te likken. Het heeft er echter alle schijn van dat deze curieuze en ongewisse variant van gedoogsteun door de PVV menig twijfelende CDA’ er over de streep heeft getrokken.
Is dit uiteindelijk een dappere of een domme keuze? De tijd zal het leren. Mochten de onderhandelingen slagen en wordt dit minderheidskabinet werkelijkheid, dan heeft de PVV alle troeven in handen: wel de lusten, niet de lasten. Met dank aan het nimmer verstommende opinieorakel [b]Maurice de Hond[/b], wacht Geert Wilders eenvoudig tot de peilingen voor hem bijzonder gunstig zijn, om vervolgens de stekker uit Rutte I te trekken. Misschien al binnen het jaar. Een andere uitkomst is naïef wishful thinking aan de kant van VVD en CDA. Dit schrikbeeld hangt niet alleen als een zwaard van Democles (sic) boven de politieke hoofden van Rutte en Verhagen. Het zou ook het failliet kunnen inluiden van het huidige parlementaire stelsel.
Reacties (37)
De keuze voor een minderheidskabinet is ontzettend logisch vanuit het PVV-oogpunt. Zo hoeft (en wil) de PVV geen verantwoordelijkheid te dragen en geschikte ministerkandidaten te vinden, en kan gewoon blijven schreeuwen zonder inhoudelijke invulling waardoor eventuele mislukkingen zoals gewoonlijk afgeschoven kunnen worden.
Weten jullie: Voor mensen met een libertarische levensvisie die al ruim 30 jaar gedwongen worden te leven in een land waarin socialisten met hun geregel en gebemoei de toon zetten, is de geweldige paniek van linkse partijen, organisaties en websites die vandaag op zich heen grijpt een grandioze gebeurtenis. Ik denk net zo’n gevoels als op Dolle Dinsdag.
“waarin socialisten met hun geregel en gebemoei de toon zetten,”
Bedoel je niet de christen-democraten?
http://nl.wikipedia.org/wiki/Nederlandse_kabinetten_sinds_de_Tweede_Wereldoorlog
@2: Weet niet wat jij met libertarisch bedoelt, maar de Vrijheid in de naam van VVD en PVV is symbolisch bedoeld hoor, beiden zijn wel degelijk van de overheidsbemoeienis. En het is juist al zo’n beetje 30 jaar geleden dat socialisten in dit land nog iets te vertellen hadden. We hebben al 30 jaar aan rechtse en nog rechtsere kabinetten achter de rug.
Voor mensen die vrijheid een belangrijk goed vinden is vandaag net zo’n zwarte dag als een heleboel andere in het recente verleden, niets meer.
Dolle Dinsdag was dan ook voorbarige vreugde ;-)
Ik wacht liever op de bevrijding.
@2: Ik ben wel benieuwd welke libertarische dromen je bewaarheid ziet worden met deze regering. Tevens vraag ik me ook af wie je 30 jaar heeft gedwongen in dit land te wonen.
Is het eigenlijk niet zo dat VVD en CDA de PVV alleen gedogen als Kamerfractie?
Is dit uiteindelijk een dappere of een domme keuze? De tijd zal het leren
Reken maar. Eén voordeel: kunnen we het daarna nog jaren hebben over de puinhopen van rechts.
Och jee, iemand die denkt te weten wat libertarisme inhoudt. Linkje!
Het is echter wel de vraag of de PVV achterban erg blij wordt van de bezuinigingen die er aankomen. CDA en VVD zullen Wilders niet weg laten komen zonder een duidelijk akkoord waarbij steun aan een flink pakket van bezuinigingen wordt toegezegd en ik vermoed dat Wilders zich daar ook wel aan zal houden (anders is hij zijn salonfähigheid direct weer kwijt en op langer termijn blijkt (zie Vlaams Blok) een positie als regeringskansenloze protestpartij niet aantrekkelijk voor de kiezer). Zal de PVV-er accepteren dat er op bv. uitkeringen wordt bezuinigd terwijl het ?linkse tuig uit Hilversum? er redelijk makkelijk vanaf komt (zal de CDA wel voor zorgen). We gaan het zien.
@2: welke paniek? Heb ik wat gemist?
@4: ik vind dolle dinsdag een goede vergelijking hoor. Dat was ook zo´n dag dat de mensen de huid van de beer al verkochten, voordat de beer geschoten was.
@9: Weet ik en vond ’t hier ook wel toepasselijk, vraag me alleen af of #2 dat ook doorhad.
@9 (aangaande #2, off-topic): Jij houdt je toch altijd verre van situaties waar paniek zou kunnen uitbreken?
Love-parades en zo…
Reactionaire reageerders en bijbehorende paniek.
Linkse colleges in de grote steden worden vergeten. De macht van de vakbonden, media, non-collectieve sector, enz.
Vroeger dacht ik altijd dat liberalen mensen met meer geld waren, want die hebben meer vrijheid van kiezen nodig dan iemand met minder geld.
Vraag die vandaag bij mij opkwam: waarom eigenlijk niet een rompkabinet VVD-PVV, waarbij het CDA de gedoogpartij is.
PVV en VVD willen naar gezegd toch zo graag samen? Gezien de weerzin van het CDA tegen de PVV, zou deze vrijblijvender rol misschien eerder te verkopen zijn naar de CDA-achterban.
Redenen om dit niet te doen, behalve de logische (PVV heeft geen zwaargewichten voor ministerposten & Wilders heeft meeste profijt van zelf gedogen) zitten waarschijnlijk toch ook op het vlak van de BuZa-aspiraties van Verhagen en enkele andere collega’s die graag een ministerie willen bestieren.
Electoraal gezien lijkt het me sowieso politieke zelfmoord van het CDA om als meest linkse (ahem) partij in dit ongewisse avontuur te stappen.
@11: als het even kan wel, ja.
@12: Wat wil je zeggen?
@Ger: je zou toch zeggen dat ze van het LPF debacle geleerd hebben. En dan is het idd beter om de PVV geen ministersposten te hoeven toekennen.
@3· Mark
In welke partij ze zich vermommen maakt me niet zo veel uit.
@4,5,7,9
Links discussieren. D.w.z. de ander zonder argumenten vliegen afvangen en dan een smoel opzetten van: “Zo wat heb ik weer een fantastische overwinning behaald”.
Maar jullie tijd is geweest. Jullie vertegenwoordigen het verleden.
@12
Je laat heel mooi het democratische gehalte van links zien.
Iedereen mag wel een eigen mening hebben mits die mening maar conform “onze” mening is. Zo niet dan sturen we wel een stelletje vakbonden, journalisten krakers, of uitvreters uit de collectieve sector op jullie af om jullie mores te leren.
Leuke democratie, maar van mij mag je die houden.
Eigenlijk zou je je dood moeten schamen he dat je zoiets durft te typen.
@17: Ik vertegenwoordig alleen mezelf.
Verder kijk naar jezelf: heb niet veel gemerkt van paniek hier op GeenCommentaar, zeker niet bij mezelf, kijk maar naar mijn reakties in allerlei diskussies. Ik heb de verkiezingen ook gevierd als een overwinning, niet vanwege PVV of VVD, dat is waar, maar persoonlijk vond ik dan ook ’t verlies van ’t CDA de belangrijkste uitkomst.
“de ander zonder argumenten vliegen afvangen”
Tja, je noemt jezelf libertarisch en in dezelfde adem door verklaar je dat een CDA-VVD-regering geweldig is (tenminste, als ik je goed begrijp is dat wat je bedoelt met je Dolle-Dinsdaggevoel). Van verschillende mensen krijg je daarop kritiek, met argumenten en dan is #17 je reaktie?
Rechts niet-diskussiëren zou ik zeggen, geen argumenten kunnen vinden?
“Maar jullie tijd is geweest. Jullie vertegenwoordigen het verleden.”
Of wil je zelf graag zo’n smoel opzetten?
@18: Wat een onzin, maar goed, ik zal Jonas geen vliegen afvangen.
@Francisca: iemand die zo komt binnenvallen als jij en er duidelijk blijk van geeft niet te weten waar ze het over heeft, die wordt hier over het algemeen niet met veel respect behandeld.
Mocht je een serieuze discussie willen, dan raad ik je aan je wat meer op te stellen zoals het een libertariër betaamt, of jezelf een ander etiket op te plakken.
Ik vermoed overigens dat dat laatste een stuk makkelijker zal zijn.
“Iedereen mag wel een eigen mening hebben mits die mening maar conform “onze” mening is. Zo niet dan sturen we wel een stelletje vakbonden, journalisten krakers, of uitvreters uit de collectieve sector op jullie af om jullie mores te leren.
Leuke democratie, maar van mij mag je die houden.
Eigenlijk zou je je dood moeten schamen he dat je zoiets durft te typen. “
Ik weet niet of je het in de gaten hebt, ik denk van niet eigenlijk, maar je zit op je eigen woorden te reageren. Zeg je nou van jezelf dat je je moet schamen dat je dat durft te typen?
Mensen, een vraag. Wat is er nou toch tegen een minderheidskabinet?
Eindeljk, eindelijk een kleine praktische staatkundige aanpassing in de richting van een duaal stelsel. De regering regeert en het parlement controleert. Met wisselende meerderheden. Akkoord. Is daar iets mis mee?
@23 Ehh, ik weet niet of iemand überhaupt iets tegen een minderheidskabinet heeft.
@23 Als het echt zo’n goed idee was, was het vast al vaker geprobeerd. Het is inherent instabiel. Het is alsof Generaal Rutte een leger leidt met een aantal PVV-huurlingen die wel kijken aan welke zijde ze in de veldslag meevechten.
Bij een minderheidskabinet geldt impliciet dat de gedogende partij om wat voor reden dan ook niet bereid is om volledig achter het beleid van de coalitie te gaan staan. Dat voorspelt weinig goeds, zeker wanneer nu de gedogende partij de nogal opportunistisch opererende PVV van Wilders is.
@16: volgens jou is het CDA links? Onderbouw dat eens, en citeer daarbij een politicoloog die die analyse onderschrijft.
@25: maar het Deense voorbeeld dan? Het is ook niet voor niets dat Wilders een veel linksere koers is gaan varen. Allemaal afgekeken van de Denen.
@27 Ik bedoel in Nederland. In Scandinavische landen is het anders. Voor zover ik weet heeft dat in Denemarken deels met de eigenaardigheden van het kiesstelsel te maken en de sterke tegenstelling tussen twee polen (conservatief en sociaaldemocratisch, vaak goed voor 25-35% elk) die zelden/nooit met elkaar regeren. Ook met natuurlijke bondgenoten op dezelfde flank blijven echte meerderheden lastig.
In Nederland bouwen we eigenlijk altijd centrumcoalities, reden dat het CDA een abonnement heeft op het pluche, behoudens Paars. In Nederland zou het een novum zijn, en volgens mij een dom idee, helemaal met de partij van Wilders.
@18
O ik snap het al. Het is hier ouwe jongens krentenbrood. Nou sorrie hoor dat ik jullie gezapige rust zo wreed heb verstoord.
Dommel maar weer lekker verder samen met je vriendjes.
Wat een treurigheid zeg!
@29 (aannemende dat je niet op jezelf commentaar bedoelde te geven): Wie is hier nou treurig?
Jij komt met #2, een reaktie waar een hoop verongelijktheid in zit, en daarnaast vooral dingen die ik als onsamenhangende onzin ervaar.
Verschillende mensen gaan toch serieus in op wat je te melden hebt.
In #17 kom je vervolgens triomfantelijk melden dat wij geen argumenten gebruiken (oh ja?), zelfs daarop krijg je een paar serieuze en inhoudelijke reakties.
En dan ga je in #29 klagen dat we niet met je willen praten. Nou dat lijkt toch precies andersom te zitten.
Wat mij betreft -en zoals gezegd, ik vertegenwoordig alleen mezelf- ben je welkom om mee te praten, maar dat is wel iets anders dan ik van jou tot nu toe heb gezien. Van mensen met een andere mening kan ik wellicht iets leren, maar dan moeten ze wel bereid zijn uit te leggen waarom mijn ideeën niet kloppen en de hunne wel.
Ga maar ’s in op wat hier door verschillende mensen allemaal tegen je is gezegd, verras me met je scherpe inzichten!
Maar ik denk dat je liever wat postjes op allerlei ‘linkse’ websites plaatst “en dan een smoel opzetten van: “Zo wat heb ik weer een fantastische overwinning behaald.”
@30
Weet je, die moreel superieure houding. Dat is het allerallerirritantste aan jullie. Vervolgens het quasi-semi-intellectualisme en ten derde het net doen of jullie het geweten van heel Nederland zijn.
Deze drie dingen weerhouden mij ervan serieus op jullie zelfvoldane gezwets in deze herensocieteit in te gaan. En denk niet dat ik de enige ben die er zo over denkt.
@17: Ik stelde twee vragen. Iets van een antwoord formuleren zou niet misstaan, in plaats van een obligaat ultrarechtse je tijd is gekomen statement. Dan hoef je ook niet zo’n onterechte boehoe jullie willen me hier niet af te steken in #29.
Dus laten we eens bij de eerste vraag beginnen: Welke libertarische dromen zie je met VVD-CDA(-PVV) in vervulling gaan?
Heb je ’t nou over mij? Hoezo moreel superieure houding?
Nogmaals, kijk maar ’s naar jezelf!
Ik weet niet wat voor beeld jij van jezelf hebt, maar het enige beeld dat ik van je heb is de zelfvoldane smoel na iedere keer dat je denkt ons op onze plek te hebben gezet.
Nou, ik kan je vertellen dat je dan die plek ’s wat duidelijker moet aanwijzen, want ik begrijp je niet.
“En denk niet dat ik de enige ben die er zo over denkt.”
Tja, er zijn ook een hoop mensen die er niet zo over denken, dus als dat me moet overtuigen…
Dat ik steeds serieus op je gereageerd heb, was in de hoop dat je dan ook serieus mee zou willen praten, misschien was dat wel ‘moreel superieur’ van me, in dat geval mijn excuus.
Oeps, doe ik ’t weer!
Als je meer te melden blijkt te hebben dan “Ik haat Links, zomaar, gewoon, omdat ik dat leuk vind,” praat ik graag verder.
Maar dat zal wel niet. Ik wens je nog veel plezier van de nieuwe regering.
@2/16/17/18/29: heb je ook argumenten of kom je alleen hier om te schelden?
PS: sorry, dat ik de draak stak met je vergissing over Dolle Dinsdag. je had gelijk, dat dat geen argument is en je kunt dat vliegen af vangen noemen. Je had ook zelf eerst wat na kunnen denken, voor je het op schreef. Maar dat is nu net wat ik rechts / PVV vaak verwijt: ze schreeuwen te veel en denken te weinig na. Ik weet zeker, dat je het niet over Dolle Dinsdag gehad zou hebben, als je geweten had wat Dolle Dinsdag was, of het eerst even opgezocht zou hebben. Tot nu toe kom je echter alleen maar over als een domme gans, die scheldend en dreigend haar gelijk probeert te halen.
@Allen: Ik dacht gisteravond laat ik ’t ’s op haar toon proberen en gewoon wat dingetjes terugkaatsen; is me naar m’n eigen smaak iets te goed gelukt. Iets teveel stemverheffing. Sorry daarvoor.
Niet dat ik nou m’n excuus aanbied om me moreel beter te voelen, wil me gewoon goed genoeg naar m’n eigen standaard kunnen voelen.
Ik denk dat excuses hier niet nodig zijn.
De boodschap is duidelijk, kom met argumenten.
@36: Excuses waren dan ook @Allen. Moet trouwens zeggen dat ’t ook wel lekker is gewoon wat te gaan schreeuwen, ergens begrijp ik haar dus toch wel.
Niet dat ik ’t nu plotseling waardeer trouwens.