ACHTERGROND - Het kan zijn dat de bazen die bij de Israëlische Mossad het doden van tegenstanders regelen, denken dat het doden van Ismail Haniyeh het conflict met Hamas een gunstige wending zal geven. Helaas voor hen: dat is ontzettend primitief gedacht.
Alleen als een direct belanghebbende – zoals bijvoorbeeld een troonpretendent of een regerende dictator – wordt gedood is dat soms het geval. In alle andere gevallen wordt de opengevallen plaats snel opgevuld en schuift het regerende kader gewoon een plaatsje op. Zo zal het gaan in het geval van Ismail Abdul Salam Haniyeh. En zo zal het waarschijnlijk net zo gaan in het geval van Fuad Shukr, de militaire commandant van Hezbollah, die eerder een Mossad-doel was maar die nog steeds niet definitief dood is gemeld. Wel zijn er drie andere doden, een vrouw en twee kinderen, en 74 gewonden bij deze glorieuze Israelische aanval op een wijk in Beirut.
Niet de echte leider
Haniyeh (62) was al een tijdje niet langer de leider van Hamas. Hij was weliswaar in 2017 de leider van het politbureau van Hamas geworden, maar dat betekende vooral een politieke en symbolische functie. Hij had tevoren een stapje opzij gedaan ten gunste van Yahia Sinwar, die nadien de scepter zwaait in Gaza. Er zijn verhalen dat er wrijvingen zouden hebben bestaan tussen Haniyeh en Sinwar, maar dat is niet duidelijk bevestigd.
Haniyeh was een man die zich altijd vreedzaam had opgesteld, was voorstander van een hudna, een langdurig staakt-het-vuren met Israel, en een overeenkomst met Fatah, de partij van Mahmoud Abbas. Bovendien had hij zich ook akkoord verklaard met een twee-statenoplossing, de vorming van een Palestijnse staat naast Israël; alleen zou het akkoord daarover door de Palestijnse Autoriteit moeten worden bereikt.
Richtingenstrijd?
Sinwar zou harder zijn en realistischer. Hij was uiteindelijk waarschijnlijk ook betrokken bij de inval van Hamas op 7 oktober, al zou de grote man daarvan Mohammed Deif zijn geweest.
Haniyeh wist voordien niets van de aanval af. Het betekende niet dat Israël hem ongemoeid liet. Achtereenvolgens verloor hij in deze ”oorlog” drie zoons en en een stoet kleinkinderen, en wat later zijn oudere zuster met haar familie. In totaal zouden er zo’n 60 familieleden van hem zijn vermoord, tot hij uiteindelijk zelf in Iran door een geleide raket werd gedood. Nog één zoon, Abul Salam Haniyeh, overleeft. Die zei dat het bloed van zijn vader niet bijzonderder was dan dat van het kleinste kind in Gaza.
Loopbaan binnen Hamas
Haniyeh had zijn carrière te danken aan de eerste intifadah in 1987. Hij was werd een aantal keren gearresteerd. In 1992 werd hij met een groot aantal leiders (onder wie Sheikh Yassin, de toenmalige leider van Hamas) naar Libanon gedeporteerd. In 2006 werd hij van gymnastiekleraar ineens de leider van een regering van Hamas en Fatah in verkiezingen die eerlijk – en onder toezicht van onder meer oud-president van de VS, Jimmy Carter – waren verlopen.
Israël maakte echter een einde aan deze kortdurende vreedzame verstandhouding tussen de diverse Palestijnse partijen en zette een aantal ministers en afgevaardigden gevangen. Een jaar later sloeg Hamas een poging neer tot staatsgreep van Fatah onder leiding van Mohammed Dahlan, de voormalige leider van de geheime dienst in Gaza (waarbij een poging werd gedaan Haniyeh te vermoorden). In dat jaar werd hij de leider van Gaza. In 2017 werd hij opgevolgd door Yahya Sinwar en vertrok hij naar Qatar.
Geen staakt-het-vuren
In de recente tijd was hij een belangrijke onderhandelaar over een staakt-het-vuren in Gaza. Isra|el gaf met deze moord ook nog eens te kennen dat het geen snars om die onderhandelingen geeft en dat ze als mislukt kunnen worden beschouwd.
De vraag is wat er nu gaat gebeuren. De moord – waarover Israël overigens in alle toonaarden zwijgt, maar die allerwegen aan de zionisten in Tel Aviv wordt toegeschreven – zal zeker worden gewroken. Iran kan het niet over zijn kant laten gaan dat het op zijn grondgebied is gebeurd. Zowel Imam Khamenei als president Pezeshkian en ook de leider van de Revolutionaire garde hebben zich daarover uitgelaten.
Regionale escalatie
Gevreesd wordt dat het een zware Iraanse aanval wordt en sommige pessimistische profeten verklaarden dat dit precies was waarop Netanyahu mikte: een oorlog tussen Israël en Iran, waarbij Amerika Israel te hulp komt. Ook Hamas zal het er niet bij laten zitten, al is het moeilijk te raden hoe dat zal uitpakken.
Verder wordt de moord veroordeeld door Turkije, Pakistan, China, Rusland, de Houthi’s in Jemen en verder nagenoeg alle landen in het Midden-Oosten. Als het de bedoeling was om de situatie nog wat verder op de spits te drijven, mag Israël zichzelf feliciteren. Het Midden-Oosten is nu nog een iets gevaarlijker gebied geworden dan het toch al was.
Fotocredit: Reportage CBS Evening News (via Youtube)