Moet de VVD het niet eens over migratie hebben?

Komende zaterdag congresseert de VVD. De partij die een beetje in crisis verkeert, sinds Mark Rutte – de lijm tussen de vleugel van de liberalen en die van de onderbuik – zijn vertrek heeft aangekondigd. Dat wordt natuurlijk interessant en de vergelijking met het CDA congres in 2010 dringt zich op. Al is er nog geen akkoord waarover gestemd mag worden. En eerlijk gezegd zie ik ook nog niet voor me welke VVD-ers voldoende talent hebben om de tenenkrommende rollen van Maxime Verhagen en Camiel Eurlings te kunnen spelen.

Die crisis in de VVD heeft natuurlijk iets te maken met de macht die haar ontglipt, terwijl ze er zo aan gewend is geraakt. Dat vraagt om een antwoord, maar dat is ingewikkeld om de simpele reden dat het ook een partij is waar ideeën zich zelden op de voorgrond begeven. Er zitten best ideeën achter de partij, vooral uit de liberale hoek, maar daar hoor je VVD-ers eigenlijk zelden over. Bolkestein is waarschijnlijk de laatste politiek leider die, wat je er inhoudelijk ook van vond, ideeën had die hij onder woorden kon brengen en op schrift stelde. Sindsdien lijkt er – aan het zicht onttrokken door regeringsdeelname en bijkomende machtsperikelen – vooral sprake geweest van intellectuele uitdroging. Hoe verenig je dan een partij die in vleugels uit elkaar valt, als er niemand met ideeën komt waar iedereen achter kan staan?

Nu is er in de politiek een thema dat in mijn optiek een beetje verwaarloosd is en wel wat intellectuele aandacht kan gebruiken. Een thema waar de VVD misschien ook eens wat eigen ideeën over zou kunnen ontwikkelen. Dat thema is natuurlijk migratie.

Wilders heeft het nauwelijks over migratie

Nu denkt u misschien, maar daar gingen de verkiezingen toch over? Wilders heeft het toch altijd over migratie? Dat is toch het thema waar hij 37 zetels mee heeft gewonnen?

Dat ligt net iets anders. Wilders heeft het vooral over de binnenlandse gevolgen van migratie. “Ons mooie Nederland is door de voortdurende asieltsunami en massa-immigratie zwaar afgetakeld” om z’n verkiezingsprogramma te citeren, en “er is geen onderdeel van onze samenleving dat niet wordt aangetast door de toelating van zoveel gelukszoekers”. Gevolg van die asieltsunami zijn overlast en criminaliteit en het zet de verzorgingsstaat onder druk, omdat migranten uitkeringen krijgen. Nog eentje van zijn hand: “Asielzoekers doen zich op luxe cruiseschepen tegoed aan gratis heerlijke buffetten, terwijl Nederlandse gezinnen moeten bezuinigen op boodschappen.”

Wilders is er in de verkiezingscampagne heel goed in geslaagd om van migratie een binnenlands onderwerp te maken. Dat is heel knap voor een thema dat alleen maar bestaat dankzij ons grote buitenland. Het is echter ook een zwakte. Want je kunt wel klagen dat migranten onze woningen afpakken, maar als de oorlog van Poetin daar de oorzaak van is en je hebt, zoals Wilders, diezelfde Poetin als een groot leider geprezen, dan is dat moeilijk uit te leggen. Bovendien, als we Wilders volgen door Oekraïne geen hulp meer te bieden, dan helpen we Rusland aan een overwinning. Dat kost nog veel meer Oekraïense levens en dat van hun democratie. Maar bovendien krijgt Europa er dan nogmaals miljoenen nieuwe migranten bij. De consequentie van Wilders internationale plannen is dus meer migratie en dat is niet uit te leggen aan mensen die tegen migratie zijn.

Migratie en de VVD

Rechts Nederland heeft geen partij die op een volwassen manier over migratie praat. Een partij die om te beginnen begrijpt dat migratie geen provinciaal, maar een internationaal fenomeen is. Dat er een wereld buiten Nederland bestaat waar oorlog mensen op de vlucht doet slaan. En dat Poetin, die door Wilders en zijn Europese kompanen als Orban op handen wordt gedragen, daar vaak een grote rol in heeft. Natuurlijk in Oekraïne, maar ook in Syrië, waar de Russen nog steeds regelmatig burgers bombarderen wat dan weer tot nieuwe vluchtelingen leidt. Er zijn zelfs berichten te vinden over Poetin die via Wagner, het moordende huurlingenleger dat in veel Afrikaanse landen actief is, ook daar mensen op de vlucht doet slaan. Migratie als wapen om Europa te destabiliseren. Tegen migratie zijn en voor Poetin, dat kan alleen in de provincie, waar ze die eindjes niet aan elkaar knopen.

De vleugel van de VVD die iets begrijpt van de internationale orde waarin Nederland zich bevindt zou hier z’n mond over open moeten doen. De vleugel die voor de Europese interne markt is en de internationale instituties vanwege hun economische mogelijkheden steunt. Die vleugel zou toch met een plan moeten kunnen komen over wat er voor nodig is om binnen die internationale orde migratie te verminderen. Te beginnen met het volkomen helder maken dat Oekraïne gesteund moet worden tot het van de Russen wint. Het is in niemands belang dat het westen Oekraïne laat vallen en  vervolgens miljoenen nieuwe oorlogsvluchtelingen een dak boven het hoofd moet bieden. 

Als die internationaal georiënteerde vleugel van de VVD duidelijk maakt dat migratie in Europees verband moet worden opgelost, binnen de samenwerking die we in decennia hebben opgebouwd, dan blijkt dat ze op dit zo belangrijke thema lijnrecht tegenover de PVV staat. En dat is gezond. Dan kan ze de PVV niet meer napraten en wordt ze gedwongen zelf met andere politieke voorstellen te komen dan Wilders, die het liefst een muur om Nederland bouwt waar hij niet overheen hoeft te kijken. Politieke voorstellen die vast wel rechts zullen zijn, maar die anders dan de PVV, migratie wel serieus nemen.