Misplaatst vertrouwen

De VVD kiest voor ‘optimisme’. Dat is alleen niet zo handig als dit ten koste gaat van de feiten – en ons economisch herstel.

De standpunten van de VVD hebben geen geweldige relatie met de werkelijkheid. Zo hebben we eindeloos naar Ruttes mantra mogen luisteren dat strenge bezuinigingen zullen leiden tot een stijgend consumentenvertrouwen en uiteindelijk tot economisch herstel. De realiteit hiervan is op zijn minst twijfelachtig te noemen (zie ook hier). Verder kregen we te horen dat de rijksbegroting moet worden begrepen als een huishoudboekje: er mag niet meer worden uitgegeven dan dat er binnenkomt. Ondanks hun luidkeels beleden bewondering voor het ondernemerschap hebben Rutte cum suis blijkbaar nooit van het fenomeen investering gehoord (zelfs negatieve rentes op staatsobligaties veranderen hieraan niets). Tenslotte is er nog de rotsvaste, maar wederom zeer twijfelachtige opvatting dat de overheidsfinanciën bij de VVD in betere handen zijn dan bij de zogenaamde ‘socialisten’.

Zodoende is het niet verwonderlijk dat een blad als Elsevier, dat het beleid van de VVD van harte ondersteunt, zo nu en dan een beeld van de werkelijkheid schetst dat ongeveer net zo betrouwbaar is als de berichtgeving in de aloude Pravda. Betekent dit dat de VVD inmiddels net zo ideologisch is geworden als klein links gedurende de jaren zeventig? Op het eerste gezicht lijkt dat inderdaad het geval. Zoals het zich aftekenende fiasco van de wietpas bewijst, is het voeren van pragmatisch beleid bepaald niet de sterkste kant van de VVD. Hier staat tegenover dat de rode boekjes dan wel strekkende meters proza à la Marx, Lenin en Trotsky ontbreken. Bij de meeste VVD’ers bestaat niet eens de pretentie van intellectuele diepgang. Wat is er dan wel aan de hand?

De VVD presenteert zich graag als de partij van en voor ondernemers (of dit ook waar is laten we maar even in het midden). Succesvolle ondernemers herkennen eerder dan anderen mogelijkheden om winst te maken. Als ondernemer is het dan ook tot op zekere hoogte noodzakelijk om tegen conventionele wijsheden in te gaan en om verregaande beslissingen te nemen op basis van een minimum aan informatie.

Succes op de beursvloer vereist vergelijkbare omstandigheden. Voor een handelaar is het cruciaal om goede investeringen te herkennen voordat anderen dat doen. Immers, wanneer de reële waarde van een financieel product algemeen bekend is dan is dit product alleen nog maar geschikt als investering voor de lange termijn en niet meer als handelswaar om op de korte termijn te kopen en te verkopen. Succesvolle traders handelen zodoende altijd op basis van minder informatie dan normaal gesproken verantwoord is. Omdat professionele traders doorgaans met andermans geld handelen is hun risicovolle gedrag voor henzelf nauwelijks een probleem. Voor de rest van ons geldt dit helaas niet.

Beurshandelaren kunnen zodoende alleen succesvol zijn wanneer zij een bovenmatig vertrouwen hebben in hun specifieke interpretatie van de werkelijkheid en bereid zijn rücksichtslos te handelen op basis van minimale, soms onvoldoende doordachte gegevens. Om nu terug te keren naar het oorspronkelijke punt, wellicht heeft de mentaliteit van de beurshandelaar, via de VVD, zijn intrede gedaan in de Nederlandse politiek. Mark Rutte past in ieder geval wel aardig in dit plaatje. Hij straalt een grenzeloos vertrouwen uit, wordt niet moe oppervlakkige clichés te herhalen en wordt geen moment uit zijn evenwicht gebracht door feitelijke tegenwerpingen: hij wéét namelijk hoe Nederland weer uit de crisis komt. Jammer genoeg gaat hij zijn gok wel aan met andermans economisch welzijn als inzet.

De mentaliteit van bovenmatig vertrouwen in een vertekend beeld van de werkelijkheid is ook de gemiddelde VVD-stemmer niet vreemd. Deze weet immers: ‘Een radicale hervorming van het ontslagrecht raakt mij niet; de bijstand overkomt mij niet (want ik ben niet laks of lui); succes heb ik wél; en de hypotheekrenteaftrek heb ik ook zelf verdiend.’ Dat de realiteit heel anders kan uitpakken wordt gemakshalve genegeerd.

Wellicht dat de mentaliteit van de beurshandelaar ook verantwoordelijk is voor Ruttes volstrekt absurde aanval op ‘het socialisme’ (alsof er geen verschil zou bestaan tussen socialisme en sociaal-democratie). Ruttes vrindjes bij de Quote doen hieraan vrolijk mee. Voor echte beursjongens is er namelijk niets ergers dan geraakt te worden in de eigen portemonnee.

Foto Flickr cc .nate