Minister tegen onderwijs

COLUMN - Iets meer dan twee weken geleden zei minister Van Engelshoven tegen haar gehoor in de Leidse Pieterskerk: “U begrijpt dat ik hier niet vooruit mag lopen op Prinsjesdag (…) maar weet dat het kabinet scherp op het netvlies heeft staan hoe cruciaal wetenschap en innovatie zijn voor onze toekomst.”

Buiten stonden vele honderden wetenschappers te protesteren tegen haar desastreuze beleid. Ze had niet de moed en niet de beleefdheid die mensen te woord te staan, zoals ze ook bij vorige demonstraties in haar kantoor was blijven zitten. Maar dit leek toch waarlijk goed nieuws. Het nam bijna de angel uit het protest.

Salarissen

Nu weten we wat ‘vooruitlopen op Prinsjesdag’ zou hebben betekend: dat de minister had moeten toegeven dat de cruciale rol van de wetenschap in de samenleving zou worden beloond met nog meer bezuinigingen dan waar iedereen al boos om was.

De nood wordt niet gelenigd maar verhoogd.

Met zo’n minister valt niet te praten. Ze heeft geen idee wat ze wil, behalve ‘het regeerakkoord uitvoeren’ én ze is niet eerlijk. Voortdurend heeft ze beweerd dat er onder haar bewind extra geïnvesteerd werd, onderwijl grotere bedragen bezuinigend dan ze zogenaamd zou investeren.

Ook dat durfde ze dus niet toe te geven, want Van Engelshoven staat niet voor wat ze doet.

Zoals haar collega Arie Slob het feit dat hij het heel belangrijk vindt dat de lerarensalarissen omhoog gaan, vooral uitdraagt door te verkondigen dat hij het belangrijk vindt dat de lerarensalarissen omhoog gaan, niet door ervoor te zorgen dat de lerarensalarissen omhoog gaan. Als ik het goed begrijp, gaat volgens de nieuwe kabinetsplannen op termijn behalve op het wetenschappelijk ook weer op het primair en voortgezet onderwijs worden bezuinigd.

Uniek

Er zijn miljarden overschot, er zijn algemeen erkende problemen in het onderwijs, maar deze twee dingen worden met elkaar verbonden door geld van het onderwijs naar de schatkist te sluizen. (Er is sprake van een mysterieus ‘innovatiefonds’, maar zelfs als dat deels gebruikt kon worden om de noden te lenigen, gaat het natuurlijk om tijdelijke investering, niet om iets structureels.)

Ik neem aan dat de woede nu toch wel totaal zal zijn. Dat zelfs het allerlaatste College van Bestuur dat nog enige hoop had op een normaal contact met Van Engelshoven het nu opgeeft. Dat de docenten in alle lagen van het onderwijs, van het primair naar het wetenschappelijk onderwijs, nu wel ongeveer even boos zullen zijn. Dat de actiebereidheid nu heel snel nog verder toeneemt; dat we langzaam toewerken naar iets dat bij mijn weten uniek zou zijn in de Nederlandse academische wereld sinds de Tweede Wereldoorlog: een staking van het wetenschappelijk personeel.

Uitspelen

Die staking zou denk ik totaal moeten zijn, langdurig. De stakingen in het Verenigd Koninkrijk van vorig jaar kunnen in veel opzichten als voorbeeld dienen. Ze moeten niet alleen het onderwijs betreffen, maar ook het onderzoek, en alle valoriserende activiteiten, en de administratie. Vooral de administratie: als we geen punten voor tentamens en scripties meer doorgeven, geen publicaties meer in databases voeren, niet meer overleggen, zou dat de meeste zand in de raderen strooien.

De staking zou bovendien idealiter gecoördineerd moeten worden met de collega’s in het primair en voortgezet onderwijs, en als het even kan ook het mbo en hbo. We zitten allemaal in hetzelfde schuitje, we hebben ons te lang tegen elkaar laten uitspelen. Het vreselijke beleid van I. van Engelshoven is het resultaat.

Het is tijd dat wij ertegen opstaan, wij, degenen die denken dat goed onderwijs een van de kernwaarden van een samenleving is.

Wat je nu al kunt, nee moet doen: je aansluiten bij een vakbond: FNV of VAWO.

Deze column verscheen eerder op Neerlandistiek.