ELDERS - Regeringsvorming is tegenwoordig vrijwel overal in Europa een langdurig en moeizaam proces. In Tsjechië wachten ze al meer dan een half jaar op een stabiele regering.
In oktober vorig jaar mochten de Tsjechen een nieuw parlement kiezen. Grote winnaar was de partij van multimiljonair Andrej Babiš (op de foto links, met de Bulgaarse premier Borissov). Maar de minderheidsregering die hij op gezag van president Zeman vormde werd begin januari weggestemd. Nu heeft Zeman begin deze week Babiš voor de tweede keer benoemd als premier van een nieuwe minderheidsregering. Daaraan zullen ook de sociaal-democraten deelnemen. Als de leden tenminste in meerderheid akkoord gaan. Op 15 juni is er een partij-referendum. De nieuwe regering zou het met gedoogsteun van de communisten voorlopig uit moeten kunnen houden in het parlement. Dinsdag kwamen duizenden mensen op de been om te demonstreren tegen de beoogde nieuwe regering.
De bezwaren tegen Babiš, zowel in als buiten het parlement, hebben te maken met een rechtszaak die tegen hem loopt wegens fraude met EU-gelden. Een politiek geïnspireerde ‘pseudo-case’ volgens hemzelf. Andrej Babiš is ondernemer en de op een na rijkste man van het land, een Tsjechische kopie van Donald Trump. Hij is rijk geworden met het landbouwconcern Agrofert. Intussen bezit hij ook verschillende grote media. In de vorige regering was hij minister van Financiën en vice-premier. Met zijn anti-establishment partij ANO (Actie van Ontevreden Burgers) beloofde hij zijn land weer gezond te maken door het als bedrijf te gaan leiden. Maar vanwege het fraude-onderzoek weigerden andere partijen tot nu toe met hem als premier een regering te vormen.
President Milos Zeman, die vanwege zijn stijl van optreden ook met Trump wordt vergeleken, is begin dit jaar herkozen. Hij heeft anders dan zijn Amerikaanse voorbeeld weinig macht, maar hij moet wel de premier benoemen en er is er maar een die dat volgens hem kan worden en dat is zijn vriend Andrej Babiš, die zijn rijkdom overigens voor een belangrijk deel ook aan de president te danken heeft. Nu heeft Zeman de sociaaldemocraten overgehaald toch met Babiš in zee te gaan. Ze hebben bedongen dat de premier aftreedt als hij veroordeeld wordt. Het alternatief, waarmee Zeman heeft gedreigd, is een regering van ANO met de extreem-rechtse SPD (Partij voor Vrijheid en Directe Democratie) van Tomio Okamura (die ook nog de gedoogsteun van de communisten nodig heeft). De SPD zit in Europa op één lijn met anti-immigratiepartijen als het Front National (inmiddels Rassemblement National) van Marine Le Pen, de PVV en andere populisten.
Enkele maanden geleden sneed zaakwaarnemend premier Babiš de SPD de pas af door de voorwaarden voor een beoogd exit-EU referendum te verzwaren. ANO is eurosceptisch, of, zoals een commentator schreef meer ‘euro-opportunistisch’. Ondanks vele bezwaren wil de partij Tsjechië wel binnen de EU houden. De extreem-rechtse SPD wil breken met de EU en heeft een veel verdergaand standpunt inzake immigratie en de omgang met Roma. Maar ook Babiš is tegen het migratiebeleid van de EU en verwerpt op voorhand nieuwe verdelingsvoorstellen van de Duitse premier Angela Merkel.
Lety
Babiš wil als het hem uitkomt ook wel hengelen naar de steun van het xenofobe deel van de Tsjechische bevolking. Twee jaar geleden besloot de regering een varkensboerderij te verplaatsen voor de inrichting van een gedenkplaats op het terrein van het voormalige concentratiekamp voor zigeuners in Lety. Dat leidde tot hevige protesten van extreem-rechtse groepen. Babiš’ poging hen naar de mond te praten (‘het was geen concentratiekamp’) viel bij de overige partijen bepaald niet in goede aarde. Een paar maanden geleden is de boerderij definitief ontruimd. Gisteren zijn er nog borden met haatdragen teksten aangetroffen, volgens een website van Roma afkomstig van dezelfde groep die zich eerder heeft verzet tegen de aankoop en verplaatsing van de boerderij.
Reacties (3)
Mogelijke fraude en nepotisme. Zo te zien lukt het hem prima om een land als bedrijf te runnen, verkiezingsbelofte waargemaakt!
Jos @0, bij gebrek aan plusjes systeem wil ik op deze manier mijn waardering uiten voor alle stukken die je schrijft over het “Andere Europa”. Je stukken zijn voor mij een belangrijke bron van informatie en ik waardeer ze ten zeerste.
@2: Dank voor het compliment. En graag gedaan!