OPINIE - Het bij elkaar gegunde kabinet-Rutte II had een mooi plan. Nog voor de krachtmeting echt zou beginnen, zou het met een web van deelakkoorden alle partijen in het midden aan zich gebonden hebben en via sociale akkoorden met vakbonden zou de ontevreden zuurstof uit de SP en de PVV gezogen worden. Inmiddels is het kabinet toe aan zijn eerste echt politiek geladen begroting, maar staat het eenzamer dan ooit. De PVV claimt succes met zijn protesttoer, de SP maakt zich breed in een massief zorgprotest, in het CDA heerst de stilte van een aanstaande broedermoord, bij de SGP skeelert de achterban er vandoor, 50Plus heeft dit land al een keer opgebouwd, GroenLinks waarschuwt President Assad nog één keer en D66 wil meedoen met geld verdelen, niet met bezuinigen. Alleen Arie Slob zal nog genieten van het idee te mogen aanschuiven. De rest is er wel klaar mee. En dat terwijl de oppositie toegang heeft tot een serieus veto point: de Senaat. Het worden interessante tijden, die we hier graag volgen. Vorige keer in de vorm van wedstrijd, dit keer als feuilleton. Het zal namelijk, denk ik, vooral om de beeldvorming gaan.
1. Het kabinet staat er goed op. Zijlstra meldde min of meer uit het niets dat het kabinet stopt met leuren en gewoon aan het werk gaat om een begroting te kunnen indienen op het door de Grondwet voorschreven tijdstip. De ongekroonde koning van de oppositie, Pechtold, reageerde enigszins verrast maar probeert een eventueel mislukken van het proces alvast in de schoenen van dit kabinet te schuiven. De VVD had echter beter over plaatje nagedacht. Zijlstra verscheen, gejaagd, bezweet en wit voor de camera in de hal van een druk ministerie. Pechtold stond strak in het pak en stevig gebruind in de gangen van een totaal uitgestorven Eerste Kamer. Beiden waren niet op hun plek. Maar Zijlstra was zichtbaar hard aan het werk en bezig iets tot stand te brengen. Pechtold had het er duidelijk lekker van genomen, deze zomer, en stond met het zand nog in de bilnaad de boel alvast maar van te voren tegen te houden.
2. Het kabinet houdt de regie. Want hoewel de Tweede Kamer pas 2 september weer aantreedt, draait de persvoorlichting van Rutte al op volle toeren: het is een zware crisis, eenvoudige oplossingen bestaan niet. Er moeten moeilijke maatregelen worden genomen. Offers van iedereen. Dit wordt geen crisis waar we gemakkelijk uitkomen. Alleen met z’n allen de schouders eronder. Een lange zomer vol economen van de b-garnituur, die wekenlang elk denkbaar aspect van Rutte’s beleid zaten te slopen, gleed eenvoudig van zijn schouders. Economen praten toch voornamelijk achteraf, al was het maar omdat geen van hen de crisis heeft zien aankomen. Dan hebben we toch liever iemand die we zijn gelijk vooraf gunnen. ‘Goed om u allen weer te zien, na het reces,’ meldde Rutte monter op de persconferentie, en hij leek het oprecht te menen. ‘O captain! My captain,’ gonsde de perszaal terug, ‘waarheen leidt de weg?’
3. De media voert de spanning alvast op. ‘Het kabinet heeft zich klemgezet,’ aldus de nieuwe Ferry: Dominique van der Heyde in het Journaal. Maar dat is nog maar de vraag. In Buitenhof rukten twee staatsrechtgeleerden uit die zonder veel moeite Marijke Vos, senator voor GroenLinks, in de houdgreep namen. ‘Maar Marijke,’ vroegen de hooggeleerde heren zich af, waar haal je het indirect gekozen lef vandaan om een kabinet op te blazen? Of ze wel wist dat er geen Senaat in de beschaafde wereld te bekennen is die zich zoiets aanmeet? Of ze soms ontbonden wilde worden? Vos sjouwde als Tante Sidonia achter de discussie aan. Ze herhaalde het steeds zwakker klinkende verweer dat de Eerste Kamer ‘een politiek orgaan’ is en dat er niet meer problemen waren te verwachten dan dat het kabinet zelf zou veroorzaken. Heel overtuigend kwam het er niet uit. Het werkte eerder omgekeerd. Als ze echt denkt dat ze de daar in de Senaat de volle vrijheid hebben om doodleuk een kabinet pootje te lichten, dan zullen ze met een beter verhaal moeten komen omdat ze dat in volle licht van de nationale opinie zullen moeten doen. Dat hoort ook bij een ‘politiek orgaan’. Het besef daarvan dringt maar matig door. Het leek Vos uitgesloten dat Rutte in deze tijden van crisis de Eerste Kamer zou ontbinden, omdat dit land niet zit te wachten op politiek gedoe maar op goede maatregelen. Dat laatste zal zeker kloppen. Maar of Rutte het ook niet zal doen als de publieke opinie hem gelijk en de Eerste Kamer de schuld geeft, weet ik niet.
Deze crisis gaat over het spel en over de spelregels. Dus over staatsrechtelijke bevoegdheden en over de politieke realiteit. Het opblazen van het kabinet kan dus een even nucleaire optie zijn als het ontbinden van de Eerste Kamer.
Reacties (8)
Ik durf te stellen van wel. Denk aan Belgie. Tijdens die periode zonder kabinet ging het prima met het land. Als na Rutte 1 er niets had gezeten, dan had NL er nu wellicht beter voor gestaan.
Maar misschien gaat mijn wens later toch in vervulling. Als dit kabinet stopt (hoe, dat laat ik in het midden) en naar verwachting de PVV als grootste uit nieuwe verkiezingen zal komen, dan lukt het nooit om er ook maar iets uit te formeren dat het langer vol zal houden dan een half jaar. Gouden dagen voor de roze buren wachtgeld-meter…
Wat een bende.
De Eerste Kamer blijft een politiek speeltje dat de oppositie zal inzetten, hoe vervelend dat ook is voor de coalitie. Roemer heeft zich hier ook al over uitgelaten.. http://www.volkskrant.nl/vk/nl/3184/opinie/article/detail/3498459/2013/08/26/Niet-slim-van-Wouter-Bos-om-de-senaat-te-bruuskeren.dhtml
@1: na dit kabinet komt er een PVV-SP-50PLUS kabinet, gedoogd door het CDA.
Omdat het zelfs na dit kabinet altijd nog slechter kan!
@2: Tja, dit (en trouwens ook het vorige) kabinet heeft de 1e Kamer ook wel tegen zich in het harnas gejaagd. Iets dat je kunt doen als je er een flinke meerderheid in hebt, maar onder de huidige omstandigheden dus niet. Mij lijkt het volkomen terecht als het, nog los van de inhoud, eens een keer heel hard de kous op de neus krijgt van de 1e Kamer. Of eigenlijk beter een aantal keer, want na één keer hebben de heren ministers waarschijnlijk nog niet door dat ze het echt over een andere boeg moeten gooien (in plaats van bij de minste weerstand een beetje opportuun te gaan roepen dat de 1e Kamer maar opgeheven moet worden).
Ik denk eerlijk gezegd dat een jaar of langer zonder kabinet – dit kabinet klapt eerder uit elkaar dan wij wel denken – de allerbeste oplossing is voor Nederland. Kijk inderdaad maar naar België, die hadden geen regering maar het land draaide prima. Ik heb overigens op een ongelofelijk grappige wijze ‘inside information’ ter ore gekregen waaruit blijkt de sfeer in dit kabinet gewoon ronduit slecht is. Als de ene PvdA-minister de andere VVD-minister een gestoorde gek vind zegt dat genoeg denk ik.
@5:
Hoe dan?
Over welke ministers heb je het?
ik denk dat het verstandig is dat het kabinet niet meer wacht op steun van de oppositie en gewoon begonnen is. oppositiepartijen hebben altijd mooie verhalen over constructief meedenken, maar zijn uiteindelijk toch altijd weer tegen omdat het wel een heel slecht kabinet is. en zelfs als ze het met het kabinet grotendeels eens zijn, willen ze natuurlijk ook nog wat punten scoren met zaken waar ze het wel over eens zijn (en geef ze eens ongelijk).
Samsonneke?
In ieder geval: “Het kabinet staat er goed op.” Leuk, plaatjes vergelijken, gebruinde Pechtold tegen bleke Zijlstra. We vergeten even de vele economische ‘plaatjes’ die van de zomer langs zijn gekomen. Je weet wel, Nederlands economie doet het slecht… Nederlands kabinet verprutst de hele economie, door ‘Het Juiste’ met volle inzet te doen. Een half minuutje D66/VVD doet geen verschrikkelijke kwartaal- en jaarcijfers teniet.
De opmerking dat ‘alles van Rutte afglijdt’, hangt van de toehoorder en de journalist af. Dat politici van alles van zich af laten glijden, hoort erbij. Als we bij elk onderwerp een politicus in emotie zouden zien, zoals Samson, toen die werd aangesproken op zijn asielbeleid, zouden we politici huichelachtig vinden. Als journalisten vinden dat er van alles van journalisten ‘afglijdt’, ligt dat toch echt doorgaans aan gebrekkige vragen van diezelfde journalisten [sic]. En toehoorders: politieke voorkeur telt erg mee.
De Eerste Kamer ís een politiek orgaan. Het herhalen daarvan is het herhalen van een waarheid als een koe. Maar dat willen mensen die naar ‘plaatjes’ kijken niet. Dus daarom moet ‘de Eerste Kamer’ met een ‘beter verweer’ komen. Akkoord: politiek is het oneens zijn met elkaar, passie, weten te overtuigen, het publiek op je hand krijgen, maar een beter verweer verwachten dan de waarheid zelf is dwaasheid, uitlokking tot voorlieging.
Dan kun je nog ingaan op wat details: staatsrechtgeleerden ‘van de b-garnituur’ hebben wat te morren. De enige manier waarop wij ons niet meer zorgen hoeven te maken over ‘(in)direct (of niet) gekozen lef’, is als we met zijn 17 miljoenen in een zaal staan. Ons staatshoofd is niet gekozen, de CvdK’s en burgemeesters door ons niet gekozen staatshoofd. Dat staatshoofd heeft een lepel (dus té dik) in de vorming van de regering. De Eerste Kamer is indirecte gekozen, in de Tweede Kamer zitten alleen de academische succesverhaaltjes die de taal van het volk niet spreken etc. Er is altijd wel wat mis één of ander politiek orgaan. Rutte zou de Eerste Kamer kunnen ontbinden. Alsjeblieft… dan moeten de PS weer kiezen, en ik denk niet dat Robesin dan weer langs hoeft te komen in het Torentje. En de rest ziet de bui al hangen: Rutte? onbetrouwbaar weglachtertje! En dan nog verandert er niets of weinig aan de samenstelling van de EK. Een behoorlijke faux pas voor Rutte zou dat zijn.
“Deze crisis gaat over het spel en over de spelregels. Dus over staatsrechtelijke bevoegdheden en over de politieke realiteit.” Shit, heb ik iets gemist, een deadlock tussen vak K en de Tweede Kamer? Een staatshoofd dat misschien zelfstandig de oorlog heeft verklaard, zonder ruggesteun van regering? Of misschien alsnog die sharia die -omdat iedereen heeft zitten te slapen- is ingevoerd door 2/3e meerderheid in de Staten-Generaal. Oh, nee. De schrijver bedoelt het ongemak dat de coalitie geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer. Ja, Rutte zal altijd met crises geassocieerd worden, maar een politieke crisis, nee. Of het moet dat gedoetje met Robesin zijn.
Oh, en voor een blogentry van ‘GB Publiekrecht en Politiek’, veel politieke ‘plaatjeskijkerij’ en weinig wetsartikelen. Misschien moet je minder plaatjes kijken, tv uit en de wetboeken induiken.