ELDERS - De zondag gehouden tweede ronde van de gemeenteraadsverkiezingen is desastreus verlopen voor La République En Marche (LREM), de partij van president Macron. Op het internationale vlak nemen de spanningen met NAVO-bondgenoot Turkije toe.
LREM had alle hoop gevestigd op Parijs. Daar stond de voormalige minister van Gezondheid Agnès Buzyn kandidaat. Maar de meeste stemmen gingen naar de zittende burgemeester Anne Hidalgo, een socialiste, die met haar groene plannen ook de steun kreeg van Europe Ecologie Les Verts (EELV). De Groenen waren de grote winnaars van deze verkiezingen. Ze veroverden burgemeestersposten in onder andere Lyon, Bordeaux, Strasbourg, Annecy and Tours. Maar de winst wordt overschaduwd door een record lage opkomst: maar liefst 59% van de Fransen bleef thuis. Volgens Jean-Luc Mélenchon van de radicaal linkse partij La France Insoumise (LFI) was er sprake van een ‘burgerstaking’, ‘een koude opstand’.
Het rechtse Rassemblement national (RN) van Marine Le Pen behaalde gematigde resultaten. Ze verloor in haar bolwerk Marseille. Daarentegen wist haar voormalige levenspartner Louis Aliot wel de zuidelijke stad Perpignan te veroveren, overigens zonder enige verwijzing naar RN op zijn lijst. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 won Le Pen 1.438 raadszetels in 463 plaatsen. Afgelopen zondag bleef ze steken op 840 zetels in 258 gemeentes. Le Pen weet duidelijk niet te profiteren van de geringe binnenlandse populariteit van de man die haar enkele jaren geleden versloeg bij de presidentsverkiezingen.
Een populaire premier
Het enige ‘succes’ voor Macron bij deze verkiezingen was de winst van zijn premier Édouard Philippe in Le Havre. Een dubieus succes zou je kunnen zeggen. Want Philippe is, mede dankzij zijn veelvuldig geprezen optreden in de coronacrisis, zijn baas Macron in populariteit voorbijgestreefd. Hij is bovendien geen lid van LREM en staat duidelijk rechts van de sociaal-liberaal Macron. De president was van plan zijn kabinet binnenkort te hervormen en staat nu voor de vraag of hij Philippe naar Le Havre kan laten gaan of dat hij hem liever dichterbij huis wil houden. In het laatste geval wordt het voor Macron lastiger om zijn groene plannen uit te voeren. Maar de vervanging van Philippe kan zich ook tegen hem keren. Als de populaire premier zich in 2022 meldt als kandidaat bij de presidentsverkiezingen ‘is hij vermoedelijk uiterst kansrijk’, schrijft De Volkskrant.
Crisis in de EU
Om zijn reputatie op te vijzelen zal Macron de komende tijd ongetwijfeld proberen zijn presidentiële kwaliteiten in internationaal verband tot uiting te laten komen. In Europa gaat het dan om een oplossing te vinden voor het omstreden financiële hulppakket van 750 miljard dat de Europese Commissie heeft voorgesteld in combinatie met de besluiten over de meerjarenbegroting. Het zal nog een hele toer worden om een crisis in de EU af te wenden.
‘NAVO hersendood’
Minstens zo urgent is een dreigende crisis in de NAVO, maar het is de vraag of Macron het de moeite waard vindt daarin te investeren. NAVO-lid Frankrijk staat met zijn steun aan generaal Haftar in Libië tegenover NAVO-lid Turkije dat de officieel erkende regering in Tripoli steunt. Deze week trok Frankrijk een marineschip terug uit een operatie van de NAVO in de Middellandse Zee die is opgezet om wapentransporten richting Libië tegen te houden. Het besluit zou verband houden met een conflict over een incident vorige maand waarbij een Frans schip en een Turks schip waren betrokken. Het onder NAVO-commando varende Franse fregat Courbet werd op 10 juni agressief benaderd door Turkse marine schepen toen het een Tanzaniaans schip, dat de marine escorteerde, op wapens wilde controleren. De Fransen beklagen zich bij andere NAVO-landen over het gebrek aan steun dat ze hebben gekregen voor hun klachten bij de Turkse regering.
De ‘chaos’ waarin de NAVO verkeert door de conflicten tussen lidstaten over Libië en over de gaswinning rond Cyprus bevestigen Macron’s eerder uitspraak dat het bondgenootschap ‘hersendood’ is. Het recente besluit van de Amerikaanse president Trump om een groot aantal troepen uit Duitsland terug te trekken zal hem niet van gedachten veranderd hebben, ondanks de geruststellende woorden van de Portugese defensieminister João Gomes Cravinho. Macron hecht meer aan samenwerking op defensiegebied met zijn directe Europese partners. Zonder de VS en Turkije.
Hagia Sophia
Maandag sprak Macron, op bezoek in Duitsland, over de ‘misdadige verantwoordelijkheid’ van Turkije inzake het conflict in Libië. Dat komt niet snel weer goed, zou je zeggen. De Turkse president Erdogan is op zijn beurt niet bang voor de opvoering van het conflict met Frankrijk, de EU, of welke westerse ‘bondgenoot’ dan ook. Hij wil de Hagia Sophia, een UNESCO-monument in Istanboel dat al tachtig jaar een museumstatus heeft veranderen in een moskee. De toeristische trekpleister representeert zowel de islamitische als de orthodox-christelijke religieuze cultuur. Atatürk, de oprichter van de seculiere Turkse republiek heeft het gebouw in 1934 tot neutraal museum gemaakt. Erdogan baseert zich echter op een besluit van Sultan Mehmet uit 1453. De uitvoering van zijn plan, dat inmiddels wereldwijd kritiek heeft opgeroepen, is nu afhankelijk van de uitkomst van juridische procedures.