Maandagen in de zon

Het is alweer anderhalf jaar geleden dat ik Los lunes al sol (maandagen in de zon) op het filmfestival in Rotterdam zag en nu pas is deze in de Nederlandse bioscopen te bewonderen. Dat de premières in Nederland zo lang op zich laten wachten, verbaas ik me nog steeds over, wat dat betreft lopen de Nederlandse distributeurs hopeloos achter de feiten aan zonder enig verklaarbare reden. Ik begreep van onze correspondent Ecuador dat zelfs daar de films eerder in de bioscopen te zien zijn dan hier.

Deze film van Fernando Léon de Aranoa is een waar sprookje met een grimmige ondertoon. Het leven lacht de drie vrienden van achter in de veertig, Santa, Lino en José namelijk helemaal niet toe nadat de scheepswerf waar ze alledrie werken, haar poorten sluit als gevolg van het verschuiven van de bedrijvigheid naar landen met goedkopere arbeidskrachten. Werkloosheidsuitkeringen kennen ze niet in het Spaanse Galicië en daarom wordt het vanaf dat moment een kwestie van overleven en het vinden van afleiding van hun uitzichtloze situatie. De drie vrienden doen dit ieder op geheel eigen wijze.

De ochtenden slijten ze op de pont, de middagen en de avonden in het café dat een ex-collega heeft geopend van het geld dat hij uit de afkoopsom heeft gekregen. De weinige klandizie bestaat verder nog uit de tien jaar oudere Amador die het schrikbeeld vormt voor de andere drie omdat hij zijn huid en haar allang heeft verloren. Ze drinken en discussiëren, drinken en discussiëren…

Santa, de beste rol van Javier Bardem ooit, is de cynicus van het stel die zuur zijn theorieën over het leven verkondigt en in eerste instantie harteloos lijkt, maar toch onder deze uiterlijke schijn een sympathieke inborst blijkt te hebben. Zo is hij degene die zich bekommert over de hulpeloze Amador en heeft hij een bijzondere band met de 15-jarige dochter van de kroegbaas. Lino is degene die zo snel mogelijk weer aan het werk probeert te komen, omdat hij zich beseft dat de tijd begint te dringen, maar telkens weer wordt hij zo zenuwachtig tijdens een sollicitatiegesprek dat het zweet hem uit zijn mouwen loopt. José verliest zijn kostwinnende vrouw en beseft dan pas dat hij het haar onmogelijk heeft gemaakt bij hem te blijven.

Los lunes al sol is zeer subtiel gemaakt, waarbij het de verdienste van de regisseur is dat de kijker zich kan identificeren met de verschillende personages. Met een eenvoudig plot dat een open einde kent, waarbij ik nog steeds benieuwd ben naar hoe het de drie mannen op dit moment vergaat.