Lenie ’t Hart: ‘Ik ben niet zo’n fanaat’

Sargasso plaatst de serie Tien over Groen van Duurzaamnieuws.nl door op haar site.

Lenie ’t Hart (69), Oprichter van de Zeehondencrèche in Pieterburen, koopt praktisch alles biologisch, eet geen vlees en wil haar zeehondencrèche volgend jaar klimaatneutraal maken. “Maar, ik ben een enorme realist. Op het platteland hebben we gewoon auto’s nodig.”

1. Waar gaat duurzaamheid voor u over?
Ik vind het een moeilijke materie. Ik kom overal en zie hoe gevaarlijk de klimaatverandering is. We moeten het schoner maken met elkaar, maar ja, gedrag van mensen verander je niet zo gemakkelijk.

We moeten voorzichtig omgaan met de energie en spullen die we hebben, maar ik ben wel een enorme realist. Hier op het platteland heb je gewoon auto’s nodig. Zelf rijd ik in een eend van 42 jaar oud. Dat is mijn lievelingsauto. En ik rijd een diesel, een Landrover Defender. Ook een geweldige auto.

2. Waarom vindt u duurzaamheid belangrijk?
Het is belangrijk voor de toekomst. We hebben jarenlang heel luxe geleefd en moeten nu een stapje terug doen. Ik vind die protestacties in Frankrijk over de verhoging van de AOW-leeftijd dan ook geen realistische reactie. Wat een opstand kan dit dan worden, denk ik dan, als mensen niet beseffen dat ze een stapje terug moeten doen.

3. Wat is volgens u dan het imago van duurzaamheid? Wordt het te veel geassocieerd met een stapje terug doen?
Nee, met mensen die overal tegen zijn. Met natuurbeschermers die geen windmolens willen, geen gasboringen, ze willen helemaal niets. Dan kom je er niet. Ze lopen toch ook niet in een berenvel? Ik denk dat die actievoerders veel te ver gaan. Ik ben geen actievoerder. Ik ben iemand die met de mensen gaat praten. Boeren, vissers, mensen die werken op productieplatforms; die willen de zaak hier ook niet vernietigen. Die willen gewoon een boterham verdienen en houden ook van dieren. Je moet met ze gaan praten en niet zodra er een bruinvis of zeehond in het net van een visser komt, roepen dat het uitgooien van netten hen direct verboden moet worden. Dat is belachelijk. Wij komen toch ook onder de auto? Dan worden alle auto’s toch ook niet gelijk aan de kant gezet?

Je moet niet het uiterste willen. In Pieterburen gaat iedereen nu tekeer over die ondergrondse gasopslag. “Dan denk ik: ja jongens, we gebruiken allemaal gas, we gebruiken allemaal olie, maar als het bij je eigen tuin komt, dat wil je het niet. Dan moeten ze maar met een andere oplossing komen, maar dat doen ze ook niet.

Ik ben ook niet tegen de kolencentrales in de Eemshaven. Er moet werkgelegenheid komen, we hebben energie nodig en willen allemaal autorijden. Dan moet je er niet tegen zijn, maar ervoor zorgen dat je samen met de industrie afspraken maakt zodat er gebouwd wordt zonder grote schadelijke effecten. Als je naar de maan kunt, kun je ook een schone fabriek maken. Maar ja, er hangt wel een prijskaartje aan. Dan moeten we meer gaan betalen en dat willen we niet. Dat zie je ook bij vlees. Mensen willen er geen cent méér voor betalen.

4. Hoe geeft u duurzaamheid een plek in uw werk?
Door wetenschappelijk onderzoek te verrichten en voorlichting te geven. We hebben aangetoond dat de vervuiling van invloed is op het immuunsysteem van zeehonden. Dat brengen we naar buiten en dan moet de overheid er voor zorgen dat er wat aan gebeurt.

Ik wil trouwens ook niet dat er hier op de crèche, waar ik verantwoordelijk ben, vlees wordt gegeten uit de bio-industrie. Dat vind ik een afgrijselijke industrie. Ik hoorde dat er hierbij Ter Apel net over de Duitse grens een boerderij met 350.000 kippen komt. Dat kan niet. Ik las laatst ook, en dat vond ik wel een goede, dat roken nu als slecht wordt gezien en dat vlees eten uit de bio-industrie over een aantal jaar misschien net zoals roken ook als slecht wordt ervaren. Ja, dacht ik, daar zou ik helemaal achter staan.

5. Gaat de Zeehondencrèche bewust om met energie?
Ik was de eerste in Nederland die een windmolen had. Begin jaren tachtig zag ik in de krant dat de EGD (Energiebedrijf Groningen Drenthe, voorloper van Essent, red.) een windmolen wilde plaatsen. Ik zei: die moet ik hebben! Dan stel je een voorbeeld, dan laat je zien: wij vechten voor het milieu. Zelf wil ik nóg wel drie windmolens, maar daar zijn ze in het dorp op tegen.

Verder zijn we nu bezig met NUON om de crèche klimaatneutraal te maken. We moeten minder energie gebruiken, minder water. Daar hebben we alles nu op ingezet. Het watergebruik moet met twee derde naar beneden. Dat kan door buffers te maken met zuiveringen ertussen. Water dat je weg zou gooien, doe je in de buffer en dan wordt het weer gezuiverd. Al het water dat we dan gebruiken, wordt weer hergebruikt. Daar zijn we volop mee bezig. Ik hoop het volgend jaar af te hebben.

6. Is er een groene actie waar u enorm trots op bent?
De windmolen die hier staat, dat vind ik nog altijd een van de leukste dingen. Minister van Aardenne heeft hem nog geopend met een toeter. De vorige windmolen mocht ik zelfs zelf bedienen. Ik vind al die windmolens niet erg. Er zijn zoveel mensen op tegen, maar die bieden geen alternatief. O ja, en dat we zoveel hergebruiken, daar ben ik ook wel trots op. We vragen om handdoeken die we weer wassen. We gooien niets weg.

7. Waarmee zou duurzaamheid de komende jaren het meeste geholpen zijn?
Met gesprekken en samenwerking tussen ondernemingen. Je moet niet alleen maar actie voeren. Je moet ergens tot een compromis komen, want je moet wel door. Dat kan niet anders. Je hebt altijd mensen nodig die tegen zijn, oké, maar er moet vooral ook een groep zijn die gewoon gaat zeggen: dit is het probleem, hoe lossen we dit met elkaar op? Ga met de mensen in gesprek die zouden vervuilen. Vaak kom je dan tot heel goede oplossingen. Dat is mijn manier van werken. Ik ben niet zo’n fanaat. Je bent partners in een missie. Ik wil een goede leefomgeving voor de zeehonden en daar hebben anderen ook weer profijt van.

8. Koopt u biologische voeding?
Ik koop praktisch al mijn eten biologisch. Alles wat van dieren komt in elk geval, zoals melk en kaas. Zelfs onze hond eet biologisch voer. Ik koop ook bij de gewone supermarkten, die moeten hun biologische producten ook verkopen. Je moet biologische producten ook voor de gewone man bereikbaar maken, niet alleen voor een groepje elitaire mensen. Ja, met natuurvoedingswinkels breng je wel een scheiding aan; mensen moeten de keuze tussen biologisch en niet-biologisch wel kunnen maken. Maar, ik ben blij dat die natuurvoedingswinkels er zijn hoor, ik koop er zelf al heel lang. Een aantal producten koop ik alleen maar daar.

9. Houdt u bij grotere aankopen rekening met het milieu?
Ja, dan koop ik het product dat zo weinig mogelijk energie verbruikt. Daar let ik wel op. Dan kijk ik naar die labels en koop ik het product met het beste label.

10. Wat wordt uw volgende groene actie?
We wonen in een oud huis en ik houd van open deuren, dus we zijn constant aan het isoleren. We zijn nu met de zolder bezig en zetten overal kunststof kozijnen in. Die hoef je niet te schilderen.

Duurzaamheid: een modewoord of blijvende term? In deze nieuwe tweewekelijkse serie vraagt Duurzaamnieuws.nl aan bekende Nederlanders hoe zij over duurzaamheid denken. Hoe hebben zij thuis en op het werk met duurzaamheid te maken en hoe gaan zij hiermee om?

Door Nicole Besselink