Is dit beleid of heeft u hierover nagedacht? Het is een mooi valstrikje van Gerrit Komrij. Het is toepasselijk op de beslissingen over militaire acties. Je stort je in een oorlog op basis van een gevoel in de onderbuik, want rationeel zou je het niet doen. Maar we blijven rationele besluitvormings-modellen gebruiken, om te toetsen, te rechtvaardigen, de discussie te sluiten.
Recent is een evaluatie over de interventie in Afghanistan naar de Kamer gezonden; daarin wordt geprobeerd tot een rationeel oordeel te komen over de Uruzgan missie. Ik heb dat verhaal gelezen en krijg er een uitermate katterig gevoel van. Met ambtelijke taal kun je fundamentele dingen tot quasi-rationele onzin herleiden. Waarom wij behoefte hebben aan dit soort onzin, begrijp ik niet.
Beslissingen over inzet van de krijgsmacht moeten door ons parlement worden genomen. Dat gebeurt met een zogenoemde ‘artikel 100’ brief, die het kabinet over een dergelijk plan aan de Tweede Kamer stuurt. Zulke brieven zijn verstuurd over de deelname aan de oorlog in Irak, daarvoor over de interventie in voormalig Joegoslavië, recenter over de deelname aan ISAF (Uruzgan) en de trainingsmissie Kunduz. De weg naar militaire interventies en besluiten daartoe, zijn bezaaid met bermbommen, die politieke verwoestingen veroorzaken.
Voor wie het een beetje vergeten is: de actie in Joegoslavië werd ingeleid door een campagne in de media voor een militiaire interventie, maar het besluit bekwam de politici slecht. Een ondoordacht avontuur leverde een bloedbad op in Srebreniça en een symbolisch einde van de regering-Kok, na een Riod rapport van 7000 pagina’s en jaren studie en onderzoek.
Dan Irak, waar de regering Balkenende zich genoodzaakt voelde mee te gaan in de leugenachtige motieven van Bush en Blair voor de oorlog. Uieindelijk werd besloten ook deze besluitvorming te onderzoeken, waarvoor de commissie Davids een rapport leverde. Daarover viel geen regering, maar veel scheelde het niet en voor de sfeer in de coalitie was het vernietigend. (“de kennis van nu..”) Vervolgens de besluitvorming rond Afghanistan; die was zo onder druk gezet door de ervaringen in het verleden (Davids) en de druk van de Navo-partners, dat een bedrijfsongeval onvermijdelijk werd en het kabinet Balkenende-Bos in elkaar zakte.
Daarna moest Verhagen natuurlijk wat, als gemankeerde minister van Buitenlandse Zaken; dus werd de politietrainingsmissie bedacht in Kunduz. Daarvoor werd, het valt niet te verzinnen, steun gevonden bij de voormalige pacifisten van Groen Links en de redelijke D66-ers. Het kostte GL een paar zetels, maar dan krijg je ook een mooie missie terug. Inmiddels blijkt de behoefte er aan gering.
Het gedoe rond Davids en de crisis van Balkenende/Bos/Verhagen maakte een einde aan de ISAF missie in Uruzgan, althans onze deelname daar aan. Nu ligt er een eindevaluatie van de bewindslieden en een brief van vier externe deskundigen. De brief van de ministers Rosenthal en Hillen en Staatssecretaris Knapen is niet lachwekkend, maar dat is de mooiste kwalificatie die ik er voor heb.
De regering spreekt van “zichtbare resultaten”.De veiligheidssituatie is tussen 2006 en 2010 geleidelijk verbeterd, maar is “fragiel en niet onomkeerbaar”. Het provinciale bestuur functioneert langzaam beter. “Aanzienlijk meer kinderen krijgen beter onderwijs in Uruzgan dan vier jaar geleden. Ook zijn de toegang tot en de kwaliteit van gezondheidszorg sterk toegenomen.” (p.2)
Maar ook lees ik:
“Vier jaar is niet genoeg geweest om de lokale Afghaanse overheid in staat te stellen volledig zelfstandig voor veiligheid, goed bestuur en ontwikkeling te zorgen. De missie heeft wel een stevige basis gelegd voor de opvolgers en de Afghaanse autoriteiten.”
Als je deze conclusie verbindt met het oordeel “fragiel en niet onomkeerbaar”, dan is de taal van de brief artistiek en creatief te noemen. Die ‘stevig basis’ is dus ook ‘fragiel’; dat kan niet allebei. Is er geen secretaris- generaal, die durft te roepen dat zulke contradicties niet aan het parlement mogen worden gepresenteerd?
De commissie oordeelt positief over conclusies in de evaluatie, vinden de bewindslieden. Maar dat is toch echt niet te volgen. Die commissie toetst aan zes kwaliteitscriteria en toont zich daarin meer dan kritisch: (die brief is door tussenkomst van de bewindslieden aan de kamer gestuurd.)
Onafhankelijkheid: “aanvullende externe gegevensbronnen waren slechts beperkt beschikbaar…” Objectiviteit: “In veel gevallen bleek dat voor essentiële aspecten van de evaluatie geen of onvoldoende op Uruzgan toegespitste informatie beschikbaar of bruikbaar was.” Transparantie: “Voor de aanvang van de missie zijn echter geen bruikbare maatstaven geformuleerd om tot een beoordeling van de missie te komen.” Validiteit: Het gemis “van tevoren vastgestelde indicatoren voor de resultaatgebieden veiligheid, goed bestuur en sociaaleconomische ontwikkeling maakt een adequate evaluatie problematisch.” Betrouwbaarheid: “het evaluatierapport vermeldt en verklaart de tekortkomingen (beperkte gegevensbronnen) en beperkingen (attributievraagstuk) van deze evaluatie.” Bruikbaarheid: “De kwaliteit van de aanbevelingen (geleerde lessen) is op hoofdlijnen redelijk, maar de formulering is niet altijd voldoende specifiek.”
De commissie geeft volgens mij eerlijk aan dat het woord evaluatie eigenlijk ongeoorloofd is. De commissie gaat onverdroten voort met inhoudelijke kanttekeningen bij de methodologische kwaliteit, die er evenmin om liegen. Vervolgens adviseert de commissie voor de artikel 100 brieven een paar verstandige, maar wel wijd open staande deuren:
Doelstellingen realistisch en concreet formuleren, en die vertalen in relevante resultaatindicatoren, samenhang tussen doel-aanpak-middelen onderbouwen, enzovoort.
Ik neem het verhaal serieus, het onderwerp en de behandeling daarvan in het parlement ook. Maar het is rationele kletskoek. Als wij ons in een oorlog storten, wordt er nooit een helder doel geformuleerd, dat in relevante resultaatindicatoren kan worden omgezet. Laten we niet doen of dat wel zo is: besluiten om oorlog te voeren zijn de irrationeelste, die er zijn. Daarom komt er ook zoveel politiek gedonder van. Evaluaties achteraf kunnen alleen maar concluderen dat het resultaat in geen enkele verhouding staat tot de offers in geld, mensen en geluk.
Op 20 oktober 2010 schreef ik hier over het TLO-rapport, waarin de inzet van Nederland wordt beoordeeld. Daarin staat o.a. dat ‘er geen criminelen meer zijn in Afghanistan, want die hebben zich bij de politie aangesloten’. Dat is een zure, ironisch grol, maar de constateringen over vroedvrouwen en onderwijs voor meisjes wint er door aan kracht. De Afghanen hoeven niet aan onze normen te voldoen op het vlak van bestuur of burgerlijke orde. Maar progressie op het vlak van gezondheid en vrouwenrechten zijn universeel. En bijdragen aan de moderniteit zijn na een halve generatie al niet meer terug te draaien. Humanitaire inzet heeft zin: maar het rationaliseren van oorlog is onzin.
Reacties (7)
Een mooie reflectie.Zouden politici e.a besluitgemachtigde zoals verhagen,en donner een voorbeeld aan kunnen nemen.
Staan enkle zeer mooie alineas in, daarnaast.
Jammer dat dit soort reflecties; en wat bepaald handellen oplevert (de gevolgen,doel en nut ,verwachtingen,realisme,etc)niet meegenomen worden in de Korte (termijn,winstbejag) weegmomentjes,aan dit soort onomkeerbare,fragiele fundamentslose,destructieve,beslissingen en handelswijzen vooraf gaan.
En op de wijzen gevalueerd,en,van geleert; geweld nog meer geweld uitlokt;plus de rest van de ellende generaties,lang en langer nog zijn tol eist.
gelukkig andersom ook;en aan ‘ ons’ de keuze…
OOk voor oorlogs/missies,en welke; En weigeren is ook verantwoording nemen,neen zeggen en doen,ook.
Gewtensbezwaarden,zijn er ook genoeg, van Amerikaanse veteranen in de laatste 2 oorlogen,omtrent,hen opgelegde omgans strategien. Zoals in hen wintervertellingen op u-tube en hoe ze irakezen,en afghanen, moesten behandelen.
Daar zijn die demonstraties ook voor; nooit meer oorlog. Eerlijke verdeling natuurbronnen,en omgang daarmee, justice,tegen corruptie,zelfverijking,privatisering van basisbehoeften;etc.
Bedankt voor je heldere,stukje,deze alinea,vond ik ook erg sterk;
” Daarna moest Verhagen natuurlijk wat, als gemankeerde minister van Buitenlandse Zaken; dus werd de politietrainingsmissie bedacht in Kunduz. Daarvoor werd, het valt niet te verzinnen, steun gevonden bij de voormalige pacifisten van Groen Links en de redelijke D66-ers. Het kostte GL een paar zetels, maar dan krijg je ook een mooie missie terug. Inmiddels blijkt de behoefte er aan gering.”
Het valt idd niet te verzinnen ,neen; ook niet dat,het 12 jaar procederen kostte voor,3 ex, Duthbath werknemers,enige erkenning te kregen.Dat lot wachten allen veteranen ook. Hen verhalen zijn,ook niet verzonnen;de realiteit is, meestal absurder;dan fantasie ooit begrijpen kan. Ook op intermenselijk vlak.
Maar waarom he, maar waarom, wat motten wij in Godesnaam daar ? En wat if not ?
Zelfs de evaluatiecommissie verdomt het om dat nou eens voor een keer helder uit te leggen.
(“Nee, dat is toch zo wel duidelijk.”)
De koopman en de dominee.
Ik heb altijd de indruk dat het heel rationele beslissingen zijn. Beslissingen in het belang van de Nederlandse export, in het belang van de relaties met onze bondgenoten. De positie van Nederland in de wereld etc. Kil, koel, rationeel.
Vervolgens komt de dominee met zijn spin en geeft er een draai aan: democratie, rechtsorde, opbouwmissies, mensenrechten. Blablabla. Amen.
“Beslissingen over inzet van de krijgsmacht moeten door ons parlement worden genomen. ”
De artikel-100 brief is om de kamer te informeren over de (internationale) inzet van de krijgsmacht. Niet om de kamer daadwerkelijk over inzet te laten beslissen, aangezien de regering geen toestemming nodig heeft voor inzet van de krijgsmacht.
1 @ 4 ‘aangezien de regering geen toestemming nodig heeft voor inzet van de krijgsmacht.’
Handhaving (met soldaten) van a. de internationale rechtsorde en b. een oorlog aangaan = ´zich in oorlog bevinden’, zijn in 19?? Staatsrechtelijk (listiglijk) van elkaar gescheiden. Over a. beslist de regering alleen, zij het dat ze er wel de Staten-Generaal over moet informeren, over b. doet zij dat niet.
2. De oorlogen tegen Iraq en Afhanistan (iets minder) waren / zijn waanzinnig, maar deelname eraan door NL correct. De USA is onze oorlogsleider en kon en kan niet worden geweigerd. Jammer alleen dat onze regering zoiets niet ronduit tegen het volk uitspreekt. Misschien kan ze dat ook niet. Misschien kan zoiets nooit. Of ook niet omdat het gewicht van allianties en de verplichtingen die ze met zich meebrengen, de meeste Nederlanders niet aanspreken; daar zijn we niet in opgevoed. Dan maar een ander verhaaltje, en nog weer een, en weer een ander.
Vandaar dat we nog vele jaren het soort artikels als dat van Doormaal tegemoet zullen moeten mogen zien. Vol verbazing en ergernis en op de0n duur ook saai. Ze snappen het maar niet.
@5
Een formele staat van oorlog aangaan is ook een redelijk achterhaald concept.
Er is aan het begin van de interventie niet helder besloten wat we wilden en wat de prijs mocht zijn: aan het einde van de interventie kijken we verbaasd naar de 22 doden, het veelvoud aan gewonden en de miljoenen aan kosten en roepen: het was toch een stevig maar fragiel resultaat.
Mijn simpele vraag is: wie heeft dit soort onzin nodig? Wie heeft daar iets aan? Ik vrees: de verantwoordelijken die ons met de interventie hebben opgezadeld.
Laten we niet doen of het rationeel is, want het is apekool. Laten we ook niet doen of we humanitair bezig zijn, want de humanitaire offerbereidheid heeft last van dit soort evaluaties.