OPINIE - Boeren gebruiken en beheren het grootste deel van Nederland. Dat beheer is een troef voor de sector.
In het platteland rondom mijn ouderlijk huis in de Achterhoek zijn zes meidoornheggen verdwenen. ‘t Is er nog steeds mooi, maar toch wel een stuk minder dan vroeger. Ik hoor geregeld boerenvoormannen zeggen: ‘De Nederlandse landbouw onderhoudt het cultuurlandschap voor de burgers die daar in het weekend van genieten. En dat doen we gratis!’ Maar is er echt sprake van onderhouden?
Ik begrijp het wel, ik ken de buren die het hout hebben verwijderd. Kleine percelen, scheve overhoekjes, slechte grasgroei langs de heg. Het bedrijfsinkomen onder druk. Waar het voor mij wringt, is de dubbele boodschap dat de boer het landschap voor ons onderhoudt, maar ook begrip wil dat hij heggen omhakt omdat zijn bedrijf toch verder moet. Mijn advies: zorg goed voor het landschap, want het is de grootste troef van de Nederlandse boer.
Die troef zit ‘m enerzijds in imago: je moet als sector je claim kunnen waarmaken. Maar concreter, het landschap is de belangrijkste reden voor de landbouw om publiek geld te blijven ontvangen.
Jaarlijks stroomt nu nog ruim 800 miljoen euro aan bedrijfstoeslagen uit Brussel naar de Nederlandse boer. Het is de vraag hoeveel daar in de toekomst van blijft. Wel is zeker dat de reden waarom boeren dat geld kunnen krijgen radicaal verandert. In plaats van inkomenssteun wordt het een betaling voor verleende diensten. Zo wordt landschap een belangrijk kapitaal.
Want wat zouden andere redenen kunnen zijn? De wereld voeden? Zeker, we exporteren veel groenten, vlees en zuivel van hoge kwaliteit voor de internationale markt. Maar daar hoeft geen belastinggeld bij. Het economisch belang van de sector? Ik zou er niet mijn kaarten op zetten. De vaak geciteerde 10 procent bijdrage van de agrosector aan de Nederlandse economie heeft 4 procent helemaal niets met boeren hier te maken: dat is koffie, cacao, cashewnoten.
Nog eens ruim 3 procent is sierteelt, groenten en intensieve veehouderij, geen sectoren waar de EU-gelden heen zullen gaan. Blijft over ten hoogste 3 procent van de economie. Voor zo’n beperkt economisch belang zou ik geen honderden miljoenen euro’s per jaar durven claimen. Maar wel voor het beheer van tweederde van ons land, rond de 1,8 miljoen hectare. Voor een groot deel nog aantrekkelijk, soms zelfs zeer waardevol cultuurlandschap. Mits dat in goede staat wordt gebracht en gehouden.
Reacties (5)
Boer of Parkwachter (1975).
De discussie is al erg oud en blijkbaar nooit voltooid. Misschien is de tijd ook weer veranderd en de bevolking gegroeid (verdubbeld).
Een conclusie van het verhaal hierboven onderschrijf ik: de landbouweconomie is passé in NL. Nu moet iedereen zich dat alleen nog maar gaan realiseren en de consequenties ervan aanvaarden.
De grootste aanslag op het landschap was de ruilverkaveling met subsidie van de overheid. Is dat veranderd? Het gas voor de kassen wordt nog steeds gesubsidieerd, feitelijk overheidsgeld voor onduurzaamheid. Energiezuinige kassen wachten op een hogere gasprijs.
Voor het kleinschalige landschap moet je bij onze buurlanden zijn.
Misschien mogen die boeren dan ook wel eens wat meer prikkeldraad weghalen en wandelpaden aanleggen in dat prachtige landschap.
De notie dat landbouw goed is voor het landschap en de natuur is volslagen idioot. Als iets vernietigend is voor de natuur is het wel de moderne intensieve landbouw.
Denk op de korte termijn aan alle chemicaliën en overmaat aan (kunst)mest die verspreid wordt en in alle organismen, grond en het water terecht komt. Denk op de lange termijn aan een tekort aan niet vervangbare mineralen dat in de grond ontstaat, wat tot onbruikbaarheid leidt.
Er is mij door meerdere (o.a. buitenlandse) biologen uitgelegd dat een expert meteen ziet dat de natuur in de Nederlandse polder er ontzettend ongezond uitziet. (bijv. gras hoort er niet zo fris en groen uit te zien)
een boer zal de redenatie omkeren: onderhoud is alleen maar enigszins rendabel mogelijk juist doordat de heggen, wallen etc worden weggehaald. Bleven de heggen staan, dan zou hij niet langer in staat zijn deze taak nog goed op zich te nemen.
wat je verder ook van die redenatie vindt…
die ruilverkaveling was de enige manier waarop men dacht binnen de europese markt nog te kunnen concurreren. Immers, op prijs ging dat niet meer dus werd de landbouwstructuur aangepakt.
Europa heeft het gedaan whaaargarbl.