Laat het bloed maar vloeien, mijn jonge kunstbroeders

Op zondag 26 juni en maandag 27 juni as. organiseren enkele getormenteerde kunstminners ‘een massale nachtelijke tocht van Rotterdam naar Den Haag. Met de Mars der Beschaving willen zij hun ongenoegen tonen over het ondoordachte kabinetsbeleid.’ Dat is in beginsel sympathiek. Maar Halbe Zijlstra komt niet achter mijn artistieke voordeur, als u het niet erg vindt. Subsidie faciliteert, zorgt voor ontplooiing en professionalisering van talent en inspiratie, maar ook mét subsidie herken ik benauwde keurslijven. Waar blijft die jeugdige oerschreeuw om kunst te moeten maken?

Als wij als kunstminners met z’n allen vinden dat onze culturele bloeiende tuin vaak besproeid moet worden ter meerdere glorie van de kunst, waarom zie ik dan altijd dezelfde vlezige hoofden in literaire katernen, toebehorend aan paljassen die in morsige colberts eveneens paraderen op het jaarlijkse Boekenbal? (Ik kan ondanks mijn recente publicatie overigens een uitnodiging vergeten en moet doorgaans aan de bedelstaf bij de schoonmaker van de Stadsschouwburg, maar een rits BN’ers met boeken over melaatsen en dode echtgenoten wordt van harte welkom geheten). Waarom zie ik altijd dezelfde huilebalken op de Parade, dezelfde fijnbesnaarde acteurs bij talkshows, hoor ik altijd dezelfde hese stemmen, opborrelend uit alcoholkelen bij kunstprogramma’s op de radio, en waarom lees ik bijna altijd dezelfde recensies van popmuziek? Hoe divers maken wij de culturele sector nu werkelijk zelf?

Onlangs nog fulmineerde Pinkpopbaas Jan Smeets tegen dit kabinet vanwege de bezuinigingen – maar als er één toonzaal is van conservatisme en behoudzucht, dan is het Pinkpop wel. Journalisten, recensenten, publiek: we vinden het vreselijk wat de culturele sector wordt aangedaan door Halbe Zijlstra, maar van enige vooruitgang kan je ons ook niet betichten. De luide stem van de adolescentenwoede, hoe vaak krijgt die de ruimte? De jeugdige oerschreeuw, het móeten maken, ook als zelfs de kunstfondsen het niet zien zitten?

Dat betekent niet dat ik het niet zo erg vind, de ‘kaalslag’ in de cultuursector. Er moet altijd meer geld bij. Er ontstaat immers devaluatie als je kunst aan de markt overlaat; de lulretoriek van het ‘zelf kunnen bedruipen’ is weerzinwekkend; elk talent heeft ontwikkeling nodig, en dat kost geld en tijd en genereert weinig omzet. In marketingtheorieën is de waarde van een merk (als je een kunstenaar in dit geval als merk zou beschouwen) ook niet louter gebaseerd op de waarde uitgedrukt in geld.

Prima dat we als kunstenaars onze stem verheffen, maar laat het dan ook een les zijn. Schrijver Herman Brusselmans zei ooit: kunst gedijt beter op een moeras dan op een rozenbed. Laat het bloed maar vloeien, mijn jonge kunstbroeders. Happenings in parkeerhallen, guerilla theatervoorstellingen in het tuincentrum, discussieavonden in winkelcentra, opruiende, summier aangekondigde concerten in subtropische zwemparadijzen. Allemaal gemaakt door jongelingen, vrij van babyboom-melancholie en ontdaan van afgunst. Misschien gebeurt er nog eens wat. Zonder subsidie.