Kunst op Zondag | Lerende robots

Zolang het een robot is, kun je een nazi uitzetten. Je kunt een robot ook leren zich anders te gedragen. En hoewel nazi’s zeker roboteske trekken hebben, zolang het mensen zijn kun je ze niet uitzetten. Hoogstens onder dwang herprogrammeren.

Gelukkig hoort Microsoft nog tot de meerderheid die nazisme verwerpelijk vindt en dus schakelde het bedrijf, onder publieke excuses, de twitterbot Tay uit. Volgens Microsoft leerde de software de kwalijke trekken omdat mensen, al dan niet voor de grap, de twitterbot bestookten met fascistische taal. Microsoft had vergeten bescherming te programmeren tegen dat soort onzin.

Wat kunnen wij daar van leren? Dat het tegendeel van een foute Tay ook te maken moet zijn. Anti-fascistische twitterbots. Er is nog hoop.

Wat kunnen Microsoft én Twitter er van leren? Helemaal geen bots inzetten. Kan er niets mis gaan en wij zij eindelijk af van vreemde gasten onder onze volgers op Twitter.

Robots, of eigenlijk softwareprogramma’s, die in staat zijn bijna menselijk te handelen of te reageren, zijn allang geen sciencefiction meer. Idealisten zien er potentiële wereldverbeteraars in. Critici vrezen artificiële intelligentie die niet in de pas, maar uit de hand loopt.

Robots zijn vooralsnog erg handige hulpjes. Niet alleen om vervelend werk uit handen te nemen, ook om op tal van andere manieren behulpzaam te zijn. Het De Young Museum in San Fransisco heeft twee robotgidsen. Lig je verlamd in bed, waar ook ter wereld, via een internetverbinding wandel je, dankzij deze robots, toch door een museum.

Het zou aardig zijn als deze robotgids tijdens de verbinding snel leert wat de voorkeuren van de museumbezoeker zijn. De meeste museumbezoekers nemen immers niet elk tentoongesteld werk aandachtig op en filteren via persoonlijke voorkeuren voor vorm, kleur, onderwerp of naam van de kunstenaar.
Een robot die al iets leert van museumbezoekers is  ‘Berenson’. Een robot, genaamd naar een bekende kunstcriticus, die leert van de reacties van museumbezoekers en zo tot een “eigen” mening over kunstwerken komt.

Wat kunnen robots nog meer leren van kunst? Natuurlijk: een meesterwerk maken. Wie weet komt er een tijd dat een robot een zo waarheidsgetrouw meesterwerk weet te maken, dat vals van echt niet meer door deskundigen is te onderscheiden. Maar daar ontwikkelen we dan toch weer een robot voor?

Wat je er in stopt, dat komt er uit. Ik kan me echt niets voorstellen bij een robot die een bewustzijn heeft en zelf kiest of hij een origineel meesterwerkje van eigen hand wik maken, of een Rembrandt-vervalsing wil produceren.

Robots met enig bewustzijn? Ze zijn er natuurlijk wel……

Zo, en nu verder op de automatische piloot van de zondag genieten…