VERSLAG - Afgelopen najaar sloot de directie van het Noordbrabants Museum (Den Bosch) een voor musea jaloersmakend contract met de JK Art Foundation. Een Brabantse Quote 500-ondernemer verzamelde in dertig jaar 550 kunstwerken. De eerste selectie van 100 werken is nu te zien op zaal in de tentoonstelling ‘De ontdekking van het HEDEN’. De museumdeuren staan open t/m 19 juni 2022.
JK Art Foundation
JK zijn de initialen van ondernemer Jos Koster. Nadat hij zijn koffiebranderij verkocht, schreef hij in 2019 zijn kunstcollectie in onder de naam JK Art Foundation. Charles de Mooij, de directeur van het Noordbrabants museum zal 15 november 2021 niet snel vergeten. Dat is de dag waarop Koster het Bossche museum de collectie van 550 kunstwerken schonk. De verzameling bevat onder andere kunstwerken uit de 16de en 17de eeuw, afkomstig uit de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. De drie bestuursleden, waar onder de museumdirecteur, zetten het beleid van de stichting uit. Een van de gevolgen van dit gulle cadeau is een jaarlijkse tentoonstellingsplicht. Het museum denkt hiermee jaarlijks twintig procent meer bezoekers mee te trekken.
Zaaloverzicht 21ste eeuw © foto Wilma Lankhorst.
De ontdekking van het HEDEN
De eerste tentoonstelling op basis van de JK Art Foundation is nu te zien onder de naam ‘De ontdekking van het HEDEN’. Hiervoor zijn 100 kunstwerken geselecteerd uit de Europese kunstgeschiedenis van de 20ste en 21ste eeuw. Om deze expositie te realiseren zocht het team in Den Bosch contact met de collages van Museum Singer in Laren. Mede hierdoor zijn in ‘De ontdekking van het HEDEN’ vrijwel alle grote Europese stromingen uit de 20ste en 21ste eeuw te zien. Je zou kunnen zeggen: er is voor elk wat wils. En dat verklaart direct ook de lange rij op het museumvoorplein als we ons melden voor een bezoek.
Zaaloverzicht entree © foto Wilma Lankhorst.
Aftrap met De Stijl
We lopen links om de prachtige binnentuin naar de ingang van de tentoonstelling. In de eerste zaal begint de ontdekkingstour het met De Stijl. Wat begon als een tijdschrift groeide na 1917 uit tot één van de meest toonaangevende Nederlandse kunst en architectuurstijlen ooit. Hier hangt een aquarel van Bart van der Leck (1876-1958), een ongebakken bord van Piet Mondriaan (1872-1944) en De stijl-compositie van autodidact Cesar Doméla (1900-1993). Midden in deze gele zaal staat een zwart blok, volg de pijlen en ‘verdrink’ in het hart van de kubus in het zwarte (pigment) gat met een doorsnede van 110 centimeter, van kunstenaar Anish Kapoor (1954). Als je doorloopt ontdek je een collage van de Friese kunstenaar Thijs Rinsema (1877-1947) en de ‘Race in Monthléry’ van André Lhote (1885-1962). Naast de raceauto hangt een collage van papier (motief met het woord zakdoeken) van de Italiaan Giacomo Balla (1871-1958).
Zaaloverzicht surrealisme © foto Wilma Lankhorst.
Welkom bij het Surrealisme
De tentoonstelling gaat rechtsom verder. In de gang zijn lange tijdlijnen op de muur uitgewerkt. Je ziet de verschillende kunststijlen hier op chronologische volgorden afgebeeld. Via deze tijdmachine komen we op een binnenplein waarin ‘de grote rode buste’ van Amedeo Modigliani (1884-1920) de sfeer bepaalt. Dit plein geeft je onder andere toegang tot de surrealisten. De metronoom met spiedend oog met als titel Indestructible Object (Onverwoestbaar voorwerp) van Salvador Dali (1904-1989) staat tegenover de kiezelsteen in de wolken (het primitieve feit) van de Belgische kunstenaar René Magritte (1898-1967).
Zaaloverzicht ZERO © foto Wilma Lankhorst.
Wit van ZERO
Aan de andere kant van het plein, lopen we de zaal van de ZERO-kunstenaars in. Wit is hier de overheersende kleur in de werken van Lucio Fontana (1899-1968), de mobiel van Constant (1920-2005), het uitgesneden doek (Volume) van Dadamaino (1930-2004) en in R 63-1 (papier-maché) van Jan Schoonhoven (1914-1994). Het rode werk (zonder titel) van Armando (1929-2018) trekt in deze ruimte de volle aandacht.
Zaaloverzicht 21ste eeuw, l. JCJ Vanderheyden r. Klaas Gubbels © foto Wilma Lankhorst.
Tot slot de 21ste eeuw
De ontdekking van het HEDEN eindigt zoals de naam het aangeeft in het heden: de 21ste eeuw. In de laatste zaal is werk van verschillende nog (bijna allemaal) levende kunstenaars bijeen gebracht. Centraal in deze ruimte ontdek ik een grote koffiekan van bijna één meter 85 van Klaas Gubbels (1934). Links naast de kan hangen twee kleine werken van de Belgische kunstenaar JCJ Vanderheyden (1928-2012). Hij heeft net als zijn collage Sol Lewitt (1928 -2007) alles al achter de rug. Vanderheyden wordt hier herdacht met drie werken, van Lewitt hangt er een relatief klein werk (Piramide #1) (inkt op papier). Dit slot akkoord is compleet met een portret van de Zuid-Afrikaanse kunstenaar Marlene Dumas (1953). Hier hangt een aquarel van Naomi Campbell als Maria Magdalena. In een kleine twee uur hebben we een reis gemaakt door de Europese schilderkunst van de 20ste een 21ste eeuw. De 112 pagina tentoonstellingscatalogus met 97 afbeeldingen is een waardevolle en informatieve reisgids om nog meer uit ‘De ontdekking van het HEDEN’ te halen. Deze publicatie van Uitgeverij Waanders is hier voor € 22,95 via deze link online te bestellen bij het museum.
Ontdekking van het heden in het Noordbrabants Museum © foto Wilma Lankhorst.
De Ontdekking van het HEDEN is nog t/m 19 juni 2022 te zien in het Noordbrabants Museum in Den Bosch. Reserveer hier je toegangsbewijs. De tentoonstelling is gratis voor Museumkaarthouders en kinderen tot 18 jaar.
© tekst en foto’s Wilma Lankhorst © gebruik van die afbeeldingen met toestemming van en met dank aan het Noordbrabants Museum en de JK Art Foundation.