Een Britse journaliste schreef een boek met de titel “Waarom ik niet meer met witte mensen over racisme praat”. Een Nederlandse krant stuurde tóch een witte man om haar erover te interviewen. Dat ging niet goed. De schrijfster liep weg uit het gesprek. Iemand nam het voor haar op. Als witte mensen niet op een normale manier gekleurde mensen kunnen interviewen, dan moeten ze dat maar helemaal niet meer doen. Toen was de boot helemaal aan.
Heftige reacties op een boektitel laten in de eerste plaats natuurlijk zien hoe briljant die is. Ze kaart het onderwerp racisme niet alleen aan, maar laat het ook voelen, met name aan oudere witte mannen die het niet gewend zijn afgewezen te worden om hun huidskleur (of geslacht). Hun verontwaardiging over de racistische speldenprik in hun kloten, versterkt onbedoeld het punt dat de Britse journaliste wil maken. Kijk, dit maken wij aan de lopende band mee, kun je je een beetje voorstellen dat we boos zijn?
Reacties (21)
Disclosure: ik organiseer binnenkort een avond met schrijfster Reni Eddo-Lodge in Rotterdam.
@1: Daar ben ik in geïnteresseerd.
Hm, ik weet niet of ongerichte “koekjes van eigen deeg” nou de oplossing zijn voor zulk soort problematiek.
Als je problemen hebt met iets, is meer van dat iets nooit de oplossing lijkt me. Het zal eerder tot meer polarisatie dan tot meer begrip leiden.
@2 Spam, speciaal voor jou: https://boekenmeester.nl/event/reni-eddo-lodge/
@3 Dat misschien niet. Maar het lucht wel op.
Het levert wel weer meer columns op:
https://www.trouw.nl/opinie/de-gesegregeerde-hel-waar-nrc-redacteur-sabrine-ingabire-van-droomt~b92f057a/
Wel een ingewikkelde mevrouw hoor. Denkt in problemen en niet in oplossingen. Ik heb zo’n buurvrouw, maar die heeft een stoornis en medicatie.
Ik vond vooral de reacties op dit stuk van een zwarte NRC-redactrice wel vermakelijk.
‘Onversneden racisme’ aldus menige gearriveerde witte mannelijke journo. Maar het is best wel een raak stuk. Die witte journo’s gaan er doorgaans vanuit dat de wereld om hen draait, en dat zij daarin de neutrale observator en de norm zijn. Dus dat zij jan en alleman wel eens even zullen onderwerpen aan wat kritische vragen (en daarmee aan hun oordeel, dat ze voor universeel verslijten omdat hun wereld nou eenmaal wit is, hetero en gezond zoals zijzelf).
Dat ze maar een snippertje van de wereld hebben beleefd en dus best wel beperkt zijn in hun perspectief, daarvan zijn de meeste mensen zich niet bewust; ook niet omdat ze zich omringen met mensen zoals zijzelf.
Stuur je zo iemand af op een zelfbewuste zwarte schrijfster die te kennen geeft: ik heb er geen trek meer in me te moeten verantwoorden voor de vooroordelen van witte mensen, dan kun je er vergif op innemen dat zo iemand vervolgens juist zijn witte vooroordelen tegen zo’n schrijfster aan gaat houden, en daarmee fijntjes illustreert wat ze betoogt.
Gek hè, dat zo’n schrijfster daar doodmoe van wordt en daar niet meer aan mee doet?
Of dat andere zwarte schrijfsters zeggen: stuur daarom liever een zwarte journalist naar zo iemand; die heeft hetzelfde referentiekader, dus die gaat niet allemaal domme vragen stellen.
Het wachten is nu op het boeken met de titel “Waarom ik niet meer met hetero’s over homohaat praat”, “Waarom ik niet meer met mannen over seksisme praat”, “Waarom ik niet meer met atheïsten over religie praat” etc. Zo komen we er wel!
@8: Een objectieve discussie of een objectief interview (of objectieve empirische wetenschap for that matter) bestaat niet volgens sommige zwarte scribenten. Alles is standpunt (en vooral kleur) gerelateerd. Relativisme ten top natuurlijk.
Volgens de “blanke koloniale wiskunde” is a² +b²= c ² maar vanuit het zwarte standpunt is a² +b² toch echt iets héél anders. Dat laatste is overigens geen slechte wiskunde, maar daarover kan de kleurling niet met blanken in discussie gaan, want die begrijpen toch niets van hun standpunt :-P
@8:
Die beperktheid: is dat niet een veel breder voorkomende, algemeen menselijke eigenschap? De vraag is dan hoe je daarop het beste kunt reageren. Niet meer mee praten omdat je er moe van wordt? Lijkt me een zwaktebod. En misschien ook wel een beetje arrogant, eigenlijk.
@11: Als je continue dezelfde opmerkingen en vragen over je heen krijgt, die niets over jou als persoon zeggen of met je werk te maken hebben, dan moet je engelengeduld hebben om niet af te haken. In het dagelijks leven is dat al vermoeiend maar de meeste mensen zullen beleefd reageren of weglopen, met het idee dat iemand het niet slecht bedoelt.
Maar aan journalisten, van wie je mag verwachten dat die zich inlezen en professioneel opstellen, mag je wat mij betreft hogere eisen stellen. Als je dan keer op keer weer diezelfde bull shit krijgt, dan snap ik dat je afhaakt. De arrogantie zit hier wat mij betreft niet bij de afhaker.
Ze zal er tzt heus wel op terug komen, maar een signaal als dit (oprotten met je vooroordelen en je onwetendheid) vind ik niet verkeerd.
@12: [ Als je continue dezelfde opmerkingen en vragen over je heen krijgt, die niets over jou als persoon zeggen of met je werk te maken hebben ]
Die klacht hoor je heel vaak van muzikanten of acteurs.
Die zeggen alleen maar door muzikanten of acteurs geïnterviewed te willen worden. Of door goede journalisten.
@4 Mijn dank.
@11 Uiteraard, maar niet iedere bevolkingsgroep domineert de maatschappij. In het Westen zijn blanke, heteroseksuele, gezonde, goed opgeleide mannen economisch, cultureel en politiek dominant.
Dat brengt met zich mee dat hun perspectief ook vrijwel vanzelfsprekend het raamwerk vormt in maatschappelijke discussies, in de journalistiek, in de politiek, in de wetenschap, etc.
Dat is wat mij betreft niet noodzakelijk goed of fout, maar het werkt wel eenzijdigheid en eenkennigheid in de hand.
Het is wel zo handig je daar in ieder geval bewust van te zijn, en ook dat kleur, sekse, seksuele oriëntatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid geen neutrale karakteristieken zijn: mensen worden namelijk wel degelijk impliciet op- of afgewaardeerd op grond van die karakteristieken en het gedrag dat anderen vinden dat daarbij hoort.
In de praktijk komt dat ‘ik praat niet met jou, want jij bent een blanke heteroman’ nauwelijks voor. Ja, misschien op social media, waar mensen gebombardeerd worden door de meningen van blanke heteromannen die ze al duizend keer onder de neus gewreven hebben.
Zie je ook aan die Eddo-Lodge: die was best bereid om in gesprek te gaan met witte journo’s. Maar ja, dan krijg je dus een gesprek van drie kwartier waarin iemand zich wéér moet verantwoorden voor alles wat er mis zou zijn aan zwarte minderheidsgroepen – vgl. in Nederland het Marokkanendebat. Niet zo gek dus dat iemand daarna zegt: pfffft, ik ben op, dit zuigt sloten energie, doei!
Nogal wat mensen lijken te denken dat dat boek van Eddo-Lodge uit niet meer bestaat dan de titel. Ik heb het boek ook niet gelezen, maar het lijkt me wel duidelijk dat het polemisch is bedoeld. En dat dat zeker ook geldt voor de titel.
Het lijkt me ook heel aannemelijk dat ze in het boek duidelijk maakt welk soort gesprekken ze niet meer wil voeren en waarom. Als ze dan, juist naar aanleiding van dat boek, toch weer in zo’n gesprek terechtkomt is de verontwaardiging wel begrijpelijk. En terecht.
Wat zou er trouwens gebeurd zijn als ze wel was blijven zitten en al die gesprekken was blijven voeren waarvan ze zegt dat ze er geen zin meer in heeft? Dan was ze natuurlijk uitgemaakt voor hypocriet. Iemand die het ene zegt, maar het andere doet, om maar zo veel mogelijk boeken te verkopen. Want als iemand met een kleurtje het waagt om wat te provoceren wordt er altijd wel iets gevonden om haar af te branden.
Inderdaad, polemisch.
Anders geen aandacht.
@13: Vreemde reactie, wat hebben acteurs en muzikanten hier mee te maken? Klinkt als een kinderachtig whataboutism. Los daarvan; die worden doorgaans geïnterviewd door journalisten die wél kennis van zaken hebben. En lopen overigens ook maar al te vaak verontwaardigd weg als de vragen hem/haar niet aanstaan.
@Prediker
Goede argumenten, ook een link naar een goed stuk in de NRC. Maar is dit nou dezelfde Prediker die safe spaces op (Amerikaanse) universiteiten afwees, omdat dat nu juist de plek is voor kritiek? En wat is dan de rol, functie of -zo je wil- de taak van een onafhankelijke pers? Toegegeven, de schrijfster behoort tot een machtsarme minderheidsgroep, waarvan het niet op zichzelf nodig is om kritisch te zijn (om een eerlijke/democratische rechtsstaat te handhaven), maar is dat een reden om het niet te doen? Is dat een reden om zo’n groep te ontzien? En mag zo’n groep dan toch niet een safe space hebben op een universiteit?
Ongetwijfeld zal het vermoeiend zijn voor bekende, zwarte vrouwen om steeds maar weer dezelfde lastige (domme) vragen te krijgen over een (vermeend) probleem in ‘jouw’ (vermeende) omgeving. Dus ik begrijp de teneur van dat NRC-artikel (#8): “Witte redacties, neem gewoon zwarten en vrouwen aan. Geen gemits, geen gemaar. Ze staan sowieso verder weg van de norm van de witte man, en vaak genoeg dan ook dichter bij minderheden.” En toch… in bepaalde kringen is bepaald gedrag gewoon frequenter dan in andere kringen. Los van de vraag hoe dat komt (of zelfs: wie schuldig zou zijn), is het dan ook belangrijk te vragen: hoe los je dat op? En dat vind ik relevante vragen van een journalist (welke kleur dan ook) aan iemand die schrijft over racisme. Je kunt je -in haar schoenen- verbolgen voelen over het feit dat je weer een interviewer tegenkomt die het ‘met je wil hebben over’ racistische stereotypen. Maar dat haalt ten eerste de stereotypen niet weg, en ten tweede: door het niet aan te pakken, kom je ook niet dichter bij de grond waarop die stereotypen berusten. De ‘afwezige vaders’ zijn een probleem in zwart Amerika, alsook geweld, ook ná sociaal-economische correctie. In het VK uit zich dat in messentrekkerij. Het VK kent ook problemen met Aziatische (Pakistaanse!) grooming gangs. Een Nederlands voorbeeld is de Antilliaanse gemeenschap: vuurwapengeweld, afwezige vaders en veel problemen die (gedeeltelijk) daaruit voortvloeien.
Verder is het maar gelukkig dat de schrijfster niet letterlijk heeft gezegd dat ze geen zin meer had in witte, mannelijke journalisten, maar dat ze is afgeknapt na wéér een gesprek met een journalist (een witte man, natuurlijk) die wéér met die clichés aan kwam. Dan schrijf je een boek over precies dát onderwerp, en dan komt er een gekke Henkie aan, die zó graag jouw punt wil illustreren: ja, vermoeiend, en excruciating.
Maar -en dan voor het echie- niet meer geïnterviewd willen worden door blanken: dat is racistisch. Het is misschien nuttig in een emancipatieproces, maar sowieso racistisch.
@12
Rutger Castricum is ook journalist. Ik wil maar zeggen: wat jij vindt dat journalisten (zouden moeten) zijn, is iets anders dan wat veel mensen verstaan onder journalist, met de Van Dale in de hand. Het is geen beschermd beroep, je hoeft er geen opleiding voor te hebben, en je hoeft ook al niet bij (ik noem maar iets) een Raad voor de Journalistiek aangesloten te zijn. Letterlijke iedere idioot kan -volgens de meeste opvattingen- journalist zijn.
@18:
Omdat het niet alleen mensen van kleur overkomt. Beroemdheden krijgen vaak dezelfde vragen die ze al tig keer beantwoord hebben en die niet gaan over het boek dat ze nu promoten of de film waarin ze net gespeeld hebben.
Ik heb ooit een tenenkrommend interview gehoord van Karel van de Graaf die Stevie Wonder als gast had. Het ging grotendeels over hoe het was om blind te zijn. Dat kun je aan ieder blinde om de hoek vragen, dus als je Stevie Wonder in huis hebt ga je het over zijn muziek e.d. hebben. Of heb het dan minstens over wat zijn blindheid voor zijn muziek heeft betekent.
Slechte journalisten heb je overal (en in elke huidskleur).
Als je de hele tijd strooit met “inclusiviteit” moet je niet mensen uitsluiten op basis van huidskleur.
@19 Het hangt er een beetje vanaf wat je met een ‘safe space’ bedoelt.
Als mensen een praatgroepje voor gelijkgestemden willen beginnen, moeten ze dat natuurlijk zelf weten. Ik kan me best voorstellen dat slachtoffers van seksueel geweld geen ‘ja maar’-zeikerts in hun praatgroepje willen hebben, en dat slachtoffers van specifieke vormen van discriminatie zich graag terugtrekken met anderen die deze specifieke vorm van discriminatie ondervinden.
Maar dat voorrecht geldt dan voor iedereen, dus ook voor trotskisten, vegetariërs, conservatieven, blanke heteromannen die bij elkaar willen uithuilen dat jan en alleman hun geprivilegieerde positie nadraagt, etcetera, etcetera.
Waar ik niet zo’n voorstander van ben is dat de hele universiteit tot ‘safe space’ wordt uitgeroepen, waardoor je niets kritisch meer zou mogen zeggen over van alles en nog wat en iedereen op z’n tenen moet lopen omdat je een groep heksenjagers aan je deur krijgt wanneer je op iemands politiek-correcte tenen staat.
Dan wordt er een ‘controversiële’ spreker uitgenodigd, en dan gaat een roedel zelfverklaarde heiligen diens spreken onmogelijk maken omdat hij/zij zogenaamd een ‘onveilige situatie’ voor vrouwen of minderheden creëert (ammehoela).
Op Evergreen State College kon de politie op zeker moment de veiligheid niet langer garanderen van docenten die werden lastiggevallen en opgejaagd door studenten omdat ze zich uitspraken tegen maoïstisch aandoende verplichtingen om aan worstelsessies en zelfkritiek te doen, of de morele verplichting voor blanken om een dag van campus te blijven.
Allerlei fanatici met persoonlijkheidsproblematiek namen op zeker moment de campus over (het was er meebuigen of gebroken worden), en het universiteitsbestuur steunde hen daarin; vanuit de cynische overweging dat ze met sociale/raciale rechtvaardigheid als wig haar eigen institutionele macht tegenover het docentenkorps kon vergroten.
Kijk, en dan zeg ik: waarom zou je meegaan in de powertripjes van 21-jarigen die denken alles te weten en te begrijpen van de wereld?
Verslag doen van wat er in de wereld gebeurt, lijkt me. Over de vraag hoe je dat het beste kunt aanpakken, valt altijd te discussiëren.
Het stuk van Sabrine Ingabire waar ik naar verwees – overigens niet gepubliceerd bij NRC, maar bij Dipsaus – vormt onderdeel van die discussie.
En dat lijkt me gezond; het kan helemaal geen kwaad om bloot te leggen dat witte, goed opgeleide journalisten het dominante perspectief vertegenwoordigen, en de vanzelfsprekendheid van dat perspectief ter discussie te stellen.
Vandaar dat een witte, goed opgeleide heteroman als Ephimenco (zie #6) daar meteen over gaat flippen, want die vanzelfsprekendheid vormt de basis voor zijn bevoorrechte positie, en die ziet hij natuurlijk liever niet aangetast; dan raak je aan zijn identiteit.