OPINIE - Wouter Bos had weer eens een opiniestuk in de Volkskrant. En net als de vorige keer wil hij het maar niet begrijpen.
Inmiddels geloof ik niet meer in onvermogen. Dit moet gewoon opzet zijn.
Bos’ laatste poging zijn ideologische veren louter met de mond te belijden, kwam er op neer dat Keynesiaanse economen die voor stimulering en investeringen in plaats van bezuinigingen pleitten, het bij het verkeerde eind hadden: de verwachtingen van het CPB voor 2014 en verder bewezen immers dat de economie niet was ‘kapotbezuinigd’. Er was namelijk weer groei voorspeld!
Maar als PvdA’er ligt het natuurlijk moeilijk om Keynes bij het grofvuil te zetten en à la Colijn (of Rutte) voor rücksichtslose bezuinigingen te zijn. Dus Bos kwam met de ingenieuze oplossing dat een begrotingstekort van 3% eigenlijk al best Keynesiaans was. De overheid gaf immers meer uit dan dat er binnenkwam en ook dat werkte al stimulerend.
Om deze intellectuele lenigheid te kunnen verkopen, moest onze Wouter echter wel een beetje jokkebrokken.
- Hij moest net doen alsof Keynesiaanse economen menen dat overheidsbezuinigingen in tijd van crisis betekenen dat de economie nooit meer gaat groeien.
(Uiteraard beweert geen enkele serieuze Keynesiaan zoiets. Het Keynesiaanse standpunt is namelijk dat dergelijke bezuinigingen de crisis verdiepen, het herstel vertragen en in de tussentijd voor een enorme kapitaalvernietiging zorgen. Zeg maar precies wat de afgelopen vijf lange jaren is gebeurd.) - Hij moest pretenderen dat de economie niet al lang en breed kapotbezuinigd is. In 2014 stijgt de werkloosheid namelijk nog vrolijk door naar 650.000 werklozen. En dat is exclusief de mensen die het simpelweg hebben opgegeven, de mensen met een werkende partner die daardoor geen recht op bijstand hebben, de zzp’ers die onder de armoedegrens leven en ga zo maar door.
En dat is niet kapotbezuinigd? Heeft Bos wel door wat voor permanente kapitaalvernietiging (pdf) langdurige (jeugd)werkloosheid tot gevolg heeft? En welke permanente negatieve effecten werkloosheid heeft op levensgeluk? Dat werkloosheid zelfs leidt tot een grotere mortaliteit?
Dat Nederlandse voedselbanken de stijgende vraag niet meer aankunnen, is in Bos’ wereld geen teken van een kapotbezuinigde economie?
Je vraagt je af hoe Wouter Bos nog in de spiegel durft te kijken.
Reacties (19)
Dit is toch gewoon een staaltje jij-bakken? Jeroen Laemers en Wouter Bos verwarren hier beide correlatie met causatie en gebruiken dat om tegengestelde punten te “onderbouwen”.
@Derpjan: Met het verschil dat de werkelijkheid niet eens correleert met Bos’ uitspraken.
@2:
En waarom dan niet? Bos zegt dat de economie niet kapot is bezuinigd omdat ie na 5 jaar weer groeit terwijl de hervormingen doorgaan (echte bezuinigingen kun je het nauwelijks noemen want de totale uitgaven gaan nauwelijks omlaag). De heren hanteren verschillende, arbitraire definities van wat precies een kapotgemaakte economie zou zijn (jij vindt dat de werkelijkheid, meer correleert met Jeroen, maar waarom, vindt jij dat Jeroen’s arbitraire grens voor wanneer een economie kapotgemaakt is eigenlijk universeel is?) dus het is niet eens zo dat ze alleen maar causatie met correlatie verwarren.
Je hoeft echt geen genie te zijn om te zien dat beide heren op zo’n manier redeneren dat ze zichzelf altijd gelijk kunnen geven, ook al spreken ze elkaar tegen.
Een overheid die meer uitgeeft dan dat er binnenkomt, wakkert de economie juist aan. Het pompt immers meer geld erin, dat dat het eraan onttrekt. Dat heeft Bos niet zelf verzonnen, maar heeft er wel gelijk mee.
Betreft punt 1: Ook daarin heeft hij theoretisch gelijk, wanneer je dus zeer strikt in de leer bent bij Keynes. Het is namelijk wel volgens de letter.
Over punt 2 heeft de auteur gelijk
Geheel in lijn met de stijl van het artikel, stel ik dat Jeroen Laemers lult.
@5:
Pardon?
Dit is wat Bos schreef:
Deze bewering is gewoon niet waar, want ooit gaat een economie na een recessie natuurlijk weer groeien – ook zonder stimuleringsmaatregelen. Daar zijn alle serieuze Keynesianen het over eens.
Navolgers van Keynes menen echter wel dat als de overheid de bestedingen op peil had gehouden a) de recessie veel minder diep had hoeven zijn; b) dat herstel eerder had plaatsgevonden; en c) dat de overheidsfinanciën daar uiteindelijk beter mee af waren geweest.
Nu zou je die aannames op inhoudelijke gronden kunnen bestrijden (weinig succesvol in mijn optiek, maar goed), maar beweren dat Keynesianen economische groei in 2014 of 2015 niet voor mogelijk zouden houden, is gelul gebaseerd op een straw man.
Ach mensen de gemeenteraadsverkiezingen komen eraan dus dan kan je toch helemaal niets anders verwachten dan positieve berichten van iemand als Wouter Bos, het CPB, het CBS en noem alle cijfermasseerdertjes maar op. Economie is nog steeds géén exacte wetenschap maar financiële kwakzalveritis duh……. CPB: http://www.bnr.nl/nieuws/beurs/462013-1403/cpb-is-verworden-tot-ministerie-van-propaganda
@6
Hij zegt/bedoelt dus dat geen van de Keynesianen voor mogelijk zou hebben gehouden dat er nu al zulke positieve cijfers in de verwachtingen liggen. Dat is wat anders dan wat jij zegt.
Wouter Bos heeft vele blinde vlekken, hetgeen meerdere grootverdieners hebben. Good luck guys, jullie komen binnenkort aan de beurt, linksom of rechtsom het gaat gebeuren!
Wat in een andere discussie ook al is besproken: Er is inmiddels een redelijke consensus onder economen dat het “austerity”-beleid de boel flink verergerd heeft. Godbetert het IMF roept nu ook op vooral geld uit te gaan geven, en niet verder te bezuinigen. En dan komt Bos met een lulverhaal dat het wel gewerkt heeft, want we zijn – hoihoi! – al na 5 jaar (misschien) uit de crisis. Een crisis die als belangrijkste gevolg heeft gehad dat de rijken nog rijker zijn geworden en de basis onder de middenklasse is weggeslagen.
Maar het is nou eenmaal zo verdomd moeilijk om als politicus toe te geven dat het misschien toch niet het beste was om te doen. Dat kost je namelijk stemmen, en dat is belangrijker dan het land uit het slop trekken. Een soort mentale “sunk cost” fallacy.
@6
“Navolgers van Keynes menen echter wel dat als de overheid de bestedingen op peil had gehouden a) de recessie veel minder diep had hoeven zijn; b) dat herstel eerder had plaatsgevonden; en c) dat de overheidsfinanciën daar uiteindelijk beter mee af waren geweest.”
Dat klopt, wie weet had de crisis maar 3 jaar geduurd ipv. 5 met nog meer overheidsuitgaven. Probleem is echter dat in dat geval iemand precies hetzelfde stukje kan schrijven als jij deed in @0 maar dan tegen het Keynesiaanse beleid, “want kijk maar hoeveel werklozen er zijn en de crisis heeft toch echt wel 3 hele jaren geduurd, als er gewoon bezuinigd was had de crisis korter geduurd” (sterker nog, dat zouden ze nu ook kunnen schrijven, bv. dat er niet genoeg is bezuinigd, net zoals jij nu zegt dat 3% BNP in de min staan niet genoeg stimulans is.) Kortom je komt nergens als je niet eerst definities en doelen afspreekt, anders hou je alleen maar politiek over.
@10
Een tekort van 3% BNP en nauwelijks daling (in sommige landen zelfs stijging) van de absolute uitgaven kan niet “austerity” genoemd worden. Mensen kunnen beweren dat er meer dan 3% bijgeleend moet worden maar dat is wat anders dan valselijk zeggen dat er enorm bezuinigd wordt. Keynesianen (waar ik zelf ook toe behoor, ik ben alleen niet zo opportunistisch ermee als veel anderen die tijdens de crisis minder te besteden hebben en dan ineens Keynes ontdekken) zijn ook af en toe veel te naief. Die 3% norm is geen pestregel, het is ingevoerd omdat veel landen in Europa constant veel te veel uitgaven in de goede tijden (dus de andere kant van Keynes, namelijk je schulden afbetalen in de goede tijden) “vergaten”. Als je de 3% norm zomaar liet vallen zouden Italie en Griekenland binnen de kortste keren weer helemaal stoppen met noodzakelijke hervormingen en rustig geld blijven lenen, ook in de goede tijden. Amerikanen zoals Krugman die klagen over de 3% norm zijn geschokt wanneer een kind hard wordt toegesproken door een ouder, zonder dat ze weten wat het kind gedaan heeft.
Ik denk dat het handiger zou zijn als de 3% norm een algoritme werd dat was verbonden aan de economische groei in de voorbije jaren in het land en de regio, maar daar zitten veel landen en politici niet op te wachten, die willen gewoon weer onbetaalbare cadeautjes geven en krijgen en roepen Keynes (maar alleen de kant van het lenen, nooit die van het afbetalen) in als excuus wanneer het ze uitkomt.
@6: want ooit gaat een economie na een recessie natuurlijk weer groeien – ook zonder stimuleringsmaatregelen. Daar zijn alle serieuze Keynesianen het over eens.
Nee juist niet: het nieuwe van Keynes was het inzicht dat een economie “permanent” (als in langer dan de duur van een zakencyclus) in een lage/geen groei evenwicht kan verblijven.
Hmm.. overigens: “Wouter Bos lult” of “Wouter Bos een lul”? Twee verschillende dingen, een toch wat grover/gewaagder dan de ander. Toch lees ik de een in de kop en de ander in de http.
@derpjan: Ah, dus het was austerity geweest als we GEEN tekort hadden gehad ipv 3%. Alsof een austerity-beleid afhangt van het tekort dat je hebt. Wat een onzin. In deze crisistijden betekende austerity een 3% tekort, ipv van een 6% of hoger tekort.
Maar goed, ik kan ermee leven dat #derpjan mij naïef noemt. Ik verkeer in goed gezelschap. En ik stop nu, want anders gaan we weer dezelfde discussie aan over multipliers etc.
Het is een totaal willekeurige regel die meer kwaad dan goed heeft gedaan. En ja, NL was een van de landen die met het vingertje wees totdat het zelf de deksel op de neus kreeg.
Er zijn andere manieren om een balans niet uit de hand te laten lopen, die niet zo zwartwit zijn.
Jeroen, kijk eens naar de achtergrond van Wouter Bos.
Geboren in 1963 en hij heeft de eerste oliecrisis (1973) bewust meegemaakt. Als kind zag hij de lege autowegen op de autoloze zondagen.
Van 1988 tot 1998 werkte hij bij Shell en daar leerde hij dat fossiele brandstoffen zullen opraken.
Als het Groningse aardgas op is moet de levenstandaard in Nederland flink omlaag. Over 5 jaar zijn de huidige Nederlandse sociale voorzieningen onbetaalbaar.
Bos zag de bui al hangen en vertrok uit de politiek. Het wordt echt een klotebaan om aan de kiezers uit te leggen dat ze boven hun stand leven (zie Egypte, Griekenland, Oekraïne enz.)
Waarom toch steeds voorbijgaan aan het feit dat mensen als Wouter Bos niets hebben met gevoelens voor anderen? Alsof zij niet zelf al heel duidelijk maken dat dit het geval is? Hoe blind kan je hier eigenlijk voor zijn, met dergelijk evidente bewijzen?
Omdat voor velen van ons wetenschappelijk onderzoek maatgevend is voor de interpretatie van veel aangelegenheden, zou enig inzicht in het gedrag van psychopaten veel verduidelijken over het technocratische gedrag in de politiek. Dit wegwuiven, in een typische reflex van onwetendheid, is vooral ignorantie vanuit de drogreden dat psychopaten het nooit tot minister, ceo, of voorzitter in de raad van bestuur zouden kunnen schoppen. Hoe mis kan je het hebben.
@12:
Als een “zakencyclus” niet eeuwig duurt dan zou er dus na x jaar weer groei komen. Maar ja, niemand weet hoe lang een zakencyclus zonder overheidsingrijpen eigenlijk duurt, Bos doet alsof hij weet dat het meer dan 5 jaar is, Laemers doet alsof hij weet dat het minder dan 5 jaar is, beiden kunnen dit echter helemaal niet weten omdat zelfs de slimste economen het niet echt kunnen uitrekenen.
@14:
De totale uitgaven zijn niet gedaald, ergo het valt wel mee met die bezuinigingsdrift in Europa. Zoals ik al zei is een roep om begrotingstekorten hoger dan 3% op te laten lopen iets dat je kunt doen en soms goede redenen voor kunt hebben, maar dat niet doen is onder de huidige omstandigheden geen austerity.
“Het is een totaal willekeurige regel die meer kwaad dan goed heeft gedaan.”
Het is helemaal niet arbitrair. Het is het maximale tekort dat je kunt hebben als je in goede tijden met 2% inflatie en 3% groei uiteindelijk terug wilt naar een staatsschuld als percentage van het BNP die gelijk is aan die van voor je begon te lenen. Jij hebt er zelf constant op gehamerd dat staatsschulden niet altijd hoeven worden afbetaald vanwege groei en inflatie, dat verhaal gaat dus echter niet meer op als het tekort groter dan 3% is geweest, tenzij je lange tijd groei van meer dan 3% krijgt (maar dat gaat echt niet gebeuren in doorsnee Europese landen, niet in 2015, niet in 2020 en ook niet in 2030). Je bent ook niet ingegaan op de reden waarom men landen niet vertrouwd om zelf verantwoordelijke beslissingen hierover te nemen, dus waarom het een regel moest worden. Teveel landen (zoals Griekenland, Portugal en Italie) hebben laten zien totaal geen verantwoordelijke beslissingen te nemen op dit gebied. Een man als Krugman doet alsof die landen ineens wel verantwoordelijk zouden zijn in de toekomst en alsof die landen zoveel productiever zouden kunnen worden zonder hervormingen (geld pompen in de economie zorgt niet automatisch voor meer groei als er allerlei archaische regels zijn die een toename van productiviteit tegenhouden), oftewel de zoveelste Amerikaan die de problemen van zijn eigen land projecteert op Europa en er maar vanuit gaat dat de cultuur en de regels in Europa bijna identiek zijn aan die van de VS.
@18
Tekorten ontstaan of door meer uitgaven, of door lagere inkomsten.
Een tekort an sich zegt niets over het stimulerend gehalte van de overheid, daarvoor moet je sec naar de uitgaven kijken.
Uitgebreider: het tekort ontstaat in de eerste plaats doordat de inkomsten teruglopen door lagere economische activiteit.
Vervolgens stijgen een aantal uitgaven als gevolg van de crisis, zoals uitkeringen. Die zijn wel degelijk stimulerend.
Als echter de overheid vervolgens boven een arbitrair tekort uitkomt en gaat bezuinigen, wordt dat effect weer (deels) teniet gedaan, en als de bezuinigingen groot genoeg zijn, zelfs omgekeerd.