Gerechtigheid in Slowakije

Marian Kocner, de vermoedelijke opdrachtgever van de moord op de Slowaakse journalist Ján Kuciak en zijn vriendin Martina Kušnírová moet opnieuw voor de rechtbank komen. Vorig jaar werd hij vrijgesproken van betrokkenheid. Maar deze week verwees het Hooggerechtshof tot grote tevredenheid van de familie de zaak terug naar een lagere rechtbank voor herbeoordeling omdat de bewijsvoering bij dit vonnis niet deugde. Volgens het Hooggerechtshof heeft de strafrechter in Pezinok bij een deel van het bewijsmateriaal gefaald in het toepassen van "elementaire logica" en is een ander deel van het materiaal dat het Openbaar Ministerie heeft ingebracht ten onrechte helemaal niet meegenomen. Het gaat met name om het sms-verkeer van Kocer. Uit telefoontaps van zakenman Kocner – die momenteel een gevangenisstraf uitzit voor fraude – kwam bewijs naar voren dat hij de opdracht tot de moord zou hebben gegeven. Het gerechtshof veroordeelde vorig jaar wel de schutter, maar vond het bewijs tegen Kocner onvoldoende.  Jan Kuciak en zijn vriendin werden in februari 2018 in hun eigen huis doodgeschoten door een huurmoordenaar. Kuciak had ontdekt dat zakenman Marian Kocner zich schuldig maakte aan illegale praktijken en belastingfraude en stond op het punt hierover te publiceren. Kuciak en vele andere journalisten zijn een tijd lang bespioneerd in opdracht van Kocner. De moord op Kuciak zorgde voor een grote beroering in het land, ook vanwege de verbindingen die de journalist wist te leggen met corrupte politici. Het kostte toenmalig premier Robert Fico van de sociaaldemocratische partij SMER de kop. Rechtsstaat en persvrijheid Internationale organisaties van journalisten hebben de uitspraak van het Hoogerechtshof verwelkomd. Het is ook een opsteker voor hoeders van de persvrijheid en de rechtsstaat in Slowakije temidden van groeiende twijfels over de situatie in omringende landen van de Visegrádgroep. Van de persvrijheid in Hongarije is zo langzamerhand weinig meer over. Polen heeft niet langer de minimumgaranties die nodig zijn om de scheiding der machten te behouden, zei de advocaat-generaal van het Hof van Justitie van de EU vorige maand naar aanleiding van een reeks van zaken die verband houden met controversiële Poolse justitiële hervormingen. In een lang slepende affaire tegen de Tsjechische premier Babiš en zijn bedrijf Agrofert bevestigde de Europese Commissie dit voorjaar de beschuldigingen van belangenverstrengeling bij de toekenning van EU-subsidies. Vorige week sloot het Europees Parlement hierbij aan met een  resolutie die stelt dat Europese structuur- en investeringsfondsen (ESIF) 'ten onrechte toegekend zijn aan bedrijven van de Agrofert-groep'. Babiš kon als premier invloed uitoefenen op de besteding van het ESIF-geld, 'terwijl hij tegelijkertijd nog steeds een belang had in de Agrofert-groep.' Het bedrijf heeft bevestigd dat Babiš uiteindelijk nog steeds profiteert van de resultaten van de holding en de dochterondernemingen. De resolutie van het EP werd met grote meerderheid (550 stemmen) aangenomen. Een groep van liberalen (partijgenoten van Babiš) onthield zich van stemming omdat men vond dat het EP zich beter op alle ontsporingen van de rechtsstaat in Polen en Hongarije kon richten.  Coronacrisis Terug naar Slowakije. In 2019, een jaar na de moord op Kuciak, won de liberale advocaat Zuzana Čaputová de presidentsverkiezingen. Zij was bekend als activiste tegen corruptie en milieuvervuiling. In reactie op de uitspraak van het Hoogerechtshof zegt ze nu: 'Het lijden van ouders en familieleden van Ján Kuciak en Martina Kušnírová houdt niet op na de uitspraak van het hooggerechtshof van vandaag, maar ze zijn weer een stap dichter bij gerechtigheid.' Ook al heeft zij vooral een ceremoniële functie, als president kan zij met haar achtergrond het land hopelijk alert houden voor ontsporingen. In regeringskringen bijvoorbeeld. De grote overwinnaar van de parlementsverkiezingen vorig jaar maart, de miljardair Igor Matovic, is nauwelijks een jaar na zijn installatie als premier al weer in opspraak gekomen. In maart ontstond een regeringscrisis nadat hij op eigen houtje 2 miljoen doses van het Sputnik-V vaccin tegen het coronavirus had gekocht. Matovic trad af en wisselde zijn positie met de minister van Financiën Eduard Heger. Toen het Slowaakse instituut dat de toestemming voor het gebruik van medicijnen regelt het Russische vaccin afkeurde schakelde Matovic Hongarije in voor een goedkeuringsstempel. Hongarije gebruikt Sputnik-V al langer. Vorige maand besloot de Slowaakse regering vervolgens alsnog te gaan vaccineren met het Russische vaccin. Bij de toelichting op dit besluit zei Minister van Volksgezondheid Vladimír Lengvarský dat hij zich niet zou laten vaccineren door Sputnik en het ook niet zou aanbevelen aan anderen.  De pandemie en de politiek: zijn er landen waar de bestrijding van het virus geen vragen heeft opgeroepen over de integriteit van politici en hun beslissingen?

Door: Foto: Peter Tkac (cc)

Closing Time | Lied van de Zee

, door

Een simpele ballade van Raymond van het Groenewoud. Duidelijk, eenvoudige tekst ook. Lekker kort. Alles wel gelijk helder en in beeld. Geen metafoorgedoe. Maar ik weet inmiddels wel dat als een gedicht of een song zich als simpel presenteert, dat er dan ergens iets verborgen zit, wat zich niet altijd gelijk en altijd presenteert. Ook niet aan iedereen trouwens, je moet er wel een beetje voor open staan, het moet wel van twee kanten komen. Ik heb dat regelmatig met gedichten. Als ik bij mijn moeder ben, die dementeert, dan lees ik haar gedichten voor. Ik lees, zij luistert. En dan pak ik een niks-aan-de-hand-gedicht, klassiekers, kindergedichten, scan ‘m even snel op boobytraps, en begin te lezen. Maar het overkomt me vaker dan me lief is, dat het gedicht me in de laatste of de voorlaatste regel laat struikelen over iets dat ik niet zag. Mijn stem zit klem, en ik veeg over mijn ogen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Patrick Rasenberg (cc)

Tijd voor nieuwe verkiezingen?

, door

COLUMN - Die formatie duurt maar, en schiet geen sikkepit op. Alle eerder bedachte coalities worden alleen maar onmogelijker nu het CDA – dat sinds dik 40 zetels onder Balkenende is teruggevallen naar 14 zetels nu – implodeert onder alle schandalen en het gif er tegen de plinten klotst.

Belangrijker is dat het demissionaire kabinet er in toenemende mate een zooi van maakt. De voorzitter van de Algemene Rekenkamer hield vorige maand een donderspeech nadat bleek dat, ondanks zijn eerdere waarschuwingen, een aantal departementen de boel in het geheel niet op orde had. Hij constateerde dat het kabinet in 2020 voor 9,1 miljard aan verplichtingen en 4,3 miljard aan uitgaven niet kon verantwoorden. VWS had, zo meldde de Rekenkamer, zelfs moeite met het opstellen van een jaarrekening.

Voorts had de regering het budgetrecht van de Kamer geschonden door grote verplichtingen aan te gaan zonder de Kamer daarover – zoals het hoort – op voorhand te informeren. (Dat had minister Hoekstra al eerder geflikt, toen hij achter de rug van de Kamer om aandelen Air France kocht, waarvoor hij in 2020 al op z’n kop kreeg van diezelfde Rekenkamer: het is een wetsovertreding.)

Alleen al de laatste maanden zijn daar een aantal schandvlekken bijgekomen: VWS trok circa 1 miljard uit voor ‘Testen voor toegang’ zonder een aanbesteding te doen (wat verplicht is). Het negeerde de bestaande teststraten daarbij, zodat er nu circa 76 nieuwe teststraten zijn bijgebouwd waar amper iemand komt, terwijl de uitbaters niettemin een gegarandeerde omzet krijgen. Ook worden aangenomen moties genegeerd. En dan laat ik de CDA-prominent nog ongenoemd die nutteloze mondkapjes mocht leveren en die deal met minstens 20 miljoen winst afsloot.

Foto: Nick Brooks (cc)

Het Nederlandse leger in Marokko

, door

Ook voor Marokko is de corona-lockdown nu wel voorbij. De grenzen gaan open en we mogen er weer in.

Volgens het reisadvies van het ministerie van Buitenlandse Zaken is Marokko toch ‘oranje’: “Reis alleen naar Marokko als het noodzakelijk is.” Een toeristische reis valt daar niet onder. En er gelden nog steeds bepaalde coronamaatregelen.

Voor een klein gedeelte van Marokko geldt zelfs code ‘rood”. Laat dat nou toevallig precies dat stukje van de Westelijke Sahara zijn dat eigenlijk ‘Sahrawi Arabische Democratische Republiek’ (SADR) heet. Ofwel het enige stukje Westelijke Sahara dat (nog) zelfstandig is en wordt geregeerd door het Frente Polisario.  De rest van de Westelijke Sahara wordt gezien als door Marokko bezet gebied.

Toen in 1975 Spanje zich definitief terugtrok uit de Westelijke Sahara, bleef Polisario zich verzetten tegen de plannen van Marokko om de gehele Westelijke Sahara in te lijven. Polisario wilde onafhankelijkheid voor de oorspronkelijke bewoners (de  Sahrawi). Pas in 1991 kwam het tot een staakt het vuren en nu, dertig jaar nadien, duurt de impasse nog steeds voort.

Sterker nog: toezicht van VN-troepen (Minurso – United Nations Mission for the Referendum in Western Sahara ) heeft niet voorkomen dat sinds vorig jaar de strijd weer lijkt opgelaaid. Brahim Ghali, president van SADR, kondigde het opzeggen van het bestand aan, nadat Marokko met militair ingrijpen een einde maakte aan een protestactie van Polisario-aanhangers.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Closing Time | Dies irae – Galina Oestvolskaja

, door

Vandaag zou Galina Oestvolskaja 102 geworden zijn, ware het niet dat ze in 2006 op 87-jarige leeftijd overleed. Van deze bijzondere Russische componiste hoort en ziet u ‘Dies irae’(popi vertaald: een heel kwade dag) voor piano, slagwerk en acht contrabassen.

U ziet nu ook waar Matthijs van Nieuwkerk het idee vandaan haalde om een bandje op een steiger te laten spelen. Dat geheel terzijde.

Galina Oestvolskaja is in Nederland bekend geworden dankzij Reinbert de Leeuw (vorig jaar overleden). In 1994 en 1997 maakte Cherry Duyns samen met Reinbert de Leeuw de serie ‘Toonmeesters’, acht korte documentaires over componisten van ‘klassieke muziek uit de 20e eeuw’.

Foto: Gary Todd (cc)

De kribbe stond in Egypte

, door

RECENSIE - Nadat Alexander de Grote Egypte had, stichtte hij, niet ver van de monding van de Nijl, de stad Alexandrië. De Grieken waren niet de eerste vreemde overheersers maar hun komst betekende wel het begin van het einde voor de oude Egyptische cultuur. Maar de Egyptische godin Isis zou daarna op subtiele wijze wraak nemen. Ze stak de Middellandse Zee over, naar Griekenland, en later naar Rome. Niet Alexander, maar zíj veroverde uiteindelijk de beschaafde wereld.

De ware moedergodin

Rond 300 voor Christus stond er al een Isis-tempel in de havenstad Piraeus, vlakbij Athene. In de eeuwen daarna verrezen er in alle steden rond de Middellandse Zee tempels gewijd aan deze godin. Ze werd de meest populaire van alle godinnen – en overal waar ze kwam, slokte ze de concurrentie op. Cybele, Minerva, Venus, Diana, Ceres, Juno: volgens de aanhangers van Isis waren dat allemaal niets anders dan manifestaties van de ene ware moedergodin. Ze was una quae es omnia, ‘de ene die alles is’.

Traditionele Grieken (en later Romeinen) hielden nog lange tijd vast aan hun vertrouwde goden, maar het gewone volk zocht meer en meer de steun van de Egyptische godin. En uiteindelijk werd ze ook door de Romeinse keizers vereerd. Rond het begin van de jaartelling verrees in Rome, op het campus martis, de grootste Isis-tempel van allemaal, een kolos van 250 bij 80 meter. Rome was óm.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Closing Time | Dokter Bernhard

, door

Afgelopen maandagavond zaten mijn vrouw en ik te kijken naar zo’n clickbait-programma, maar dan op de televisie. Het ging over TopPop, dat populaire programma uit de jaren zeventig en tachtig. Het is niet echt mijn format, allerlei mensen/persoonlijkheden/celebreties verschijnen in beeld die dan een eind weg kletsen over wat ze zich herinneren of over de net vertoonde clip van een artiest. (Maar wie zijn die mensen? Wat is hun autoriteit?) En het is, M&M, zijn al wat ouder, natuurlijk jeugdsentiment. TopPop, presentator Ad Visser en het ballet van Penny de Jager als de artiest van dat moment geen clip had, of niet aanwezig was.

Closing Time | Wonderful Life

, door

 De rubriek Closing Time is vast niet bedoeld om populaire liedjes die je overal en altijd kunt horen een podium te bieden. Daar hebben we Skyradio al voor en de Top 2000, waar het jeugdsentiment op het feest der herkenning de ene kneiter na de andere gouwe ouwe aan elkaar rijgt: The Horror! The Horror!

Maar sargasso-schrijvers zijn ook maar mensen, voorzien van een softspot. En die van mij is Wonderful Life van Black. Ik heb mij altijd laten inpakken door dat nummer. Toen en nu. En tussentijds. Maar nooit iets gelezen over de achtergrond van dat liedje. Dat deed ik vandaag dus wel, en toen stuitte ik op een citaat dat me even naar adem deed happen. Die Black, Colin Vearncombe dus, zegt dus: ‘Ja, die song, die tekst had ik ironisch bedoeld.’

Quote du Jour

Quote du Jour | Ben ik nou gezakt of geslaagd?

, door

Misschien was het altijd hier om gegaan, draaide het hele experiment (die pandemie, de vaccinatiecampagne, alles wat we de afgelopen anderhalf jaar hadden meegemaakt) om de vraag of, en zo ja welke, mensen bereid waren vijftien minuten in een zaal te blijven zitten als ze was aangeraden dat te doen, zonder dat er sprake was van dwang of corrigerend toezicht, en wat dat over die mensen zou zeggen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Volgende