Sinds enkele dagen krijg ik vanuit Nederland de nodige vragen omtrent de massaslachting van 72 illegale migranten in de Noord-Mexicaanse deelstaat Tamaulipas. De belangrijkste daarvan is: waarom? Waarom toch zoveel bloedvergieten? Waarom richt de georganiseerde misdaad zich op migranten op weg naar de Verenigde Staten? Het antwoord is niet eenduidig, want er zijn nog heel wat twijfels over de toedracht van het drama.
Vorige maand schreef ik in Trouw over de situatie van illegale migranten in Mexico, waarbij ik op reportage ging bij het opvangtehuis van pater Alejandro Solalinde, in de deelstaat Oaxaca. Hij schept veel duidelijkheid over de situatie van migranten:
?De georganiseerde misdaad verdient grof geld aan mensensmokkel en ontvoeringen. Migranten worden door criminelen gedwongen familieleden in de Verenigde Staten om geld te vragen voor hun vrijlating. Soms worden ze vermoord. Het kwetsbaarst zijn zij die de Verenigde Staten niet hebben kunnen bereiken, maar tegelijkertijd niet meer naar eigen land terug kunnen. Ze stranden hier en kunnen geen kant op.? Aan de Mexicaanse autoriteiten hebben ze volgens Solalinde weinig. ?Heel veel mensen in de overheid zijn zelfs betrokken bij de ontvoeringen, tot gouverneurs van deelstaten toe. De migranten zijn handelswaar, je kunt er veel geld mee verdienen.?
In eerste instantie gaat het dus puur om het geld, wat nog eens wordt onderstreept door een artikel in het dagblad Rio Doce, uit Sinaloa. Mensenhandel en afpersing van migranten zou criminele organisaties op jaarbasis het lieve sommetje van 3 miljard dollar opleveren. Geen wonder dat het aantal verdwenen migranten op doorreis in Mexico zo absurd hoog ligt: tussen 1998 en 2008 zouden liefst 60.000 migranten van de aardbodem zijn verdwenen. En dan hebben we de migranten die zijn ontvoerd, afgeperst en het hebben overleefd niet eens meegeteld.
Sinds het drama afgelopen dinsdag bekend werd, doet er ook een ander, opmerkelijk verhaal de ronde: de daders van de slachting zouden de migranten hebben willen dwingen lid te worden van hun organisatie. Dat, althans, zou de jonge Ecuadoraan die het drama heeft overleefd hebben getuigd. Door de constante druk van vijandige kartels en de crackdown van de autoriteiten tegen de drugscriminaliteit, zouden groepen als de Zetas onder druk staan en migranten ronselen voor hun organisatie.
President Calderón is er overigens van overtuigd dat de daders tot de Zetas zouden behoren, maar lang niet iedereen is het daar per definitie mee eens.
Jan-Albert Hootsen is freelance correspondent in Mexico. Hij publiceert tevens op zijn eigen weblog El Pinche Holandés.