Simon Otjes is associated blogger voor GeenCommentaar. Het onderstaande artikel verscheen eerder op zijn eigen weblog.
Mevrouw Citroen (2 kinderen, 4 kleinkinderen) en mevrouw Mik (2 kinderen, 4 klein kinderen) worden allebei negentig. Toevallig vieren ze dit met hun familie op dezelfde avond, in hetzelfde restaurant Evelien. De familie Citroen heeft het altijd iets beter gehad, omdat mevrouw Citroen werkte naast het opvoeden van haar kinderen. Daar staat een grote fles champagne op tafel. De familie Mik zat altijd thuis, en daar kunnen ze geen champagne betalen. Daar hebben ze een karaf water besteld. Mevrouw Mik ziet mevrouw Citroen echter genieten van haar champagne. “Mag ik ook champagne,” vraagt mevrouw Mik. “Nee, oma dat kunnen we allemaal niet betalen.” Mevrouw Mik is al een beetje dement, begrijpt het allemaal niet zo goed meer en begint te huilen.
Een soortgelijk verhaal schreef Evelien Tonkens een paar weken geleden in De Volkskrant. Alleen was de setting daar in een verzorgingstehuis. Het is onderdeel van haar wekenlang betoog tegen de hervorming in de AWBZ. Sommige ouderen kunnen straks een pluspakket kopen voor extra service. Mevrouw Citroen (geen pluspakket) krijgt geen wijn bij het eten. Mevrouw Mik (wel een pluspakket) krijgt wel wijn. Oneerlijk, vernederend en onbegrijpelijk met name voor demente ouderen. Maar is het ook zo verschrikkelijk als een ouderen op haar verjaardag champagne kan kopen en een andere dat niet kan betalen?
We accepteren dat er in een maatschappij inkomensverschillen zijn, waardoor sommige mensen meer luxe goederen kunnen kopen dan anderen. Zeker als die inkomensverschillen het gevolg zijn van bewuste keuzes van mensen (bv. om wel en niet te gaan werken) vind ik die inkomensverschillen best te rechtvaardigen. Dat betekent ook dat de verschillen in goederen en diensten die zij kunnen kopen gerechtvaardigd zijn. Ik zie geen borden voor de lokale brasserie: “Stop de tweedeling in de horeca! Champagne en water voor dezelfde prijs!” Maar in het pluspakket ziet niet alleen wat wijn bij het eten. Ook een stukje lopen met de zuster. Iets vaker gewassen worden. Is dat niet oneerlijk? Is zorg niet bijzonder? Verdienen onze arme ouderen niet beter?
Het verhaal van Tonkens is tragisch. Maar ik heb het gevoel dat zij het punt mist. Ik denk dat iedereen het over eens is dat alle ouderen hebben recht op een menswaardige oude dag. En dat wij daar collectief in moeten voorzien. Iedere oudere heeft recht op ten minste die zorg en andere diensten om waardig te leven. Vaak genoeg gewassen worden hoort daarbij. Maar ook een eigen kamer in verzorgingstehuis. Het politieke gevecht gaat niet over tweedeling of collectief versus individueel. Het gaat om de vraag: wat is noodzakelijke zorg en wat is extra, luxe? Wat moet er collectief en wat kan er individueel?
In mijn ogen is zorg wel anders dan veel diensten die wij kopen. In de zin dat iedereen recht heeft op een minimum dat genoeg is om menswaardig te kunnen leven. Mensen hebben bijvoorbeeld geen recht op een minimum aan nagellakken om menswaardig te kunnen leven, omdat nagellak daar niet noodzakelijk voor is. Maar boven dat minimum uit zie ik geen verschil tussen het glas wijn in het tehuis en het glas champagne op je verjaardag.
Reacties (11)
Tonkens mist het punt ‘by a mile’. Vanuit collectieve middelen moet de basiszorg inderdaad goed geregeld zijn, en daar mag ook strikt op worden toegezien. Maar daarboven zijn verschillen in het verblijfsarrangement imho geen enkel probleem. Als we uitgaan van een situatie thuis met thuiszorg dan is er ook sprake van ‘luxe’ verschillen naast de basiszorg, afhankelijk van de verschillen in inkomens en afhankelijk van de keuzes die mensen zèlf maken.
het idee dat
“We accepteren dat er in een maatschappij inkomensverschillen zijn”
is in Nederland flink uit de hand
uit de hand gelopen
na amper 15 jaar tijd hebben we drie keer zoveel extreem rijken en aan de onderkant voedselbanken en arremoe
zie hoeveel dingen die eerst beschouwd werden als basis behoeften nu ineens allemaal luxe worden genoemd
ik hoor de stem van Wiegel:
“Is gehakt soms niet goed genoeg voor jullie”
‘Mevrouw Mik (wel een pluspakket) krijgt wel wijn. Oneerlijk, vernederend en onbegrijpelijk met name voor demente ouderen.’
Het lijkt mij dat het juist de ?met name? ?demente ouden? zijn die bij ongelijke behandeling minder dan wie ook zich verongelijkt (vernederd) zullen voelen. ?Mevrouw Mik is al een beetje dement, begrijpt het? immers toch ?allemaal niet zo goed meer?.
En nu ?begint? die Mvr. Mik die op water is gezet? wel te huilen?, maar dat zal ze om alles kunnen doen wat haar niet zint. Ongelijkheid speelt in deze geen – of maar een geringe rol, hoewel dat wellicht niet voor Tonkes uit de Volkskrant. Die is met haar larmoyant verhaal ergens op uit. Mvr. Mik interesseert haar niet; dat laat ze met dat ?dement? zien.
We zijn nog helemaal niet toe aan dat soort discussies. Zolang de ‘normale’ zorg nog een regelrechte puinhoop is, hoeven we aan pluspakketten de komende decennia nog niet te denken, vrees ik.
@ikke: De inkomensverschillen in Nederland uit de hand gelopen? Ik kan niet anders dan aannemen dat U nog nooit voet buiten ons land gezet heeft? Dan zou U wel beter weten.
Wat ouderenzorg betreft — waarom hebben mensen recht op zorg? En waarom moeten wij daar “collectief in voorzien”?
@ 3 + Posting.
Poster Otjes haalt de fam. Citroen en fam. Mik door elkaar. Of die Tonkes doet dat, weet ik veel. Van die gezaaide verwarring – zoek de fout! – ben ik in cmt. 3 slachtoffer geworden. Maar niet zo erg dat de strekking van mijn betoog eronder leed.
@5 ‘Recht op zorg’. Inderdaad, mensen verzorgen die daaraan behoefte hebben, vind ik mijn persoonlijke plicht. Maar het is niet hun recht. Ik kan en mag ervan afzien. En in die verzorging collectief voorzien, vind ik wel economisch verstandig, maar alweer schuilt daarin geen ‘moeten’ in.
Check ook een recente column van willem buiter.
Bottom line: als ‘genomics’ echt wat wordt, gaan ziektekostenverzekeringen naadloos over in vergoedingssystemen, waarbij wat er wel en niet vergoed wordt bepaald wordt door de politiek.
Champagne en wijn in het bejaardenhuis?
Ik denk dat je met kraanwater beter af bent, dat lost je kunstgebit niet op, in tegenstelling tot het bocht wat ze zullen schenken.
Goed verhaal van Simon.
Tonkens schrijft een vreselijk op effectbejag gericht stuk, maar gaat inderdaad voorbij aan de essentiele vragen: inkomensverschillen zijn er sowieso, maar op welke onderdelen accepteren we geen onderscheid en op welke wel?
Mijn oma kan wel een bootreisje op de Rijn betalen, een ander niet. Moeten wij een vakantie collectief financieren? Mag mijn oma ook gebruik maken van die collectieve optie (en dus een extra vakantie scoren) of moet ze zelf betalen? Is het niet juist onrechtvaardig dat als zij haar leven gespaard heeft voor een goede oude dag dat zij alles zelf moet betalen terwijl haar buurvrouw die altijd “carpe diem” heeft gepreekt alles collectief in de schoot geworpen krijgt?
Dat zijn de vragen waar het om draait en dat is een stuk ingewikkelder dan die stompzinninge “het is schandalig” reflex waar Evelien Tonkens steeds in schiet.
@5 Hoe het er buiten Nederland voorstaat is relevant als u wilt zien hoe het beter/slechter kan. Andere landen als rechtvaardiging van passiviteit gebruiken omdat NL in vergelijking er goed (subjectief) van afkomt is een drogreden.
Het beste jongetje van de klas is niet per definitie een perfect jongetje.
Keep up the good Work, jongens!
Altijd toch leuk complimentjes, hahahaha