Meer mensen op de wereld hebben een mobieltje dan toegang tot drinkwater, laat staan tot een toilet. In die zin kun je de digitale revolutie dus zeker een succes noemen. Er zijn ook legio voorbeelden te geven van mensen die zich dankzij internet aan de armoede hebben kunnen ontworstelen, bijvoorbeeld omdat ze op afstand de prijzen van gewassen kunnen bijhouden en op grond daarvan betere beslissingen nemen wat te verbouwen of wanneer te oogsten.
Maar, zo vroeg de Wereldbank zich af, als je er van een afstandje naar kijkt, los van de individuele successen, zijn samenlevingen als geheel er wat mee opgeschoten? En dan blijkt er nogal wat af te dingen op het succes, stelt een lijvig rapport, Digital Dividends, dat onlangs verscheen.
De reden is dat tegenover de verdiensten (economische groei, nieuwe diensten, innovatie, ontsluiten van kennis) ook schaduwzijden staan. De eerste is volgens de Wereldbank dat nog altijd zestig procent van de wereldbevolking offline is, al hebben de meesten inmiddels wel een telefoon. Weliswaar is de ongelijkheid in internettoegang niet zo groot als de ongelijkheid in inkomen, maar de minst bedeelden profiteren ook het minst. Internet biedt weliswaar iedereen in potentie toegang, maar het zijn de rijksten die er het meeste baat bij hebben. De digitale revolutie draagt daardoor niet bij aan het verminderen van de ongelijke verdeling van welvaart in de wereld. Integendeel.
Ballonnen
De tweede schaduwzijde is dat tegenover de economische groei en nieuwe banen ook verlies van werkgelegenheid staat. Die treft degenen met de beperktste vaardigheden, precies de groep die ook al het minst profiteert van internet. Ook op deze manier versterkt de digitale revolutie de kloof tussen de haves en havenots.
Verbazingwekkend zijn deze constateringen niet. Zelfs in een welvarend, goed opgeleid land als Nederland bestaan zorgen over digibeten en lager opgeleiden die niet meer aan het werk komen. Dan kun je op je vingers natellen dat het probleem in Afrika groter is. In zekere zin is het nog een geluk dat internettoegang en automatisering daar vaak onbetaalbaar zijn – zo blijft de bevolking aan het werk.
Uiteraard pleit de Wereldbank er niet voor om op de rem te trappen. Daarvoor zijn de voordelen van digitalisering te evident. In plaats daarvan pleit ze voor ‘analoge’ maatregelen die erop gericht zijn de allerarmsten meer te laten profiteren van digitalisering. ICT-beleid van overheden moet niet alleen gaan over het technisch verruimen van toegang, maar ook op het garanderen van eerlijke verdeling onder de burgers. Dat betekent bijvoorbeeld meer aandacht voor toegang in onherbergzame gebieden, waar het bouwen van een netwerk commercieel niet rendabel is, maar de sociale waarde extra hoog.
De boodschap is dat projecten die alleen maar gericht zijn op toegang, zoals Google’s ballonnen die onherbergzame gebieden moeten ontsluiten, niet volstaan. Additioneel beleid is nodig om te zorgen dat die ballonnen niet vooral handig zijn voor westerse backpackers die een selfie op Facebook willen zetten, maar ook voor de boeren en herders die er een leven bijeen schrapen.
Dit artikel verscheen eerder in Technisch Weekblad.
Reacties (13)
Techniek kan een instrument zijn om ongelijkheid te bestrijden, maar niet meer dan dat. Uiteindelijk gaat het om kennis en macht en de toegang tot bronnen van welvaart. En die blijven ondanks internet in de wereld zeer ongelijk verdeeld.
Ik weet niet hoe het rapport zich opstelt maar de auteur van dit artikel vergeet de vele sms diensten die opgezet zijn in lage loon landen. M-Pesa bijvoorbeeld.
Het idee dat technologische vooruitgang de werkloosheid verhoogd… Dat er nog mensen zijn die in dit soort prietpraat uit de 19e eeuw geloven. Allemachtig.
@3: Ik zal je baanbrekende inzicht doorgeven aan het IMF…
@2 Nee hoor, dat vergeet ik niet. Internet biedt ook voor de allerarmsten voordelen. Maar het biedt nog meer voordelen voor de rijken, zodat per saldo de kloof groter wordt.
@3:
Leef jij wel in de werkelijkheid? :
Door de robotisering (denk ook aan de toekomstige zelflerende “machientjes”), blijven er alleen echte programmeurs over; toetsenbord-slaafjes, die nu trucjes van anderen uitvoeren, worden overbodig.
De huidige “machinebedieners” worden ook werkloos.
Zelfs een groot deel van de zorg zal verdwijnen.
Tenzij we het huidige kapitalistische systeem afschaffen, zal slechts een enkeling nog inkomsten uit arbeid of bezit hebben en de rest wordt veroordeeld tot de bedelstaf.
Volgens mij zijn het vooral de middeninkomens waar de invloed van het internet het grootst is. Vele administratieve banen worden via internet verplaatsen naar de lage lonen landen, dat levert hier banen verlies op, maar in armer landen juist een banenwinst. Dat is meer verplaatsing van rijkdom van rijk naar arm i.p.v. andersom. Voor de Afrikaanse boer en herder maakt het internet weinig uit, je kan het werk op het land toch niet digitaliseren, idem geld dat voor de Nederlandse schoonmaker, etc.
Over het algemeen hebben de armere landen juist meer baat bij de goedkope kennis die verkrijgbaar is op het internet. Het is niet per-se nodig dat iedereen persoonlijk op internet aangesloten te zijn, kennis kan ook vanuit een centraal punt mondeling of schriftelijk verder verspreid worden. Bij een bepaalde internet dichtheid is het resultaat waarschijnlijk zelfs negatief, dan zitten de mensen meer spelletjes te spelen en te Twitteren dan te werken.
Hoe de rijken hier nog rijker van worden zie ik niet zo 1,2,3, even afgezien van wat IT miljonairs van het eerste uur. Je kan maar 1 internet verbinding tegelijk lezen. Wat Bil Gates kan, kan bijna elke arme whizzkid over de gehele wereld (b.v.op een gratis schoolcomputer), voor zakelijk succes in de IT is juist heel weinig kapitaal nodig.
@7:[ Voor de Afrikaanse boer en herder maakt het internet weinig uit, je kan het werk op het land toch niet digitaliseren, ]
Volgens mij moet je eens langs een boer gaan om te zien hoe hij per computer het krachtvoer en de melkopbrengst per koe individualiseert en optimaliseert en vervolgens met GPS de tractor stuurt en in combinatie met de computer per vierkante meter bepaalt hoeveel kunstmest de grond nodig heeft die hij met zijn drone heeft gescand. Dat gaat niet zo makkelijk zonder internetverbinding voor scholing, de benodigde programma’s en updates en dergelijke.
En denk nu niet dat ALLE Afrikaanse boeren in een rieten rokje met een ezel het land bewerken. Het continent heeft de hoogste economische groei van allemaal.
@8
Klopt. De boer kan niet meer zonder GPS en internet.
Anders kan hij zijn eigen gewassen niet eens meer terugvinden.
Sateliet of vliegtuig voor beoordelen van gewassen.
En niet te vergeten de meteo dienst waar je weer internet voor nodig hebt.
@8:
“Leuke” aanvulling:
http://wibnet.nl/techniek/drones/boer-gaat-digitaal
tsja banken .. ze hebben te veel macht en de burgers klagen daarover massaal op het web .
http://www.ftm.nl/artikelen/kabinet-en-europese-commissie-opnieuw-in-de-zak-van-de-banken
@6:
AH ja, afschaffing van het kapitalistische systeem natuurlijk. Ik heb een beetje het gevoel dat dat je uitgangspunt was….
Angst over het verdwijnen van banen door technologische vooruitgang is al eeuwen oud. En het is nog nooit uitgekomen, of het nou spinnewielen, tractors, wekkers, robots of computers waren. Maar pas op hoor, nu gaat het toch echt gebeuren mensen.
@8 Dat gaat om de laatste paar procent winst in een land waar arbeid duur is. En een Afrikaanse herder heeft geen internet nodig om te weten waar hij is of wat het weer gaat worden, daar heeft hij ouderwets boerenverstand voor. Die kijkt even naar de lucht en ruikt even aan de aarde en dan weet hij het ook.
GPS, Drones en tractors werken overigens ook prima zonder internet en hoeveel mest er op het land moet kan je ook uitrekenen met en zakrekenmachine en een tabelletje. Een tabelletje wat iemand 50km verderop misschien wel van het internet opgehaald heeft.