ELDERS - Legalisering van abortus blijft een twistpunt in Ierland en Noord-Ierland. Kindermisbruik wordt toegedekt.
De vorig jaar aangetreden premier van Ierland Enda Kenny had het beloofd in de verkiezingscampagne: een referendum over het intrekken van het achtste amendement op de Ierse grondwet uit 1983 dat abortus verbiedt. Ierland heeft met Polen, Malta, Italië en Cyprus de minst vrije abortuswetgeving. Eenmaal aan de macht met zijn minderheidsregering van de christendemocratische Fine Gael wil hij er niet meer over praten. De kwestie werd afgelopen zomer weer opgerakeld door twee vrouwen die op Twitter hun verhaal deden over de abortus die ze in Engeland lieten uitvoeren. Woensdag j.l., op de internationale dag voor vrouwenrechten, herinnerden duizenden demonstranten Kenny aan zijn belofte met een Strike4Repeal.
Kenny heeft nog een ander gevoelig onderwerp op zijn bord gekregen. Het misbruik van de onder voogdij geplaatste geestelijk gehandicapte Grace en de rol van gezondheidszorgautoriteiten die hebben geprobeerd de zaak in de doofpot te stoppen. Pas nadat de liberale Fianna Fail partij om ging besloot de regering het onderzoek uit te breiden naar mogelijk misbruik bij 46 andere kinderen.
En dat komt dan nog bovenop het onderzoek naar de vondst van een massagraf met bijna 800 babylijkjes bij een voormalig opvanghuis van nonnen voor ongehuwde moeders. Een lokale historica ontdekte het graf nadat ze voor de kinderen wel overlijdensgegevens vond, maar geen graven. Premier Kenny sprak van een chamber of horrors. Maar daarmee kan de zaak niet worden afgedaan. In de Guardian bepleit Tanya Gold een onderzoek naar al deze opvanghuizen. Dat is volgens haar in het belang van alle kinderen die er geboren zijn, en vervolgens voor adoptie zijn afgestaan, en van alle ongehuwde moeders die in in het bekrompen katholieke Ierland geen andere keus hadden dan zich over te geven aan het strafregime van de nonnen om vervolgens voor altijd van hun kind gescheiden te blijven.
De Ierse moraal heerst ook nog in het Britse Noord-Ierland. Dit is het enige deel van het Verenigd Koninkrijk waar abortus nog steeds niet is toegestaan. En dus voerden vrouwen in Belfast woensdag ook actie onder het motto Strike4Choice. Of de Britse regering hen nu gaat steunen om dezelfde rechten te krijgen als in de andere delen van het koninkrijk is zeer de vraag. De prioriteiten in Londen liggen waarschijnlijk elders. De uitslag van de verkiezingen voor het Noord-Ierse parlement vorige week heeft de verhouding met Belfast alleen maar moeilijker gemaakt.
Weliswaar is de pro-Britse Democratische Unionistische Partij (DUP) de grootste gebleven. Maar voor het eerst heeft deze protestantse partij geen meerderheid meer in het parlement. En daarmee is de verkiezingsuitslag volgens John Palmer van de Guardian ook een waarschuwing voor het vervolg van May’s Brexit plannen. Dat in Noord-Ierland een meerderheid tegen de Brexit stemde was alleen mogelijk doordat een flink aantal DUP-kiezers en andere nationalisten de kant gekozen hebben van de katholieke Sinn Fein, pro Ierland, dus pro EU. Dat Sinn Fein nu de DUP op één zetel is genaderd maakt de medewerking van dit deel van het koninkrijk bij de uitvoering van de Brexit plannen er bepaald niet eenvoudiger op. Tot nu toe heeft Londen het stilzwijgen bewaard over de consequenties van een Brexit voor Noord-Ierland. Veel inwoners profiteren nu van de open grenzen met de Ierse republiek. Terugkeer naar militarisering van de regio wordt gevreesd als de grens met Ierland aan twee kanten bewaakt moet worden tegen smokkel en terrorisme. Een ‘hard Brexit’ zal volgens Palmer onvermijdelijk leiden tot heropleving van de strijd voor aansluiting bij de Ierse republiek.
Maar de eerste hobbel die nu genomen moet worden is ouderwetse binnenlandse politiek. Sinn Fein wil niet met de huidige DUP-premier Arlene Foster een nieuwe regering vormen vanwege een schandaal rond fout gelopen subsidies voor duurzame energie. Als dit conflict niet binnen drie weken is opgelost neemt Londen de touwtjes weer in handen, zo is ooit geregeld. Wat er dan in Belfast gaat gebeuren is moeilijk te voorspellen.
Reacties (7)
Toch wel apart dat de abortusproblematiek in Ierland wordt gereduceerd tot binnenlandse- en EU-politiek en het katholieke alleen als bijvoeglijk naamwoord bij Sinn Fein. Het lijkt me niet dat de problematiek daarmee juist wordt ingeschat.
De beschrijving van het abortusprobleem gaat amorf over in de BRexit grensproblematiek voor Ierland en BRexit gevolgen voor Noord-Ierland. Allemaal interessant maar het maakt het stuk wat hybride.
“Sinn Fein wil niet met de huidige DUP-premier Arlene Foster een nieuwe regering vormen vanwege een schandaal rond fout gelopen subsidies voor duurzame energie”
Dat is wel erg summier. Misschien even vermelden dat Foster (toen ze nog geen premier was) met een subsidie kwam voor het gebruik van “duurzame” energie. Daar viel ook het gebruik van houtpellets onder. De subsidie was dusdanig genereus, dat het meer opbracht dan de kosten van houtpellets. Vervolgens bleken nogal wat familieleden van prominente DUP-politici allemaal subsidies op te strijken voor het opwarmen van loodsen die voorheen onverwarmd waren. De kosten rezen de pan uit, Foster vertrok van de ministerpost naar het premierschap, liet haar opvolger onder druk zetten om nog een paar subsidies (aan DUP-familieleden) goed te keuren en maakte hem toen de zondebok omdat hij de subsidieverstrekking niet eerder stop had gezet. Het hele schandaal zal Noord-Ierland vermoedelijk bijna een half miljard pond kosten en Foster weigert om haar premierschap zelfs maar tijdelijk neer te leggen gedurende het onderzoek naar het schandaal.
Om die reden is Sinn Fein uit de vorige regering gestapt en waren er nieuwe verkiezingen nodig. DUP verloor flink, Sinn Fein won veel, maar omdat DUP de grootste unionistische partij bleef, moet er een nieuwe regering met hen gevormd worden (onderdeel van de machtsverdeelovereenkomst). Omdat Foster van geen wijken weet en perse weer premier wil worden, is er nu dus een probleem (namelijk Foster). Ze probeert de regels (zoals het gegeven dat er óf een regering met DUP moet komen, óf de Engelsen de regering van Noord-Ierland overnemen) te misbruiken om Sinn Fein te chanteren alsnog met haar te regeren.
“Maar voor het eerst heeft deze protestantse partij geen meerderheid meer in het parlement.”
Dit is ook niet helemaal waar. DUP heeft nooit een meerderheid in het parlement gehad. Wel zijn ze (sinds 2003) de grootste partij. Waarschijnlijk bedoel je dat alle Unionistische (=protestantse, pro-Britse) partijen samen voor het eerst geen meerderheid meer hebben. De jure is dat trouwens onbelangrijk: Volgens de Belfast-overeenkomst moet de regering gevormd worden door de grootste twee partijen (eventueel aangevuld door elke partij die dat wenst), waardoor gezien de huidige machtsverhoudingen, er altijd een coalitie komt van (minstens) een Unionistische en een Nationalistische (=katholieke, pro-Ierse) partij. Partijen moeten zichzelf overigens tot een categorie bepalen (Unionist, Nationalist of Other). Het aantal zetels voor de Unionisten is heel langzaam dalende, terwijl de andere twee categorieën langzaam terrein winnen. Het zou zomaar kunnen dat over 10-20 jaar de Nationalisten in de meerderheid zijn. Wel is er vrij veel ruimte voor onverwachte uitslagen, omdat de opkomst bij de verkiezingen tot nu toe behoorlijk laag was (55-65%). Hoewel de hogere opkomst bij het Brexit-referendum en de verkiezingen van vorige week gunstig waren voor de Nationalisten, is dat niet zonder meer extrapoleerbaar.
@3: Dank voor je aanvullingen! Palmer schrijft inderdaad over alle pro UK partijen: Even more significantly, in another historic first, the pro-UK Unionists of all parties no longer command a majority in the Assembly.
@1:
Hoe ziet jouw inschatting er uit?
@1: De abortusproblematiek wordt – als ik het zo lees – gekoppeld aan de katholieke moraal. Dat lijkt me correct.
@0: Enda Kenny was al Premier van Ierland. Hij is herverkozen, neem ik aan?
@6: Inderdaad. Kenny was ook premier van de vorige regering. Maar hij is als zodanig niet herkozen. Kenny is vorig jaar gestart als premier van de nieuwe minderheidsregering van Fine Gael die ondanks een groot verlies van de coalitie met Labour toch aan de macht kon blijven met gedoogsteun van “aartsvijand” Fianna Fail.