Ieren boos over betalen voor kraanwater

ELDERS - Elk land heeft zijn eigen hot issues. Ierland beleefde deze week het hoogtepunt in een “watercrisis”, de nasleep van de financieel-economische crisis van vijf jaar geleden.

De Ierse regering heeft een nieuwe regeling ontworpen voor belasting op water en riolering. Heel Ierland loopt te hoop tegen de nieuwe maatregelen. Op 1 november vonden zo’n 100 demonstraties plaats verspreid over heel het land. In het centrum van Dublin verzamelden zich tienduizend demonstranten, net als in Cork. Velen riepen op niet te betalen voor deze bezuinigingsmaatregel, die het gevolg is van de steun die Ierland enkele jaren geleden kreeg om de financiële crisis te beheersen. De demonstranten weigeren te betalen voor het kraanwater dat tot nu toe gratis is en bekostigd wordt uit algemene belastingmiddelen.

Vorige week verpestten anti-waterbelasting demonstranten een regeringsfeestje ter voorbereiding van de herdenking van de historische Paasmarsen van 1916 die de Ierse onafhankelijkheid inluidden. Twee dagen later zetten demonstranten vice-premier Joan Burton vast in haar auto.  Ze moest door de politie bevrijd worden. Het protest tegen de nieuwe belasting krijgt steeds meer het karakter van een algemeen protest tegen de huidige centrum-linkse regering. En het gaat er in Ierland bepaald niet zachtzinnig aan toe. Een parlementariër deinsde in reactie op de felle protesten niet terug voor een vergelijking van de tegenstanders met ISIS. Uit vrees voor gewelddadigheden heeft een hotel in Cork een besloten bijeenkomst van de regerende Fine Gael partij met premier Enda Kenny gecancelled.

De regering beloofde heel bescheiden te zijn in de nieuwe tarieven. Minister Kelly, die woensdag een finale beslissing van de regering verdedigde, zei dat 3€ per week het absolute maximum is voor gezinnen en €1,15 voor alleenstaanden. “We zijn een van de goedkoopste in Europa”, zei hij.  Een twee-derde meerderheid in deze poll blijft het echter te veel vinden. Huishoudens worden aangeslagen voor een geschat bedrag naar gelang het aantal leden. Wie zuinig is met water kan op dat bedrag besparen. De regering kondigde verder aan dat er boetes zullen worden opgelegd aan de weigeraars. Wanbetalers die hun huis willen verkopen zullen de boetes niet kunnen vermijden, want die blijven op het huis rusten en zullen dan ten laste komen van de nieuwe bewoners. Aan een belangrijk kritiekpunt van de tegenstanders, de bonussen voor de bestuurders van het waterbedrijf, wil men wel tegemoet komen. In elk geval voor het lopende jaar. Tot grote ergernis van een deel van de medewerkers van het waterbedrijf.

In tegenstelling tot hen hoeft de staf van de Bank of Ireland  zich voorlopig nog geen zorgen te maken. De bankiers krijgen een salarisverhoging boven de inflatie plus een aardige bonus als beloning voor de goede resultaten. Die zullen dus wel geen probleem krijgen met hun kraanwaterrekening.

Een punt van discussie is nog de privatisering van het waterbedrijf. Privatisering van publieke voorzieningen is een geliefd neo-liberaal recept in de crisisbestrijding. Maar het verzet tegen privatisering van nutsbedrijven is in veel Europese landen nog steeds groot. Gevreesd wordt voor verlies van kwaliteit en toegankelijkheid bij eerste levensbehoeften zoals water, licht en verwarming. Privatisering is ook een aanslag op de democratie. Burgers willen als zodanig politieke zeggenschap behouden over deze voorzieningen en zijn niet tevreden met de beperking tot de rol van consument. En de loondaling voor werknemers van dergelijke met  bedrijven, die steevast volgt op de privatisering, draagt bij aan de algemene verarming en beperkt voor veel mensen ook de kansen op sociale stijging, volgens dit rapport.

De Ierse regering zegt dat de privatisering van het waterbedrijf een zaak van het parlement is. Comhaontas Glas, de Ierse Groenen, die bij de laatste verkiezingen geen parlementszetel wisten te veroveren, zijn er niet gerust op en eisen een referendum.