Hoe krijg je meisjes in de wetenschap? Met glamour

Foto: EU foto campagne Science It s a girl thing copyright ok. Gecheckt 17-10-2022

De EU promoot wetenschap bij meisjes met een flitsend filmpje en de halve wetenschappelijke wereld is boos. Onterecht, stelt Antoinette Thijssen, hoofd communicatie bij het Rathenau Instituut.

De Europese Unie heeft weinig geluk met haar campagnefilmpjes. Eerder dit jaar was er al ophef rond een op Tarantino’s Kill Bill geïnspireerd filmpje bedoeld om de verdere uitbreiding van de EU te promoten. Vorig weekend was er op Twitter een ware explosie van woedende reacties naar aanleiding van het videoclipje bij de campagne ‘Science: it’s a girl thing’, bedoeld om jonge meiden enthousiast te maken voor een wetenschappelijke carrière.

Zelf begreep ik die opwinding over het clipje niet zo. Wat is er helemaal aan de hand? Je ziet een paar kortgerokte, hooggehakte meiden in een laboratoriumachtige omgeving met daar doorheen snelle beelden gemonteerd van gestileerde wetenschappelijke attributen en handelingen. Wat er precies gebeurt in het spotje blijft onduidelijk, maar de centrale boodschap leek mij helder en belangrijk: ook als je een typische girly girl bent en houdt van mode en make up, kan een carrière in de wetenschap iets voor jou zijn.

Die boodschap lijkt me vooral belangrijk, omdat het beeld dat jongeren (en een groot deel van de volwassenen trouwens ook) van de bèta – en technische wetenschappen hebben – want daar gaat deze campagne met name over – heel anders is.

Bèta – en technische studies zijn te moeilijk en saai, denken ze. En bètawetenschappers zijn sociaal onbeholpen, uncoole types met brillen die dag en nacht achter hun computer zitten. Een groot deel van de jonge meiden denkt in die wereld niets te zoeken te hebben.

Samenleving doordrenkt met technologie

En dat is problematisch. Om te beginnen voor die meiden zelf, voor wie een enorm groot gebied met interessante studies en carrièreperspectieven afgesloten blijft. Maar ook voor de wetenschap en voor de economie die zitten te springen om (vrouwelijk) talent. En voor de samenleving in zijn geheel. Die raakt steeds verder doordrenkt met technologie. Vrouwen hebben daar net zo goed mee te maken als mannen en moeten daarom ook betrokken zijn bij het ontwerpen en ontwikkelen van al die nieuwe technologieën.

Je zou daarom verwachten dat een poging, hoe onbeholpen misschien ook, om het heersende beeld van bètastudies bij te stellen, op bijval zou kunnen rekenen. Het tegendeel was echter het geval. Dames en heren wetenschappers reageerden massaal als door een wesp gestoken op de EU-campagne. Hoe haalden de bedenkers het in hun hoofd om wetenschap met zo iets frivools en onbenulligs in verband te brengen als lippenstift en korte rokjes! Schande! Seksistisch! Badinerend!

Tegenstrijdige signalen

De reacties van al die verontwaardigde volwassenen bezorgden me een ongemakkelijk gevoel. Om te beginnen leek niemand zich te verplaatsen in de leefwereld van de jonge meiden waar de campagne zich op richt. Meiden die volop bezig zijn om hun identiteit te ontwikkelen in een cultuur die hen bestookt met tegenstrijdige signalen. Een cultuur die enerzijds door en door geseksualiseerd is, met rolmodellen als Kate Perry en Rihanna die in respectievelijk nauwsluitend latex en ondergoed over podia kruipen, maar die anderzijds meiden ook voorhoudt dat ze carrière moeten maken en de top moeten bereiken.

Minstens zo kwalijk is dat de twitterende wetenschappers zozeer van streek raakten van het met elkaar verbinden van wetenschap en lippenstift dat ze vergaten na te denken over de vraag welke aanpak nu eigenlijk werkt. Woedend bestookten ze de EU met foto’s van ‘real women of science’ – echte rolmodellen, vrouwen van vlees en bloed. Met als resultaat dat de EU het glamourfilmpje van de site heeft gehaald. Op de campagnesite Sciencegirlthing.eu staan nu alleen nog brave, een tikje belegen filmpjes met meiden die een wetenschappelijke opleiding doen. Heel keurig en verantwoord allemaal. Niemand kan zich er over opwinden. Niemand weet of het werkt.

Glamour werkt wèl

Jammer. Want dat glamour wèl kan werken als je meiden tot een bètaloopbaan wilt verleiden, wordt geïllustreerd door het effect van series als CSI (Crime Scene Investigation) en Bones. Die series, waarin beeldschone, hoogintelligente vrouwen hun mannetje staan als het gaat om het oplossen van misdaden met behulp van forensische technieken, hebben geleid tot een enorme belangstelling bij met name jonge vrouwen voor opleidingen op het gebied van forensisch onderzoek.

Mijn eigen dochter is nog jong, nog geen zes. Ik hoop dat de boodschap die de EU wilde uitdragen, een nieuwe kans krijgt. Zodat mijn dochter zich later vrij zal voelen om lippenstift op te doen en een korte rok aan te trekken, als ze dat wil, en het dan nog steeds volkomen vanzelfsprekend vindt dat ze een top-bètawetenschapper kan worden.

Reacties (16)

#1 servetius

Eigenlijk ken ik geen enkel EU succes, behalve EU propaganda voor de EU.
Dat lijkt nog steeds te werken.

  • Volgende discussie
#2 Bismarck

Je kan je afvragen waarom die campagne zo nodig moet. In de hele EU (met als enige uitzondering Duitsland) zitten al lang meer meisjes dan jongens in het wetenschappelijk onderwijs.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#2.1 lapis - Reactie op #2

Met ‘science’ doelt men in het Engels vaak niet op wetenschap in het algemeen maar op de natuurwetenschappen, in tegenstelling tot de ‘humanities’ waarvan ik me kan voorstellen dat vrouwen daar de meerderheid vormen. Maar kijk rond in een collegezaal bij informatica en je ziet één vrouw op veertig tot zestig mannen, en als ik dan toch mag stereotyperen, dan moet ik zeggen dat dat toch een tomboy zal zijn en niet een meisje-meisje.

#2.2 Bismarck - Reactie op #2.1

En dan bouw je een reclame rondom make-up? Lijkt me toch dat daar niet zoveel wis- en natuurkundigen mee bezig zijn. Hooguit wat biologen in verband met het uittesten op dieren.

#2.3 Inca - Reactie op #2.2

Het ging niet eens om onderzoek naar make-up, maar dat je best make-up leuk kunt vinden en een goede wetenschapper kunt zijn. Een vrij revolutionair denkbeeld, blijkbaar.

  • Volgende reactie op #2.2
#2.4 Jeroen - Reactie op #2.2

Je vergeet scheikundigen. Voor mensen met interesse in vloeistofmechanica of pigmenten zijn lippenstift en andere cosmetica zeker wel interessant. Overigens heb je natuurkundigen bij mijn weten helemaal nergens nodig (niet lullig bedoeld).

  • Vorige reactie op #2.2
#3 Inca

Niet verbazend, wel jammer. Teveel beta’s koesteren het idee dat hun vakgebied iets exclusiefs is, voorbehouden aan mensen die De Gave hebben. Er zijn dan ook heel wat docenten wiskunde en andere natuur- en techniekvakken die liever zeggen dat het toch nooit wat wordt als je het niet meteen snapt, dan dat ze vertellen dat je met oefenen en stap-voor-stap werken ook een heel eind komt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3.1 servetius - Reactie op #3

Er zijn nu één keer dingen die sommige mensen niet liggen.
M’n vrouw en één kind hadden nooit door hoe je een caravan op de goede plek krijgt, het andere kind hoefde je niets uit te leggen.

#4 Feynman

Het punt is dat betavakken inderdaad zijn voorbehouden aan mensen met talent. Met dit soort reclames trek je de verkeerde personen, in de harde wetenschap zit niemand te wachten op middelmaat. Om toptalent te stimuleren moet je de juiste mensen motiveren met de juiste motieven. Glamour hoort daar niet bij, intelligente mensen kijken daar namelijk dwars doorheen, daarmee is het een goed filter: aangetrokken door glamour = Ongeschikt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4.1 Martijn - Reactie op #4

Wat een onzin. Echt niet elke analist, wiskundeleraar of systeembeheerder hoeft een toptalent te zijn.

  • Volgende reactie op #4
#4.2 servetius - Reactie op #4

Zou dat bij alle andere vakken ook niet zo moeten zijn ?

  • Vorige reactie op #4
#5 larie

‘meisjes” zucht..daar gaat het mis :(

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 larie

Snapt de gender poster wat ik bedoel met zijn/haar testopsteronpost ?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 larie

meisjes..gvd:(((.. Toen ik een jaar of 10 was had ik ‘m door. De “meisjes” zijn immer een stap voor op die latere dikke bierbuiken voetballiefhebbers op de bank met een biertje..boertje..

Oei..ga maar eens koffie drinken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Martijn

Ze hadden gewoon Runhild Gammelsæter moeten vragen voor dat filmpje. Een glamoureuze wetenschapper die er nog bijklust als zangeres in een doommetalband.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8.1 Dr Banner - Reactie op #8

Die domme verheerlijkende aandacht voor muziek moet ook maar eens afgelopen zijn.