Heleen Dupuis is een vooraanstaand lid van één van onze regeringspartijen. Filosoof, emeritus professor emeritus, liberaal, senator. Daarvan kunnen we alleen maar scherpe redeneringen verwachten. In Trouw werpt zij haar licht op de verzorgingsstaat. Daarin zegt zij het volgende.
Nederland is een van de rijkste landen ter wereld, maar tegelijk maakt zowat iedereen gebruik van sociale voorzieningen. Dat is voor mij een aanwijzing dat we het systeem verkeerd hebben ingericht.
Het is mij niet duidelijk hoe uit het feit dat [1] Nederland rijk is en [2] mensen gebruik maken van sociale voorzieningen volgt [3] dat het systeem verkeerd is ingericht. Als we welvaart als belangrijk goed nastreven, dan laat professor Dupuis zelf zien dat er geen probleem is. Immers: alhoewel bijna iedereen gebruik maakt van sociale voorzieningen, is Nederland één van de rijkste landen ter wereld.
Sterker nog. Misschien is deze redenering is bijziend. Het gaat er vanuit dat er een directe causale relatie is tussen welvaart en verzorgingsstaat. Je kan ook zeggen: Nederland is een open economie, die haar geld verdient door handel. Dat betekent dat Nederland sterk afhankelijk is van de schokken van de internationale markten. Om die schokken op te vangen hebben we een verzorgingsstaat die spaart in goede tijden en uitgeeft in slechte tijden. Zo kunnen we welvaart (door de open economie) en stabiliteit (door de dempende werking van de verzorgingsstaat) combineren. Het minste wat je dan zou kunnen zeggen is dan Nederland is één van de rijkste landen ter wereld en bijna iedereen maakt gebruik van sociale voorzieningen. Dat is voor mij een aanwijzing dat het een niet onverenigbaar is met het ander.
Maar misschien is er wel een causaal verband tussen de door professor Dupuis geobserveerde grote welvaart en het niveau van sociale bescherming: Nederland krijgt haar welvaart ook vanwege haar goed opgeleide beroepsbevolking. Dit komt omdat Nederland een van de beste onderwijssystemen van de wereld heeft dat op het basis- en middelbaar niveau gratis ter beschikking wordt gesteld en door toegankelijk beroeps- en hoger onderwijs van hoge kwaliteit. Dat kost natuurlijk wat, maar daar betalen we samen aan mee. Immers iedereen heeft er voordeel van als er artsen zijn (want die maken ons gezond), ICT’ers (want die verdienen geld) of emeritus-professoren medische ethiek (want wat zouden we anders moeten doen op een druilerige woensdagmiddag). Misschien moet de redenering wel zijn, dus: Nederland is één van de rijkste landen ter wereld, dat komt omdat zowat iedereen gebruik heeft gemaakt van onze sociale voorzieningen waaronder scholen, ROCs, hoge scholen en universiteiten. Dat is voor mij een aanwijzing dat we het systeem goed hebben ingericht.
Dupuis beroept zich later op Rawls. En dat brengt mij op de laatste manier waarop verzorgingsstaat en welvaart zouden kunnen samenhangen: een rechtvaardige samenleving waarin iedereen naar school kan, niemand zich zorgen hoeft te maken of hij de rekening van de medische zorg wel kan betalen en iedereen een dak boven zijn hoofd heeft is een groot goed. Verschillen in inkomen zijn gerechtvaardigd en een dynamisch bedrijfsleven is waardevol zolang ze bijdragen aan het in stand houden van een systeem van sociale rechtvaardigheid. Dat betekent het volgende: Nederland is één van de rijkste landen van de wereld. Het is voor mij een aanwijzing dat we het systeem goed hebben ingericht dat er goede sociale voorzieningen zijn waarvan iedereen gebruik kan maken.
Reacties (27)
Of misschien citeer je wel verkeerd. Die Dupuis heeft een boek geschreven waarvan in het interview het een en ander wordt aangehaald waarvan jij slechts éen alinea citeerd. En daar zou dan alles uit verklaard moeten worden?
De ontwikkeling van de relatieve armoede is een betere maat voor de bijdrage van de sociale voorzieningen.
Bizar artikel, een grote cirkelredenering (retorisch wel goed aangekleed).
Met de originele positie dwingt Rawls ons terug te gaan naar wat ook alweer de kerntaken zijn van een overheid. Ze moet zorgen voor de openbare orde, voor de infrastructuur, voor ziekenhuizen en scholen. Maar daar houdt het wel zo’n beetje op.
Al ruim 50 jaar is het min of meer gemeengoed dat de overheid er ook is voor sociale rechtvaardigheid, een eerlijkere inkomensverdeling dan de vrije markt creert. Daar kan je het mee oneens zijn, maar de beste mevrouw doet alsof dat geen criterium kan zijn.
Het “karikaturale” rondpompen van geld is voor het meerendeel de overdracht van inkomen van rijk naar de middenklasse en arm.
@3:
“Het “karikaturale” rondpompen van geld is voor het merendeel de overdracht van inkomen van rijk naar de middenklasse en arm.”
U bedoelt?
(1) Van de woningssubsidies van ruim € 26 mld. gaat ca 17 mld. weg aan de HRA.
(2) De vermogensrendementsheffing wordt slechts over 21% van het vermogen geheven {pensioenvermogen is geheel (€ 11,6 mld. derving), eigen huis in grote mate vrijgesteld – alleen laag forfait (€ 7,7 mld derving)} totaal dus € 19,3 mld.
62% van de pensioenpremie wordt door de top 20% afgetrokken en dat pensioen is dus in belangrijke mate sparen zonder vermogensrendementsheffing.
(3) Door de fiscale maatregelen betaalt de top gemiddeld 40% belasting en premies over het inkomen, net als de rest van Nederland.
(4) De echte middenklasse (ca € 30.000 – € 43.000.) geniet nauwelijks van de toeslagen ( ca € 13 mld ), kan maar beperkt van het HRA-infuus genieten en betaalt de volle mep aan belastingen en premies.
De pijltjes lopen volgens mij dus grotendeels zo
rijk arm
De staat als geluksmachine is dus echt een VVD-uitvinding, in stand gehouden (gedoogd) door het PvdA-knechtje.
@4: Sargasso’s site kent een aantal tekens op een nromaal toetsenbord niet en inloggen is ook nog steeds een ramp
dus van middenklasse naar rijk en van middenklasse naar arm.
@5: Je bedoelt: rijk -> arm
Tja die domme huppelkut van een Heleen Dupuis (ik heb haar als professor nooit op één intelligente uitspraak kunnen betrappen) vergeet even dat we niet alleen één van de rijkste landen zijn maar vooral ook één van de landen met de hoogste lastendruk/belastingdruk. Tel maar uit je winst, meer dan de helft van de werkzame + werkloze bevolking is 35-55% van zijn salaris kwijt aan huur/gas/water/licht dus wat nou rijk??? In dat perspectief bezien zijn die sociaal voorzieningen voor veel mensen dus hard nodig. Het zou goed zijn alle huren in Nederland te halveren, belastingen te verlagen, de salarissen eindelijk weer eens te laten stijgen want dan kun je het gros van al die subsidies afschaffen. Mevrouw Dupuis verdient genoeg dus die snapt hier niets van, zoals ik al ze een domme huppelkut als professor en nog vele malen erger als VVD-er. Hoe dom kan een mens zijn??? Zo dom dus!!!
Ben benieuwd naar de hoeveelheid HRA mevrouw Dupuis al heeft opgestreken, of valt dat dan weer niet onder sociale voorziening?
@4: U bedoelt?
Dit is de tweede keer dat je mijn woorden zelf (foutief) invult. Stop daarmee aub. Ik bedoel precies wat ik zeg, en ik zal het toelichten met een voorbeeld. Men neme de AOW, totale uitgaven voor 2014 ruim 34 miljard euro. De AOW herverdeelt deel van het nationale inkomen van economisch actieve “jongeren” naar economisch inactieve “ouderen”. Een herverdeling van hoge (bovengemiddelde) naar lage (benedengemiddelde) inkomens.
Dat een ander deel van het belasting-en-subsidiestelsel een tegengesteld effect heeft (de HRA waar er herverdeling van laag naar hoog plaatsvindt) doet daar niks aan af. Netto gezien wordt er in Nederland herverdeeld van hoog naar laag.
Ik vind dit een beetje vervelend. Volgens mij vinden we hetzelfde – dus stop met het afvangen van vliegen en ga inhoudelijk in op het artikel (of niet, maar zeg dan niks).
@9: Alsnog wat je zegt is toch niet helemaal waar. Ouderen zijn juist een van de meest economisch actieve groepen op dit moment, want huis afbetaalt ( door HRA ), met pensioen en tijd over voor leuke dingen ( of nodige extra zorg die niet meer wordt vergoedt ) . Er is daar helemaal geen herverdeling van laag naar hoog, want iemand met alleen een AOW profiteert helemaal niet zoveel ( en dat kan je als laag inschatten ).
Belangrijk is ook om het beeld van dat er zoveel geld vloeit van hoog naar laag te ontkrachten, want keer op keer blijkt dat niet waar. Zie het lijstje waar je zo vurig op reageert.
@9: je hebt verschillende types reaguurders. Letaupe is het type dat vooral z’n eigen slimmigheid wil etaleren.
On topic: ik *vermoed* dat dupuis vooral doelt op het hele toeslagencircus (inclusief hra, hopelijk) waarbij gigantische hoeveelheden geld worden rondgepompt. Daar zitten wel rare dingen in, maar die kun je niet oplossen zonder dat je allerlei privacyellende krijgt (je kunt de zorgtoeslag uitbannen met een inkomensafhankelijke zorgpremie, maar dan moeten zorgverzekeraars wel weten wat je inkomen is..), of je gaat mensen tekortdoen omdat ‘de nieuwe regels’ voor een hoop mensen heel vervelend uitpakken.
Alsnog wat je zegt is toch niet helemaal waar. Ouderen zijn juist een van de meest economisch actieve groepen op dit moment, want huis afbetaalt ( door HRA ), met pensioen en tijd over voor leuke dingen ( of nodige extra zorg die niet meer wordt vergoedt ) .
Met economisch actief bedoel ik: werkend, een inkomen verdienend. De AOW herverdeelt van hoge naar lage *inkomens*. Je hebt wel gelijk dat AOW geen rekening houdt met vermogen: je kan een laag inkomen hebben en een groot vermogen (lees afbetaald huis). Ik vind dan ook dat AOW means tested zou moeten zijn. Maar dat is een andere discussie. Mijn punt is: de belasting- en premiedruk in Nederland is hoog omdat de politiek graag herverdeelt, grosso modo van rijk naar midden/arm. Het is niet alleen of voornamelijk rondpompen van geld.
Belangrijk is ook om het beeld van dat er zoveel geld vloeit van hoog naar laag te ontkrachten, want keer op keer blijkt dat niet waar. Zie het lijstje waar je zo vurig op reageert.
Grom. Ja ik reageer “heftig” (als in: ik laat me niet vertellen door iemand die blijkbaar niet de tijd neemt om goed te lezen wat ik bedoel) omdat HRA, vermogensbelasting vrijstellingen, etc klein bier zijn tov AOW, WW, Wahjong, AWBZ, etc. Ik had gehoopt dat het overduidelijk zou zijn dat AOW a 35 miljard meer impact heeft dan HRA a 17 miljard. Maar goed, nog een keer proberen dan. Dit is wat het CPB zegt over herverdeling door de Nederlandse overheid
De herverdeling gedurende de levensloop in Nederlandse collectieve arrangementen gemeten
Deze studie meet in welke mate het Nederlandse stelsel van collectieve arrangementen herverdeelt tussen ‘rijk’ en ‘arm’.
(…)
De berekeningen wijzen uit dat het netto profijt bij lage opleidingsniveaus positief is en bij hoge opleidingsniveaus negatief. De uitkomsten duiden op een aanzienlijke herverdeling van ‘rijk’ naar ‘arm’ en een substantiële verkleining van welvaartsverschillen.
http://www.cpb.nl/publicatie/de-herverdeling-gedurende-de-levensloop-nederlandse-collectieve-arrangementen-gemeten
On topic: ik *vermoed* dat dupuis vooral doelt op het hele toeslagencircus (inclusief hra, hopelijk) waarbij gigantische hoeveelheden geld worden rondgepompt.
Hmm.. ik vermoed dat zij wil dat je dat vermoedt. :)
Als in: ik geloof niet dat het meerendeel van de collectieve lastendruk/uitgaven wordt verklaard door het “rondpompen”. Ik schrijf dit vanuit Canada (mijn vakantiebestemming). Leuk land hoor, lage belastingen – 6% btw, hoogste schijf voor de inkomstenbelasting is 25% (vanaf $100k). Klinkt prima, tot dat je beseft dat de Canadezen daar grotendeels zelf voor betalen. De AOW-uitkering voor een alleenstaande is $541 per maand (no shit). Daar koop je hier ongeveer evenveel voor als 541 euro in NL. Vandaar dat er zoveel ouderen rondhangen op straat.
@11: “On topic: ik *vermoed* dat dupuis vooral doelt op het hele toeslagencircus (inclusief hra, hopelijk) waarbij gigantische hoeveelheden geld worden rondgepompt.”
Dat vermoed ik ook,; het ligt nogal voor de hand.
@12: “Hmm.. ik vermoed dat zij wil dat je dat vermoedt. :)”
De vraag is op de eerste plaats of het waar is. Je schrijft:
” Mijn punt is: de belasting- en premiedruk in Nederland is hoog omdat de politiek graag herverdeelt, grosso modo van rijk naar midden/arm.”
Laten we vooral niet uit het oog verliezen dat “de politiek” daar een groot deel van haar macht en (veronderstelde) nut aan ontleent en dat er dus een goede reden is waarom “de politiek” dat zo graag doet. Laten we aannemen dat de politiek er inderdaad in slaagt om die herverdeling te bewerkstelligen (dat zou mooi zijn, daar zijn de meesten het wel over eens, inclusief de schrijver van het stukje), dan nog is de wijze waarop dat gebeurt onnodig burocratisch en -vooral daardoor- onnodig duur.
Dat is nu juist een belangrijk argument vóór de invoering van een basisinkomen: dat is een veel intelligentere, goedkopere en transparentere wijze om “de markt” te stabiliseren door de vraag (van de consument) “veilig te stellen” en een herverdeling van het inkomen te bewerkstelligen.
Dus alle vermoedens terzijde: Dupuis heeft niet helemaal ongelijk en wat de konsekwenties van die constatering zijn, daar kunnen we dan alsnog -links/rechts- over bekvechten.
Rawls is opgevolgd door Sen. En die zit veel genuanceerder in de verzorgingsstaat
https://sargasso.nl/boekrecensie-the-idea-of-justice/
@3 @4 @13
Als het een aanzienlijke verandering in besteedbaar inkomen oplevert is het per definitie geen rondpompen. Los daarvan heeft rondpompen wel degelijk een functie: het zorgt voor een groter draagvlak, dat is vooral psychologisch, alhoewel het meestal erg moeilijk te garanderen is dat het rondgepompte geld precies terug komt via een belastingverlaging als het rondpomp-programma zou worden afgeschaft (zeker als het programma al oud is), en er dus ook wel een rationele reden is voor de middenklasse om rondpomp-programma’s te willen behouden.
En ja, een basisinkomen lost sommige aspecten van de verzorgingsstaat op, als het rond het AOW niveau ligt is het misschien nog betaalbaar ook.
Dupuis is een VVD’er, dit is een VVD-artikel. Met haar andere hobby, ethica, heeft het niets te maken.
@16: Dat is duidelijk, het is alleen zo lullig als mensen waar je het absoluut niet mee eens bent, iets zeggen dat op zichzelf wel waar is. En het domste is natuurlijk: ontkennen.
Oh, al mijn reacties zijn weg? Waarom?
Nou, deze ook niet. Dat was een kort bezoekje aan dit forum… misschien moet ik wel weg omdat ik niet slim genoeg ben voor deze mensen.
Ik denk er een dag over na… als het zo blijft ben ik echt weg.
Een autoriteitsargument aanhalen in een tijd waarin om de week een hoogleraar gepakt wordt op fraude lijkt me op z’n minst ironisch.
@18: Eh?
Hoe kan dat, Crone?
Voor zover ik weet heb je in de paar dagen dat je hier aanwezig was niets geks of buitenissigs gemeld.
Oh, wacht….
Er schijnt hier iemand aanwezig te zijn die niet alleen naar behoefte eindeloos anderen van minnetjes kan voorzien( zelfs nog voor verschijning van de reactie zelf), zou de droplul ook mensen waar hij het niet mee eens is kunnen verwijderen?
DAN heeft Sargasso een serieus probleem.
Waarvan akte.
Overigens maar even de redactie per email waarschuwen want dit lijkt me niet in orde.
@The Crone: misschien zoek je in de verkeerde draad naar je ‘verdwenen’ reacties?
Rijke landen hebben meestal goede sociale voorzieningen. Arme landen hebben dat niet. Blijkbaar gaat het een met het ander samen.
@21: Laat maar. Ik ben hier al uitgekeken. Sorry.
@22: Bedankt. Staat NIETS…. is dus gewoon verwijderd, zoals ik al dacht. Heel fijn, maar niet heus.
@21: “DAN heeft Sargasso een serieus probleem”
Als dat zo is, dan zal dat probleem toch wel van technische aard zijn. Als erkend dissident zie ik mij genoodzaakt te bevestigen dat de redactie van Sargasso zich niet aan dat soort praktijken bezondigt.
@25
Sargasso heeft nogal wat technische problemen, ik zou het in die richting zoeken. Als het automatisch herladen van de pagina na het plaatsen van een comment heel lang duurt dan wordt je comment meestal niet geplaatst, als de pagina normaal herlaadt en je ziet je geplaatste comment maar even later is de site onbereikbaar dan kan je comment weer verdwijnen. Dat soort dingen overkomen mij dagelijks op Sargasso, dus misschien is dat een verklaring voor je verdwenen comments.