Het Tweede Amendement: bedoeld om Trump tegen te houden

Naar aanleiding van de massale protesten die uitbraken in Los Angeles tegen Trumps nieuwe federale immigratiebeleid, besloot de president om Nationale Garde zonder toestemming van gouverneur Newsom in de staat in te zetten. In één beweging commandeerde hij duizenden troepen om de protesten “in goede banen te leiden”, met als argument “het herstellen van nationale orde”. Opmerkelijk, omdat hij op andere vlakken, bijvoorbeeld abortus, juist hamert op het recht van staten de eigen boontjes te doppen.

Dit was de eerste keer in decennia dat een president zo openlijk en eenzijdig de bevoegdheden van een staat ondermijnde. Het word door velen gezien als een poging om staatssoevereiniteit te ondergraven met behulp van militaire macht – en precies dát is waar het Amerikaanse Tweede Amendement (tegenwoordig vaak afgekort tot ’the right to bear arms ‘) oorspronkelijk voor bedoeld was: niet als persoonlijk wapenrecht, maar als bescherming van de deelstaten tegen centralistisch machtsmisbruik.

Want je hoort het vaak: “Het Tweede Amendement geeft mij het recht om een AR‑15 te bezitten.” En net zo vaak gaat het niet over de context waarin dat amendement ooit werd geschreven. Dat is opmerkelijk, want wie even de moeite neemt om die erbij te halen, komt tot een verrassende conclusie: het Tweede Amendement ging hoogstwaarschijnlijk niet over het recht van individuele burgers om zichzelf te bewapenen, maar was bedoeld om acties zoals die van Donald Trump – het inzetten van troepen tegen staten – te voorkómen.

De militia, niet de malloot

De oorspronkelijke tekst van het amendement is deze:

“A well regulated Militia, being necessary to the security of a free State, the right of the people to keep and bear Arms, shall not be infringed.”

Let vooral op dat eerste deel: “a well regulated Militia“. Dat is geen toevallige formulering. In de jaren na de Amerikaanse Revolutie was de angst voor een machtige federale overheid bijna net zo groot als de angst voor Britse thee. De Founding Fathers wilden niet dat de nieuw op te richten federale overheid met een staand leger de soevereine staten naar zijn pijpen zou laten dansen. Dus niet de malloot die zo graag een semi-automatisch machinegeweer wil bezitten faciliteren.

De staat als tegenmacht

Het originele idee van het amendement was dat staten hun eigen gewapende burgers zouden kunnen mobiliseren — in de vorm van goed georganiseerde milities — om zich te verdedigen tegen een onderdrukkende centrale regering. Niet om et mogelijk te maken buurmannen te imponeren met hun vuurwapencollectie of om met een 9mm het metrisch systeem in een school te introduceren, maar om gezamenlijk, als burgers van een vrije staat, een machtsbalans te waarborgen.

Een staat als California had, in de geest van het amendement, het recht (en misschien zelfs de plicht) om zelf een militie te organiseren die zich kon verzetten tegen de inzet van ongewenste troepen op haar grondgebied. Dat klinkt tegenwoordig als opstand, maar in 1791 was het pure democratische waakzaamheid.

De afgelopen decennia is het accent steeds meer op het tweede deel van de oorspronkelijke tekst gelegd, mede door een uitgebreide lobby (lees de NRA). Het amandement is daarmee ontkoppeld van zijn historische wortels, en als een vrijbrief herverpakt voor persoonlijke paranoia.