Wetenschappers moeten geen journalist spelen.
Eerder schreef ik dat de politiek zich moeten laten informeren over wetenschap door wetenschappers. Te vaak laten politici hun oren hangen naar de diverse soorten niet-wetenschappers die wel een mening over wetenschap hebben. Die niet-wetenschappers zijn dan de verkeerde poppetjes op de verkeerde stoelen. Deze week zagen we een voorbeeld van wetenschappers die kennelijk ook de neiging hebben om op de stoelen van niet-wetenschappers te gaan zitten. Zij moeten dit evenzeer nalaten.
Naar aanleiding van een aankomende publicatie in Science, ontketende Science samen met de auteurs een wereldwijde mediahype. Toegegeven, wij (lees: ik) van Sargasso deden er ook aan mee. Sommige van de comments schiepen al ruim voordat officieel werd wat er in de publicatie zou staan, duidelijkheid in de duisternis. De geruchtenmachine van het internet evenwel had het al over de ontdekking van buitenaards leven, vooral in de hand gewerkt door de tamtam waarmee de publicatie werd aangekondigd. Zo werd er een live persconferentie van NASA aangekondigd ruim voor de publicatie. Uiteindelijk op die persconferentie meldde men, hoewel een stuk minder spectaculair dan buitenaards leven, de ontdekking van een bacterie die fosfor door arseen vervangt in zijn DNA, wat het moeten herschrijven van alle biologieboeken zou betekenen.
Het probleem is echter dat het bewijs in het paper op zijn zachtst gezegd nogal zacht is. Naar mate de tijd vordert komt er meer, meer en nog meer kritiek op het paper. Volgens Jeff Huisman had dit nooit zo gepubliceerd mogen worden zo stelt hij in de NRC. Dat is precies waar de schoen wringt, ook (of juist) in de meest gezaghebbende journals komt nogal eens iets terecht, dat bij nader inzien eigenlijk niet publicabel zijn. Dit is precies waarom wetenschappers zich niet als journalisten moeten gaan gedragen. Wetenschap is een langzaam en in het beste geval zorgvuldig proces. Als wetenschappers al voor publicaties op de grote trom slaan met hun spectaculaire ontdekkingen, dan moeten ze het wel heel zeker weten. Zo niet, dan gaat het ten koste van het aanzien van de wetenschap zoals nu. Juist in deze tijd kunnen we dat niet gebruiken. De democratisering van informatie leidt al dagelijks tot het moeten aanhoren van genoeg rabiate onzin. Onzin die dan een te respecteren mening wordt genoemd. Daarom vraag ik wetenschappers om zich bezig te houden met wetenschap. Hypes te over in de wereld, jullie hoeven er echt niet nog meer te creëren Laat de wetenschapsjournalisten gewoon hun werk doen, als een publicatie spectaculair genoeg is om opgepikt te worden door de wereldwijde pers dan gebeurt het echt wel.
Reacties (23)
Wat is de overeenkomst tussen een politicus en een journalist? Iedere gek kan zichzelf zo noemen. Wat de gek ervoor geeft. Zelfkwalificaties van de glijdende schaal. Dat betekent op dit moment: naar beneden.
De beste manier om mensen voor de gek te houden is om eerst jezelf voor de gek te houden. Politici en journalisten steken elkaar wat dat betreft de loef af, maar wetenschappers spannen de kroon.
Ach, d’r wordt nog eens over gepraat op deze manier. Geen betere propaganda voor beta-studies dan een leuke wetenschappelijke rel, toch ?
Ik zou het dan weer fijn vinden als wetenschapsjournalisten wél wetenschappers waren (en liefst niet journalisten, qua opleiding). Geen wetenschapper die zulke kromme stukjes over onderzoek kan schrijven als het gemiddelde product van wetenschapsjournalisten.
Het probleem zit in het genoemde voorbeeld trouwens helemaal niet in het journalistje spelen van de wetenschapper in kwestie, maar in het onderzoek (en dan met name de conclusies daarvan) zelf.
Het zou niet geheel zeker zijn dat er arseen zit op phosphaat plaatsen in het phosphaat-ribose skelet van het DNA. Toch blijft het interessant dat arseen überhaupt een bouwsteen is van weefsels en er kunnen alsnog harde bewijzen voor arseen in DNA komen. Het is niet gek dat onderzoekers enthousiast zijn. In hoeverre dergelijke bevindingen bijzonder zijn en een reden voor veel publiciteit is een kwestie van smaak en niet van wetenschap. Dat is ook iets wat grotendeels door het publiek wordt bepaald.
@3: We hebben te weinig Ickes.
Om succesvol te wetenschappen (dwz om in science/nature te komen en om veel geld binnen te halen om meer onderzoek te kunnen doen) moet je ook het PR spel zeer goed spelen. Dus wetenschappers “moeten” wel.
andersom ook niet @hal
@4: Dan heb je het niet helemaal gevolgd. Uit de resultaten blijkt juist dat het vrijwel zeker is dat er geen of op zijn best nauwelijks Arseen in het DNA is ingebouwd (van een significante substitutie van phosphaat is in ieder geval geen sprake). Daarnaast wordt er geen andere melding van Arseen als bouwsteen in weefsels gemaakt. Er is weinig reden voor enthousiasme, want er is weinig nieuws. Dat bacteriën kunnen overleven in een Arseenrijke omgeving wisten we namelijk ook al lang.
Benner helemaal klaar mee
@KJ
Ook slechte publiciteit, is publiciteit?
@Bismarck
Helemaal mee eens. Lijkt me vrijwel een noodzakelijke voorwaarde om een echt goede wetenschapsjournalist te zijn. (Of anders een verdomd goede autodidact…)
@Siquo
Idd.
@K.O.
http://online.wsj.com/article/SB10001424052748703989004575652940497021092.html?mod=googlenews_wsj
Over Felisa Wolfe-Simon.
@larie
Journalisten moeten er natuurlijk wel óver schijven, dat is wat anders dan wetenschapper spelen. Liefst wel goede, zie Icke. Die natuurlijk wel een wetenschapper is die aan journalisme doet.
@8 Geen zin om het artikel te kopen. (Dat zou Science wel willen, good business zo’n wereldwijde discussie.)
@11
In de linkjes met kritiek uit 0 staat het goed uitgelegd. Als je het artikel wilt hebben dan kan ik het je wel mailen, mail me dan even je verzoek via Sargasso.
Oké, welke wetenschappers hebben voor journalist gespeeld? Journalistje spelen, houdt in dat je artikelen schrijft voor kranten en populaire tijdschriften. Welke wetenschappers hebben dat gedaan?
NASA heeft een onderzoek ‘geplugd’. De kritiek zou dus moeten zijn dat wetenschappers geen PR-jongens moeten willen spelen.
Maar wetenschappers zullen zeggen dat ze wel moeten, in de rat-race naar aandacht en maatschappelijke relevantie en financiering van verder onderzoek.
@ 12 Hal Incandenza, Heel aardig van je. Mijn email is [Edit: beter om niet je email online te zetten.]. Hartelijk bedankt alvast. Ik denk dat ik er pas over enige tijd op terug kan komen.
Ik zou hier aan willen toevoegen de psuedodeskundigen die te pas en te onpas worden uitgenodigd om hun mening over politiek en/of wetenschap te geven. Wat heb ik eraan om te weten wat Jan Mulder van de politieke situatie van het moment vindt. Nog erger: laatst zag ik TopPop Ad Visser vertellen waarom er Buitenaards Leven bestaat en hoe we het zouden moeten vinden. Pardon? Waarom vragen we dat aan hém?
Jongens, dat spel je fosfaat, ja? Of, als je dan per se de Engelse term wilt gebruiken, phosphate. /spellingsnazi
@16: Niet. Dat spel je fosfor. Dit verhaal ging over het elementaire element, als in tegenstelling tot arsenicum.
edit: maar ik zie dat je het over de comments hebt…
Ehm…. het is dus niet goed dat wetenschappers hun werk publiceren in populaire media? Is dat niet precies wat ze juist moeten doen, of werken wetenschappers alleen voor zichzelf en andere wetenschappers? Ik voel een volgende terechte bezuinigingsronde aankomen bij deze rare insteek, wetenschappers zouden juist beter moeten worden getraind om wetenschappelijke materie terug te brengen naar het niveau van niet-ingewijden. Dus leuke stukjes schrijven in de krant over je onderzoek is een absolute meerwaarde. Of boos bij een praatprogramma aanschuiven om over onzinnig politiek beleid te praten dat haaks op de werkelijkheid staat. Echt waar, het wetenschappelijke wereldje is te vaak incestueus van aard, maar wetenschap is te belangrijk om aan enkelen over te laten.
@18
Wat ik meer bedoelde is dat ze er geen mediaspektakel van moeten maken. Zoals in dit geval gebeurd is.
Probleem is volgens mij voornamelijk journalisten die denken over wetenschap te kunnen schrijven. In mijn werk kom ik regelmatig dingen tegen waar de media over bericht, niet gehinderd door enige kennis, die bij nadere bestudering toch wel wat genuanceerder blijken te zijn.
@20
Zoals hierboven al gesteld, een fatsoenlijke wetenschappelijke opleiding lijkt me het minste voor een wetenschapsjournalist.
@15,
Zo zag ik recentelijk in Nieuwsuur een item over de voormalig klimaatscepticus Bjørn Lomborg, waarin de man werd gepresenteerd als klimaatwetenschapper. De laatste keer dat ik checkte was dat hij nog gewoon politicoloog met een gedegen en redelijk goed geïnformeerde interesse in milieu en klimaat. Maar een klimaatwetenschapper?
@ 14 De vlag, wat er aan de pers verteld is, dekt de lading niet van het onderzoek, zoals dat in Science is gepubliceerd. Een goede kritiek met een link naar alle gegevens staat op http://noorderlicht.vpro.nl/artikelen/44262399
We hebben hier bacteriën die groeien als je de voedingsbodem verrijkt met arseen, of met fosfor. Bovendien bleven er altijd sporen fosfor in aanwezig, maar daarop alleen konden de bacteriën niet groeien. Ook blijkt dat arseen wordt opgenomen in de cellen. In het DNA extract zit echter nog altijd 10x meer fosfor dan arseen bij de bacteriën die gevoed werden met arseen. Bovendien blijkt dat bij dit extract fosfor en wellicht ook arseen is verloren gegaan, want de verhouding tussen koolstof en fosfor klopt niet. Dit deel van het onderzoek lijkt dus niet betrouwbaar. Er moet dus nog veel werk verzet worden. Toch is dit onderzoek al zeer opmerkelijk. Waarschijnlijk hebben deze bacteriën hun DNA opgebouwd met fosfor dat nog in kleine hoeveelheden aanwezig was. Wel hebben zij waarschijnlijk de mogelijkheid om fosfor te vervangen door arseen in de belangrijke enzymen van hun stofwisseling en omgekeerd. Omschakelen bijvoorbeeld van ATP naar ATAs en terug is nogal wat. In het DNA is fosfor alleen aanwezig als bouwsteen, maar in de stofwisseling is het chemisch veel meer actief, zodat daar de verschillen tussen fosfor en arseen veel belangrijker zijn. Opzich moet arseen in het DNA dus ook kunnen. Het probleem is echter dat het DNA een heel conservatieve structuur heeft. De fosfaat-ribose draad is namelijk chemisch gebonden aan de base paren en als dit een arsenaat-ribose draad wordt moeten de base paren ook veranderen. Deze base paren worden echter steeds gekopieerd en behouden zo hun structuur. Het proces om te evolueren naar een DNA met arseen duurt dus geruime tijd, maar het lijkt hierdoor wel mogelijk. Als dat gebeurt kan het organisme ook niet meer terug van arseen naar fosfor. Zo,n bacterie is dan dus een obligate arseen eter. Daar moet je dus naar zoeken.