Deze week is Spanje aan de beurt voor noodhulp. Het land heeft 100 miljard euro gekregen om haar banken op te lappen, en nog is het niet voldoende. Wat begon aan de rand van Europa met Griekenland en Ierland komt steeds dichterbij. Door de zware bezuinigingen van Rutte begint de crisis nu ook in Nederland echt voelbaar te worden. Het ondenkbare begint steeds waarschijnlijker te worden: de eurozone zou wel eens kunnen opbreken. Dat is geen kwestie meer van jaren, maar maanden. Ik heb dus maar één brandende vraag: wat doet de politiek om verdere escalatie van de crisis te voorkomen? Dat is wat ons zou moeten bezig houden in de komende verkiezingsstrijd.
Na Mark Rutte (twee keer zelfs, maar hij is dan ook premier), Diederik Samsom en Stef Blok neem ik deze week Alexander Pechtold onder de loep. Hij is zondag 10 juni te gast in Buitenhof. Wat is zijn kijk op de zich steeds verder verdiepende crisis in Europa? Wat gaat Alexander Pechtold doen aan de crisis? Hij wordt ondervraagd door Clairy Polak.
Tot mijn teleurstelling gaat het gesprek nauwelijks over de crisis in Europa. In de eerste helft ondervraagt Polak Pechtold over het gesteggel rond het bezuingingsakkoord en over de versoepeling van het ontslagrecht. Inmiddels zijn alle bezuinigingen die onacceptabel zijn voor de achterban van het CDA en de VVD uitgesteld. Over de negatieve gevolgen van bezuinigen voor de economie vraagt Polak niets. Dit zijn misschien boeiende kwesties voor politieke insiders maar ik haak af.
Het Europa van de waarden
In het tweede deel van het interview wordt het wat interessanter. Het gaat dan over de “loopgravenoorlog rond Europa”. Aanleiding voor Pechtold om weer eens mooi uit te pakken:
Alexander Pechtold: Als je naar Europa kijkt en je ziet nu de ontwikkeling van de afgelopen 60, 70 jaar dan kan je alleen ongelooflijk trots zijn dat 27 landen waarvan 17 ook nog in een monetaire unie zich zo verhouden. Daar zit een zwarte pagina tussen, de Balkan, daar waar Nederland ook nog bij betrokken is geweest. Maar verder vind ik – ik ben kunsthistoricus – als je over de lange termijn kijkt – ik ben niet van de generatie nooit meer oorlog, maar ik voel – daarom zeg ik vrede, veiligheid – het is die volgorde – maar welvaart is daar uit voortgekomen. En dat mensen het gevoel hebben “dat is me toen – die landen er bij – en toen ook nog Roemenië, Bulgarije – te snel gegaan, en Europa is te veel geweest van diplomaten en politici” – dat klopt ook. Maar nu dreigt Europa van bankiers te worden. Het is mevrouw Lagarde van het IMF – het is meneer Draghi van het ECB die op dit moment in Europa bepalen wat er gebeurt. En mijn ideaal is dus, voorruit, niet de stilstand, niet terug achter die dijken, maar zorgen dat we meebepalen wat er in Brussel gebeurt.
Clairy Polak: Ja, dat is goed, en dat is mooi. En u begint dan toch met het verhaal over welvaart en dan vervolgens dreigt u met die banken, die zo’n gevaar vormen. Overigens niet alleen meer Draghi, maar nu overigens ook gewoon mevrouw Merkel en meneer Van Rompuy die meer politieke eenheid willen bewerkstelligen in Europa. Maar zij willen dat en doen dat zonder dat de burger iets te zeggen heeft, zonder er een democratie van te maken. En dat democratische tekort heb ik het met u over.
AP: Klopt, het is een deficit wat mij te groot is.
CP: Maar wat wilt u er aan doen meneer Pechtold?
AP: Een politieke unie. Bij een economie …
CP: U begint bij de politieke unie?
Het is inderdaad een vreemde zaak dat we wel een monetaire unie hebben maar geen fiscale en politieke unie. De problemen die we nu hebben vloeien daar rechtstreeks uit voort. Maar nu is het echter te laat. Er is domweg geen tijd meer om de Unie te hervormen want zoiets duurt jaren – en we hebben nog maar een paar maanden.
CP: U begint bij de politieke unie?
AP: Nee, het is afmaken aan datgene waar we aan begonnen zijn. We zijn ooit begonnen met kolen en staal. Toen zijn we onze economieën met diensten, personenverkeer, Schengen, gaan openstellen. Dat heeft ons welvaart gebracht. De denkfout, de weeffout, of hoe je het ook wilt noemen, is dat we na die economische en monetaire unie de politieke sturing niet hebben afgemaakt. En daar zou ik Rutte nu graag toe willen oproepen, die nu zegt, “nou ja, institutionele vergezichten”. In de trein, naar Hollande toe, naar Parijs toe, en zorgen dat het niet weer Berlijn en Parijs wordt die bepaalt [sic] wat er in Brussel gebeurt maar zelf aan de knoppen zitten. Ik zou nu zorgen dat ik met Hollande ga praten, niet alleen over begrotingsevenwicht, maar inderdaad over een groei pakt.
Zoals Menno Tamminga in de NRC (papieren editie, maandag 11/6) schrijft, het ontbreken van politieke eenheid was helemaal geen weeffout maar een bewuste constructiefout in de euro. Het was een bewuste keuze. Duitsland en Frankrijk wilden dat niet. Tamminga schrijft dit naar aanleiding van uitspraken van Mark Rutte, gedaan diezelfde ochtend op de zelfde zender bij Eva Jinek. Het kan gewoon geen toeval zijn dat beide heren dit verzuim proberen goed te praten.
Pechtold wil nu afmaken waar de Europese leiders 20 jaar geleden geen zin in hadden, maar hij moet dan wel opschieten: het ene na het andere land doet een beroep op het Europese Steunfond, dat veel te klein is. Wat nu urgent nodig is, is gecoördineerd monetair beleid en een drastische bijstelling van het beleid van de ECB: de rente moet omlaag, de inflatie moet omhoog en er moet een obligatiesysteem komen waarbij het risico niet per land wordt gedragen maar door het geheel (eurobonds). Als dat niet binnen een paar maanden gebeurt dan is het afgelopen met de euro, democratisch tekort of niet.
Het kennistekort in de politiek
Dat het gesprek daar niet over gaat was niet de fout van Pechtold maar van Polak. Zij heeft alleen maar aandacht voor het democratisch tekort. Onder normale omstandigheden is dat OK, maar niet nu. Er zijn helaas maar weinig Nederlandse journalisten die lijken te beseffen wat er op dit moment aan de hand is, ook de anders zo kritische Polak heeft daar geen aandacht voor. Bovendien kan Pechtold onweersproken het volgende zeggen:
AP: We zitten nu na al die jaren in een crisis. Daar komen we uit door goed begrotingstoezicht, door te zorgen dat we dat groeipakt dadelijk met die Hollande dadelijk maken, maar niet door de staatschuld te verhogen, nee laten we Hollande eens uitdagen om de komende jaren die landbouwfondsen eens te halveren. Dat zijn de gesprekken. En dan wil ik mensen meenemen waarom dat Europa zo belangrijk is. Waarom het belangrijk is dat we daar zaken afstemmen. Dat we Hongaren er aan houden dat ze de grondwet goed maken. Dat in Italië een premier de media niet in handen kan hebben. Dat het in Praag gewoon mogelijk is gewoon als homo je te uiten. Dat zijn waardes die zijn niet universeel, daar kunnen we in de 21e eeuw aan werken, en ik wil mensen daar graag bij betrekken. Niet door ze naar de mond te praten, niet door ze de put in te praten, maar door vertellen …
Ook Pechtold denkt dat begrotingstoezicht een oplossing is voor de crisis en dat groei door ‘hervormingen’ wordt gegenereerd. Maar begrotingstekorten waren niet de oorzaak van de crisis (behalve Griekenland), bezuinigen maakt de zaak alleen maar erger en het duurt jaren voordat hervormingen resultaat opleveren. Ik weet, ik verval in herhaling, maar dit wordt bijna dagelijks op TV vertoond. Net als zijn collega’s Blok en Rutte valt ook Pechtold, door de mand: hij ontbeert basale kennis van de economie.
Het was natuurlijk te verwachten. Het gaat eigenlijk nog veel te goed in Nederland. Vrede maakt meer kapot dan je lief is, kopt NRC Next afgelopen vrijdag (8/6) terecht. Over Europa hoor je altijd dezelfde mooie verhalen. Het gaat dan over de oorsprong (“nooit meer oorlog”) en over de toekomst (“de eeuw van de continenten”) en men roemt de economische voordelen (“een maandsalaris”). Maar het besef dat dit allemaal op het spel staat is nog niet doorgedrongen in Nederland, niet bij de journalistiek en niet in de politiek. Clairy Polak was vooral geïnteresseerd in het democratisch tekort van de Unie. Ja, het is belangrijk maar dat is nu niet (meer) relevant: als de eurozone opbreekt is er geen Unie meer om te democratiseren.
Eurofiel
Door dit gebrek aan aandacht voor wat werkelijk relevant is, is te verwachten dat de verkiezingen zullen gaan over andere zaken, zoals de zinloze vraag: Bent u voor of tegen Europa? Populisten maken dankbaar gebruik van dit kennistekort van de Nederlandse journalistiek en politiek. Diezelfde zondagochtend twittert Geert Wilders:
SP wil lijstverbinding met eurofiele PvdA. Roemer vindt dat logisch. Goed om te weten. Een stem op de SP is dus een stem op nog meer Europa!
Zie hier, de geboorte van een nieuw scheldwoord: eurofiel. De mooie en idealistische verhalen van Pechtold over de Unie van Waarden houden geen stand in het cynische klimaat in Nederland van dit moment. Dit is natuurlijk zinloos want, zoals Marc Chavannes het uitdrukt:
het gaat niet om vóór of tegen Europa. Het is ook veel te vroeg donker in de winter – daar is even weinig aan te doen.
Voor veel journalisten en politici komt het wel goed uit zo’n discussie, want het wordt vast weer spannend, met verhitte debatten op TV, en de race om het premierschap. Rutte of Roemer? Spannend! Kan Samsom nog inlopen? Met elke dag nieuwe cijfers en statistieken voor de tussenstand. Voor journalisten is dit gunstig want het trekt publiek, en voor de politiek is het ook wel handig: zo houden ze schone handen voor na de verkiezingen.
Waar het echt over moet gaan, dat wat echt spannend gaat worden – zal de eurozone opbreken of niet, wat doen we er aan – daarover gaat het niet. Dat is te hoog gegrepen voor Nederland. Wij zullen altijd het grootste kleine land van Europa blijven omdat we zelden over de grens kijken.
Update
Historicus Niall Ferguson en econoom Nouriel Roubini hebben een stuk vandaag in de Financial Times met de provocerende titel: Berlijn negeert de lessen van de jaren 30. (Eenmalige registratie is nodig.). Al meer dan drie jaar wordt door economen gewaarschuwd dat de eurozone niet goed in elkaar zit. Op dit moment is een bank run aan de gang in Spanje. Als zich dit verder gaat uitbreiden, zoals dat in het verleden altijd met bank runs is gegaan, kan dit het einde betekenen van de euro. Maar Duitse (en Nederlandse) politici lijken dit niet te beseffen. Hopelijk is nog niet te laat.
—
Verantwoording:
Het relevante deel van het interview kunt u in zijn geheel hier nalezen.
Afbeeldingen:
– Screenshots van Buitenhof met tekst die op dat moment wordt uitgesproken
– Screenshot van artikel in digitale editie van NRC Handelsblad verschenen op 12 juni 2012.
Reacties (63)
Weer een uiterst pretentieuse titel, dat begint weer goed. Maar vooruit dan maar:
Wat nu urgent nodig is, is gecoördineerd monetair beleid en een drastische bijstelling van het beleid van de ECB: de rente moet omlaag, de inflatie moet omhoog en er moet een obligatiesysteem komen waarbij het risico niet per land wordt gedragen maar door het geheel (eurobonds). Als dat niet binnen een paar maanden gebeurt dan is het afgelopen met de euro, democratisch tekort of niet.
Ok. En nu even geen verwijzing naar jezelf als onderbouwing maar de analyse van een echte deskundige. Het is helemaal niet gegeven dat een lagere rente (je kan niet veel lager dan 1%), hogere inflatie of eurobonds het huidige probleem (de dreigende insolventie van de zuidelijke landen) oplost.
Ook Pechtold denkt dat begrotingstoezicht een oplossing is voor de crisis en dat groei door ‘hervormingen’ wordt gegenereerd. Maar begrotingstekorten waren niet de oorzaak van de crisis (behalve Griekenland),
Als de crisis in Italie niet veroorzaakt is door (te grote) begrotingstekorten, waarom heeft dat land een staatsschuld van ruim 120% BNP? Hetzelfde geldt overigens voor Portugal. En over Spanje zijn de meeste analisten het wel over eens dat zij hun staatsschuld(en) net als de Grieken op allerlei wijzen hebben verborgen (zie bijvoorbeeld: http://spaineconomy.blogspot.com.es/2012/03/homeric-similes-and-spanish-debt.html).
De mooie en idealistische verhalen van Pechtold over de Unie van Waarden houden geen stand in het cynische klimaat in Nederland van dit moment.
Idealisme dat tot massale werkloosheid leidt in Spanje, zelfmoorden onder kleine ondernemers in Italie en de wederopstanding van het nationaal-socialisme in Griekenland is niet lovenswaardig. De Eurocrisis en de bijbehorende depressie in zuid europa is in de eerste plaats veroorzaakt door de “idealistische” eurocraten die even zoveel mogelijk landen in de monetaire unie wilden betrekken.
Ik kan niet elke bewering die ik doe uitleggen, dan wordt het verhaal te lang.
Een punt dan: hogere inflatie hier, en nullijn in de GIPSI landen is beter dan nullijn hier en deflatie daar. Dat moet jij als econoom toch wel weten.
Verder heb ik speciaal voor jou de link naar het artikel van Roubini en Ferguson toegevoegd. Daar wordt in detail beschreven wat nodig is, veel beter dan ik het kan. Lees dat alsjeblieft, dan hebben we een betere discussie.
@michel: Tsipras (die in de media afgebrande griekse oppositieleider) stelt zelf dat als de grieken eens hun belasting zouden betalen, ze binnen een redelijke tijd de boel op orde kunnen hebben.
Dat is wat er nodig is qua hervormingen voor de PIIGS: efficientere overheid, minder corruptie, mensen de mogelijkheid geven om dingen te doen ipv alles dichttimmeren met vergunningen, etc.
De nederlandse pers fixeert zich teveel op moralistisch gelul, zowel aan de linker- als aan de rechterkant.
Om op de toer van geschiedenis door te gaan Jefferson, Hamilton en Ron Paul waren/zijn zich bewust van het onzindelijke verbond tussen politici en
wereldbankiers. Deze crisis is engineered en het stemvee moet nu uit gaan
maken wie van de bestuurderen danst naar het pijpen van de banken.
De gemiddelde amerikaanse burger wil af van de fed, maar hier zullen de Rutjes en de Pechtolds nog wel promoveren tot Brussel in een wat groter Marionettentheather. Een zakkenroller wordt opgepakt, een marionet op de foor krijgt applaus en de poppenspeler blijft buiten beeld.
Helemaal mee eens. Waar is de urgentie? Waar blijven de echt belangrijke vragen?
Pechtold heeft natuurlijk gewoon gelijk: over dingen als eurobonds kan je het een keer hebben na vergaande politieke unie. Op dit moment zijn eurobonds een vrijbrief aan de zuiderlingen om naar hartelust hun overprijsde werknemers met geleend geld schaarse goederen te laten kopen.
Het is goed dat je inderdaad de nadruk legt op de korte termijn: met wat bijgedrukt geld en eurobonds nu, zonder afgedwongen hervormingen, heb je dezelfde problemen over één of twee jaar weer en ik verzeker je dat Duitse en Nederlandse belastingbetalers dan minder open zullen staan voor dit soort plannen.
Zoals ik in het verhaal zeg: het is te laat voor hervormingen. De hoge rente is maar een heel klein beetje het gevolg van de economische problemen. Dit is een bank run. Die moet gestopt worden anders patst de euro uit elkaar. Dat wil je niet, tenminste als je pensioen je nog wat waard is.
En zoals ik al zei; zonder hervormingen heb je over twee jaar weer een bank run. En van mijn pensioen hoop ik over zo’n vijfendertig jaar pas te kunnen genieten, dus vergeef als ik een beetje naar de lange termijn kijk.
Nee, dat gebeurt juist niet als je met eurobonds werkt: die worden gegarandeerd door de ECB.
Ja, en de Grieken maar geleend geld blijven uitgeven aan onproductieve ambtenaren omdat wij er toch garant voor staan. En over vijfendertig jaar krijg ik inderdaad wel 3.000 euro pensioen per maand! Maar voor dat maandinkomen koop ik dan een halfje wit in de supermarkt, mits het in de aanbieding is.
Nee dat doen de Grieken niet, want ze hebben geen geld meer. Ook niet met eurobonds. Waarom denk je dat dat mogelijk is?
En wat je pensioen van 3000 euro betreft: als het doorgaat zoals nu koop je daar niet eens een halfje wit van: want de euro bestaat dan niet meer. De EU bestaat dan niet meer. Wat er dan wel zal zijn weet ik niet, maar ik verwacht er niet veel goeds van.
@009
??????
Het enige doel van eurobonds is om landen met kredietwaardigheidsproblemen weer in staat te stellen geld te lenen. Bij een normale Griekse obligatie leent een investeerder geld aan Griekenland, en als Griekenland klapt dan is ‘ie zijn geld kwijt. Bij een eurobond die wordt uitgegeven door de Grieken leent een investeerder geld aan Griekenland, en als Griekenland klapt dan betaalt heel Europa de verliezen terug aan de investeerder. Daarom wordt de drempel voor kredietverstrekkers lager om de Grieken geld uit te lenen. Hoeplijk geeft dit de Grieken dan wat ademruimte om broodnodige hervormingen door te voeren, maar zonder een garantie dat die hervormingen worden doorgevoerd zijn de risico’s dat het fout gaat gigantisch. Moral hazard alom.
Kan je me uitleggen wat eurbonds volgens jou doen – wie er welk geld krijgt, onder welke voorwaarden en welke strafmaatregelen volgen als die voorwaarden niet blijken te worden nageleefd?
@011
De kreet “eurobond” staat eigenlijk voor een heel systeem. Je zegt:
Bij een eurobond die wordt uitgegeven door de Grieken leent een investeerder geld aan Griekenland, en als Griekenland klapt dan betaalt heel Europa de verliezen terug aan de investeerder.
Dat is dus niet de bedoeling. De bonds worden uitgegeven door … tsja nu komt een beetje het probleem: de regering van Europa, maar die is er niet. Er moet dus een instantie komen die die bonds gaat uitgeven. Daar zal een hoop over te doen zijn en dat kost veel tijd. Maar het moet gebeuren omdat we dus niet de situatie kunnen hebben die jij beschrijft: landen die zelf eurobonds uitgeven. Dat is een no no.
Een tijdelijk oplossing zou kunnen zijn dat lenen via de ECB gaat. Maar ik vind de details eigenlijk niet zo interessant: waar het om gaat is dat er een echte monetaire unie komt. Dat betekent dus inderdaad dat landen een budget krijgen – het begint dan een beetje te lijken op de VS: daar kunnen de landen ook maar heel beperkt zelf lenen.
Maar omdat de zaak zo urgent moet er *onmiddellijk* (eerder weken dan maanden, zeker geen jaren) iets gebeuren. Ik heb het in mijn vorige stukje al “zandzakken” genoemd. Dat is nodig om de bank run te stoppen.
Ook het bankwezen moet drastisch anders gereguleerd worden overigens: direct via de ECB, niet meer via de landen zoals nu.
Dit zij allemaal zaken die voortvloeien uit de wens een gezamenlijk munt te hebben. Als mensen dit niet willen dan hadden ze 20 jaar geleden moeten protesteren. Nu is het te laat. Nogmaals: *nu is het te laat*
Eurobonds zijn alleen een truc om Duitsland en Nederland een groot deel van de rente van de niet functionerende landen te laten betalen.
Wanneer is ons gevraagd of wij een gemeenschappelijke munt wilden ?
Ik kan me daar niets van herinneren.
Wel weet ik dat vele economen waarschuwden dat door de invoering van de euro economische politiek per land onmogelijk zou worden.
Die krijgen nu gelijk, en de gewone man in Griekenland en Spanje is de klos, de bezuinigingen veroorzaken werkloosheid.
Ook de Nederlandse gepensioneerden zijn de klos vanwege het kapitaaldekkingsstelsel, verlies van kapitaal door waardeloze obligaties, een rekenrente van twee procent omdat de ECB, om de economie te stimuleren, het geld zo’n beetje weggeeft.
Meebepalen wat er in Brussel gebeurt. Daar zit een denkfout, je moet meebepalen wat er in Brussel gebeurt om iets over de eigen financiele middelen te zeggen te hebben. Anders kunnen de partijen beloven wat ze willen, maar beleid wordt bepaalt in Brussel vanwege de gijzeling van financiele middelen.
Als je iets te zeggen wilt hebben is het veel makkelijker uit de EU te stappen en je niet aan financiele banden te laten leggen. Zoals het vroeger was dus. Dan kun je ook nog eens de door de EU opgelegde sancties t.o.v. bijvoorbeeld de handel met Japan omzeilen.
Het gedachtegoed van Hans van Mierlo wordt geveild door Alexander Pechtold. Isn’t it Sad?
Overigens zitten de spelregels van het ons aller bekende Monopoly spel beter in elkaar dan die van de EU en dan vindt men het vreemd dat mensen denken dat er sprake is van opzet.
Waar is de held die deze achtbaan stopzet en ons hieruit haalt?
De enige die dat nu zou kunnen is Merkel vrees ik. De politiek is het probleem, niet de economie. Lees het artikel in mijn update van Roubini en Ferguson. Dit is een politiek probleem, en Merkel is de enige regeringsleider die nu voldoende gezag heeft om de zaak in beweging te zetten. Als ze dat doet kan ik haar eeuwige roem beloven. Doet ze dat dan wordt ze herinnerd als een Churchill, doet ze dat niet dan wordt ze Chamberlain.
@anna
Wat is dan het verschil tussen van Mierlo en Pechtold op het vlak van Europa? Enig idee wat van Mierlo als minister van Buza met Europa deed?
Pechthold stond op de Bilderberg gastenlijst en is derhalve niet meer democratisch serieus te nemen.
LOL! Bilderberg aluhoedjes zijn vooral niet serieus te nemen.
Jij vindt het achterkamertjesoverleg tussen de machtigen der aarde wel democratisch?
Interessante infograph op businessinsider, gisteren..
Sinds wanneer is het verboden om te netwerken?
Verboden en ondemocratisch is niet bepaald hetzelfde..
Het zou ondemocratisch zijn, als op die plek in plaats van in het parlement beslissingen genomen worden. Dat is niet het geval. Stel Pechtold komt met leuke beleidsideetjes van die Bilderberg conferentie, dan zal hij daar gewoon een meerderheid voor moeten vinden. Dus nee, het is niet ondemocratisch en ook niet tegen de wet.
Maar het is wel besloten en dat werkt erg op de fantasie van sommige labiele figuren.
Het is ondertussen voldoende duidelijk dat het economisch doen samengaan van de Z en N Europese landen en grote fout was.
Wat me blijft verbazen is dat Frankrijk in de discussies steeds buiten schot blijft.
Ook dat is een Z Europees land, me een veel te groot begrotingstekort, inefficient, en met een slechte belastingmoraal.
Als ik de verhalen op BFMTV goed heb begrepen wordt daar gezegd dat Hollande zich opstelt als Z Europees iemand, en dat de samenwerking Berlijn Parijs nu over is.
Opvallend is dat Washington nu het EU standpunt van Berlijn lijkt te steunen, oveigens zouden ze daar er beter aan doen hun eigen zaakjes op orde te brengen.
De bezuinigingen in landen als Griekenland en Spanje, noodzakelijk door de euro, zijn natuurlijk desastreus.
Hoe een land met tientalen procenten werkloosheid zo door kan gaan is volstrekt onduidelijk.
Waar en hoe het schip zal stranden is onduidelijk, de conclusie dat de euro een grote vergissing was zal wel nooit worden getrokken, te veel belangen er mee gemoeid de illusie in stand te houden.
Dus verwacht ik een catastrofe.
Wat er dan gebeurt, ik kan me er geen voorstelling van maken, maar leuk zal het niet zijn, voor niemand.
Op zich is het gebruik van een Euro, of een goud-dinar in verschillende
landen geen enkel probleem. Het probleem zijn figuren uit de bankwereld
die, met een aanmatigend-deskundige plooi om de mond, de risico´s van
bankiers via bepaalde politici afwentelen op de burger. In voorgaande
eeuwen werden probleemloos diverse munten grenzeloos gebruikt: realen,
dubloemen tot brilducaten. De predikers van de marktwerking hoor ik hier
niet over. Integendeel bij de dreiging van olie in euro´s of de gouddinar van Libië start de macht achter de macht een economische en psychologische ¨opstand¨ of ¨gerechtvaardigd¨ VN-ingrijpen.
Zeker een figuur als Ruding vertrouw ik gezien zijn achtergrond (men leze
¨Frisse Zaken¨ van Lakeman) in het geheel niet. Het gaat hen om het
instandhouden van het systeem waarbinnen zij draaien. Marxistische elementen zoals een Richard Wolf aanbeveelt, mogen niet gehoord worden.
De theorie van Marx is op zich redelijk waardenvrij en de paradigma´s
van de zelfbenoemde Rudings en Wellinks berusten meer op slippendragerij
voor verouderde instituten binnen een open maatschappij.
De ware frictie bij deze crisis ligt wel degelijk in een verouderd mandaat
van een mondige kiezer aan een feodale machtsstructuur van een aantal
multinationals die collusie plegen met ziitende politici.
ing. J. Onno Dekker (readings on Tesla, open source, algoritmen)
Zoals het er nu naar uit ziet ; Het zogenaamde verenigde Europa maakt met de Euro de kans op oorlog en of ongeregeldheden alleen maar groter ,dus vrede als eerste reden gaat nu al niet meer op meneer pech.
De bedrijven die de kredietwaardigheid van een land beoordelen maken het vertrouwen er ook al niet veel beter op .
Europa als geheel krijgt de status BB- als ze zo doorgaan . Duitsland is nu AA- , Nederland bezuinigd zich heel snel kapot voor Brussel (B-) en komt vanzelf op Banaan-Banaan en nog eens Bananestaat terecht
@13
Waar jij implementatiedetails ziet zie ik fundamentele zwakheden. Die overkoepelende instantie is er inderdaad niet, en gaat er binnenkort ook niet komen. Er is dan geen andere mogelijkheid dan het aan de lidstaten over te laten.
Ik vond deze zin uit dat FT-artikel van Ferguson en Roubini trouwens goed de essentie van de problematiek weergeven: “The main risk is that any proposal acceptable to Germany would imply such a loss of sovereignty over fiscal policy that it would be unacceptable to the periphery, particularly Italy and Spain. Dit is een gewoon een belangenconflict, waar de Duitsers en de zuiderlingen hun geld en soevereiniteit proberen te verdedigen. Er is niemand die het niet “snapt”, sterker nog, ze snappen hun eigen belangen heel goed. Ook de Spanjaarden en Italianen zouden deze crisis morgen ingrijpend kunnen verzachten door de Duisters totale controle over hun begrotingen en economische wetgeving te geven – dan zouden de Duisters een stuk inschikkelijker zijn over dingen als eurobonds. Dat zij dit weigeren is blijkbaar op de één of andere manier logischer dan dat de Duitsers weigeren om voor honderden miljarden euro’s garant te gaan staan.
Die bankrun op Spanje is trouwens ook een gevolg van het ESM: terwijl de leningen die het EFSF aan de Spanjaarden heeft verstrekt gelijkwaardig met andere leningen zouden worden afbetaald, zijn de ESM-leningen superieur aan alle andere leningen. Dit maakt het risico voor private investeerders groter; mocht Spanje bankroet gaan, dan krijgt het de ESM-leningen prioriteit boven hen als het gaat om het verdelen van de resterende Spaanse bezittingen. ‘Stabiliteit op de financiële markten’ win je daar niet mee.
Duitsers de controle geven? Dat kun je niet serieus menen. Waarom zouden ze dat doen? Waarom moeten ze dat doen?
De problemen die er nu zijn – ik zeg het dan nog maar een keer – niet het gevolg van hoge staatsschulden in het zuiden en prudente Duitsers aan de andere kant.
In het zuiden is door particulieren (Duitsers, Nederlanders maar ook anderen) gespeculeerd in vastgoed. Daardoor ontstond een vastgoedboom en raakte de economie oververhit (hoge lonen, niet meer competatief). Duitsers (en Nederlanders) hebben daar goed aan verdiend. Het is dus een gedeelde verantwoording.
EMS: ja dat klopt. Het maakt de zaak alleen maar erger. Daarom moet de sanering van de banken, het toezicht, enz. overgenomen worden door een Europese autoriteit. (ECB, het nieuw op te zetten noodfonds, maar in ieder geval op Europees nivo, zodat het niet alleen ten laste komt van Spanje)
Belangen: Duitsers en Nederlanders denk misschien dat eurobonds niet in hun belang zijn, maar dat is verkeerd begrepen eigenbelang. Zeer kortzichtig en dom bovendien als je bedenkt wat ze op het spel zetten.
De lonen moeten omlaag in Spanje – dat kan af worden gedwongen door middel van de begroting. In ruil daarvoor kan dan worden gesproken over haircuts of over het overnemen van schulden. Ik benadruk hier het belang van de ruil. Quid pro quo. Maar als er geen controle komt op de Spanjaarden dan gaat het helemaal fout.
Stel even: wij drijven de inflatie enorm op en injecteren miljarden in de Spanje of geven enorme garanties af zodat Spanje weer tegen redelijke tarieven kan lenen. Maar nu blijkt dat de Spanjaarden dat helemaal niet investeren in ‘groei’ maar het over de balk smijten door die hordes werklozen van ze veel te hoge uitkeringen uit te betalen. Dan hebben we over twee jaar precies dezelfde problemen. Welk van jouw argumenten (‘we kunnen niet meer terug’, ‘als de boel klapt zijn de consequenties niet te overzien’) gelden dan niet nog een keer? Is Spanje dan wel Oeganda? En dan hyperinflatie.
En ik vind het frappant hoe je Nederlanders en Duitsers de schuld lijkt te geven van de veel te hoge lonen in die landen. Is het onze verantwoordelijkheid dat zij niet met geld om kunnen gaan? Hadden onze overheden de banken moeten dwingen die landen als kinderen te behandelen? Wij hebben winst gemaakt en moeten wat verlies nemen, prima. Maar dan alleen als er keiharde garanties komen dat het in de toekomst beter zal gaan.
Geloof me: zolang je de astronomisch grote risico’s op moral hazard wegwuift als mierenneukerij zullen ik en hopelijk de heer Pechtold het soort kennisloze standpunten waarover je in dit draadje beklag doet blijven verdedigen. Ik heb geen behoefte om continu met een stel zuiderlingen chicken te spelen met de Europese economie op de motorkap van hun auto gebonden. Want als we vandaag een crash afwenden zonder de onderliggende problemen aan te pakken dan zal het gespeeld blijven worden. En laat de boel dan maar klappen op een manier waar wij de minste (enorme) schade aan over houden, en ons bezinnen op de toekomst.
De lonen waren hoog door vastgoedbubbel – daar was tekort aan arbeiders, lonen stegen daarom, en als gevolg daarvan stijgen de lonen ook in andere banen. Dat is gewoon marktwerking.
Jou argument is: “stel dat alles bij het zelfde blijft – dan hebben we het probleem niet opgelost”
Moral hazard: wat mij altijd verbaast is hoe selectief dat argument wordt toegepast: alleen op de debiteuren, niet op de crediteuren, wel de landen, maar niet de banken.
En dit is trouwens ook weer zo makkelijk. Hoezo wordt dit niet op de banken toegepast – banken die een kapitaalinjectie hebben ontvangen zijn toch ook onder curatele geplaatst? Ik ben ook niet voor een bail-out van de banken omdat ik het zo zielig vind voor die arme bankiers – banken krijgen extra geld omdat anders al hun spaarders hun geld kwijt zijn. Als je dan ergens tegen wilt ageren, doe dat dan niet tegen ‘de banken’ maar tegen ‘al die kut-Nederlanders met een spaarrekening’, want dat is wat je daadwerkelijk bedoelt.
Er is minstens 1 biljoen euro aan goedkope leningen aan de banken gegeven. Waarom was dat geld wel beschikbaar voor de banken – die er overduidelijk een potje van hebben gemaakt – en niet voor overheden van die landen, voor de belastingbetalende burgers dus? Die ondervinden wel de gevolgen van de bezuinigingen, in tegenstelling tot de aandeelhouders van de banken. Hoeveel banken zijn er genationaliseerd?
“Zoals Menno Tamminga in de NRC (papieren editie, maandag 11/6) schrijft, het ontbreken van politieke eenheid was helemaal geen weeffout maar een bewuste constructiefout in de euro. Het was een bewuste keuze. Duitsland en Frankrijk wilden dat niet.”
Hoe je het ook noemt, weeffout of constructiefout, dat maakt niet zoveel uit. In de geschiedenis van de Europese integratie botsen er steeds twee krachten. De ene is de integrerende kracht, die materieel (door economomische ontwikkelingen gedreven) is. De andere is bezoudzucht, een gevoelsmatige kracht.
De economie zegt dat een grote markt, met alles erop en eraan – met alle nodige financiële en politieke instellingen – gunstig is. Nadeel is dat je afspraken moet maken met anderen die je helemaal niet kent, en met wie je slechts via een derde interlingua (bvb. Engels) kunt communiceren. Dat nadeel raakt aan het gevoelsmatige. De boer eet niet wat hij niet kent. Het is voor populisten gemakkelijk af te geven op de Grieken, dat ze lui zijn en dat ze nooit de efficiëntie zullen bereiken die Noord-Europa kent. Daarom moeten de meest welvarende landen het best in hun eigen hokje blijven.
Die strijd was er al vanaf het begin van de Europese integratie. We begonnen met de EGKS, omdat op dat terrein duidelijk voordeel viel te behalen, zowel op het aspect van economie als wat betreft veiligheid – de vervlechting van de zware industrie van Duitsland en Frankrijk. Pas nadat het succes was gebleken, kon er een stap verder worden gezet met de oprichting van de EEG, die een gemeenschappelijk beleid voorzag op andere gebieden en daarbij met name landbouw. Maar steeds was er de vrees voor te grote zeggenschap van anderen, die zouden profiteren ten koste van ons.
Een belangrijke volgende fase zou zijn dat een politieke beweging op Europeees niveau vervolgstappen aangeeft. Dat geldt in ieder geval niet voor de liberalen van D66 die samen met Rutte’s VVD in een onduidelijke constructie in het Europees Parlement zitten, die ALDE heet. Pechtold heeft het bijvoorbeeld over “we”. Over welke “we” heeft hij het?
Klopt allemaal wat je zegt, alleen is het nu te laat. Eigenlijk al 13 jaar, vanaf het moment dat de gulden een euro werd (al was dat eerst nog giraal). Er is geen weg terug, alleen maar vooruit, hoe lastig dat ook is. Maar we kunnen niet anders. We zullen moeten leren leven met die verschillen.
Och, dat kennistekort…. Wat is er gebeurd in de Frans Duitse as? Volgens Van Middelaar is Judt niet precies: “zo noemt Judt, Postwar, 640 een versterking van de Europese eenheid de ‘prijs’ die Duitsland voor de eenheid betaalde aan Frankrijk. Dat is onprecies. Frankrijk wilde de monetaire unie en Duitsland de politieke”. (De passage naar Europa,p.477)
Maar pak je Judt er bij, dan maakt ook Middelaar een weinig nauwkeurige indruk. Judt schrijft over de koerswijziging van Mitterand bij de Duitse eenwording:
“The Germans could have their unity, but at a price. There must be no question of an enhanced Germany taking an independent path, much less reverting to its old middle-European priorities. Kohl must commit himself to pusuing the European project under a Franco_german condominium, and Germany was to be bound into an ‘ever-closer’ union,- whose terms, notably a common European currency, would be enshrined in a new treaty (to be negotiated the following year in the Dutch city of Maastricht.”(Postwar, p. 640)
De Fransen wilden wel graag de economische kracht van de Duitsers om op te kunnen surfen, de Duitsers wilden graag opgaan in een sterke politieke integratie in Europa, om nooit meer een onstabiel element te hoeven zijn, of de veroorzaker van een nieuwe oorlog.
Zo lang de ambities en belangen zo uiteenlopen, zal het niet meevallen om een politieke integratie te bereiken. Maar telt de economische kracht van de Duitsers dubbel.
@Tom, “Och, dat kennistekort…” – ik denk niet dat ze beseft hebben met het opzetten van de monetaire unie waar ze aan begonnen. Niet de Duitsers en ook niet de Fransen. Ze hebben de Duitsers aan Europa vastgeklonken op een wijze die niet meer verbroken kan worden.
@ Michel, Je stelt de juiste vragen. Ben het ook eens met je analyse. Ik denk wel dat je genoemde oplossing slechts een heel tijdelijke is. ” gecoördineerd monetair beleid en een drastische bijstelling van het beleid van de ECB” Daarmee koop je tijd, maar los je de onderliggende (Z-Europese) problemen niet op. Denk aan: concurrentiekracht , bureaucratie, ouderwetse economie, belastingmoraal, corruptie, nepotisme, enz, enz.
@33: het beeld dat de Duitsers en de Fransen niet wisten wat ze deden lijkt mij een beetje pretentieus. Ik geef toe: de Duitse hereniging kwam nogal snel en eiste improvisatie. En toen Kohl forse electorale steun uit de DDR kreeg, was er iets te overdenken voor Mitterand.
Maar ze wisten heel goed wat ze deden: de Duitsers wilden wel de baas spelen in internationale contacten, maar op kousenvoetjes om de Fransen niet te bruskeren. En de Fransen waren voorzichtig met de Duitsers, vanwege hun economische macht. Je zag het aan Merkozy: de Fransen van Sarkozy begrepen wie de eigenlijke baas is.
Hollande denkt dat het anders is, maar hij zal snel ontnuchteren.
“Maar ze wisten heel goed wat ze deden:”
Die Blühende Landschaften van Kohl hebben anders wel heel lang op zich laten wachten. En er was wel een Deutsches Lohndumping Wunder met Hartz IV mini jobs voor nodig om de Duitse economie weer op orde te krijgen.
@58: ja, Cor, dat klopt. Maar dat is toch geen tegenspraak? Het gaat er om dat de Duitsers graag een politieke eenheid willen, waarin zij opgaan. Daarin willen ze graag de leiding, maar dat mag heel stilletjes.
Door de economische kracht lukt dat ook prima.
Bij de Fransen was het andersom: daar zal nimmer de bereidheid ontstaan politieke bevoegdheden af te staan, maar ze vinden het lekker als een ander hun rekeningen betaalt. Niets menselijks is de Fransen vreemd.
Dit is dus het perspectief: de Duitsers willen wel verder met het politieke integreren en vertrouwen op hun economische macht. Nederland zou ook verder kunnen, want ons handelsvoordeel blijft bestaan. Maar verder lopen de belangen nogal uiteen.
De Fransen hadden niet zoveel keus, er dreigde een middel-Europees DM-blok te ontstaan en ze hadden er alle belang bij om Duitsland aan het “Westen” te binden. Februari 1990 was 58% van de Duitsers voor een verenigd en neutraal Duitsland.
@AB, 34. Klopt – het is wat ik bedoel met “zandzakken” in mijn vorige post. Het haalt de angel er uit. Lenen is onbetaalbaar geworden voor Spanje, de kapitaalvlucht moet gestopt worden. Er moet weer rust komen – dan kun je de tijd nemen om een betere unie op te zetten. Dan moeten de Duitsers (en de Nederlanders) gerust kunnen zijn dat “ze niet van ons geld potverteren”, dat er goede controle is, maar ook dat er weer groei mogelijk wordt, en vooral niet te vergeten de democratische controle wordt ingesteld waar Pechtold het over heeft, en al het andere dat je noemt.
@36 Tom, of men het wist? Men heeft waarschuwingen in de wind geslagen. Ook toen was al bekend wat nodig was voor een muntunie, maar men heeft de problemen zwaar onderschat. Dat blijkt nu.
Allemaal leuk en aardig maar nog steeds zwijgt de hele politiek en de mainstream of 1% media over de systeemmechanismen van het geldsysteem waar we de huidige crisis aan te danken hebben.
We proberen ons nu al 4 jaar uit de schulden te lenen bij de banken en het werkt raar genoeg nog steeds niet. Wel worden we telkens afhankelijker van het bankenkartel die de veroorzakers zijn van deze crisis. Dus de daders worden beloond, en de bevolkingen van de Eurolanden mogen de rekening betalen.
Op http://www.visionair.nl/politiek-en-maatschappij/nederland/update-hoe-eerlijk-is-ons-huidige-economische-systeem-eigenlijk/ details over hoe het systeem eigenlijk werkt. Mensen die deze mechanismen snappen zien direct dat de politiek en de media een dode weg zijn ingeslagen. Er zijn geen oplossingen in die richting.
Zolang we niet begrijpen waar de problemen vandaan komen kunnen mensen ook niet op zoek naar oplossingen. Kortom stap eens weg van de poppetjes en ga het over de regels van ons huidige economische systeem hebben.
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=1zWrxQXzyGE
@ Michel Die goede controle zal ook nog heel lastig worden, als de politieke wil er ooit mocht komen. Moeten de zwakke landen dan soevereiniteit afstaan? Pikt de bevolking dat? Ik weet het niet.
ps. In Spanje heb je nu de tot op het bot corrupte Partido Popular aan de macht. Deze partij is bezig de corruptie te bestrijden. Tja. Terwijl alles steeds slechter gaat in Spanje (werkloosheid, huizenprijzen, rente staatsleningen, vertrouwen, kapitaalvlucht) krijgt Rajoy wel pluimen voor zijn daadkrachtige beleid. (Dat het medicijn erger is dan de kwaal wordt ff vergeten.)
@AB, “zwakke landen soevereiniteit afstaan” – als je het zo – sorry voor het woord – framed dan zeg ik nee.
Duitsland en in mindere mate Nederland hebben geprofiteerd van deze landen – wij zouden nooit “sterk” zijn geweest als er geen “zwakkere” waren. Hoe het wel moet weet ik ook niet natuurlijk, maar duidelijk is dat er een bestuurslaag boven de landen moet komen. Net als in de VS. Dat is het onvermijdelijke gevolg van keuzes die 15 – 20 jaar geleden zijn gedaan. Het niet (willen) inzien daarvan is wat in wezen de diepe oorzaak is van deze crisis.
Ps. Ik weet niet zo heel van de politiek in Spanje, kan er dus geen commentaar op geven. Deze podcast van Planet Money vind je misschien wel interessant in dit verband: uitleg over de Caja’s – ontstaan en oorzaak van de problemen.
@Michiel: om wat voor reden dan ook, de Grieken hebben een zeer zwakke belastingmoraal. Als Nederland/Duitsland dat had gehad dan hadden wij er ook veel en veel slechter voor gestaan.
Als er geld richting zuiden gaat, dan moet er wel wat voor terug. Of zeggenschap, bezittingen of onroerend goed (een bus lekkere vrouwen is misschien wat stijlloos). Pas als het de Grieken aan het hart gaat, pas dan zal de belastingmoraal daar omhoog gaan.
Maar we hebben het over Spanje niet over Griekenland
Het geld ging eerst en masse naar het zuiden – veroorzaakte een vastgoed bubbel, en toen er de klad in kwam ging het weer weg, het land berooid achterlatend.
@Michel: Degelijk financieel beleid vinden veel Spanjaarden niet belangrijk.
Zo vinden/vonden velen het belangrijker dat hun bank geldt stak in voetbalclubs die al grote schulden hadden. Hier alle vedetten wegkopend. De beloning van de voetballers tot ongezonde hoogte opstuwend.
Zo vinden/vonden velen…
Maar goed dat wij zonder zonden zijn.
Geestig, dat profiteren.
Exporteerden wij door de euro meer dan zou zijn geweest als b.v. Griekenland gewoon EEG lid was geworden ?
En hoe kun je profiteren van export als je die achteraf zels mag betalen ?
In zee gooien was beter voor ons geweest.
Het was niet grappig maar serieus bedoeld. Ik zal het uitleggen:
door de euro werd lenen in die landen plotseling heel goedkoop- de markt (investeerders, pensioenfondsen, banken, financiers, etc) dacht dat er veel geld te verdienen was in Zuid-Europa die nu plotseling een sterke munt hadden. Dat veroorzaakte een (vastgoed)bubbel. In zo’n bubbel ziet iedereen de wereld als door een roze bril, investerdeers (lokaal, maar ook hier) en natuurlijk de burgers daar die meer loon krijgen, en dus meer gaan consumeren.
Die consumptie-boom daar hebben wij aan verdiend. Onze export was hun import. Tot het natuurlijk misging in WallStreet. Toen liep het geld nog harder weg dan het gekomen was. Wat ik de hele tijd probeer duidelijk te maken is dat het een gezamelijke verantwoording is, we kunnen de problemen die er nu zijn niet alleen zuid-europa verwijten. In de meeste media wordt dat echter maar zelden uitgelegd.
Dat geeft eerder de situatie in Ierland weer dan die in Spanje en Italië. Met Ierland ben ik dan ook zeker bereid solidariteit te tonen. Maar in (onder meer) Spanje en Italië zitten de problemen zóveel dieper. Dat Bankia wiens gelden door Spaanse politici werden gebruikt als een middel om campagnes mee te financieren, zo’n Berlusconi-partij in Italië waar een aanmerkelijk deel van de parlementariërs een strafblad heeft en met alle macht nieuwe anticorruptiewetgeving probeert tegen te houden. En je weet dat wanneer de regering van Monti te impopulair wordt zo’n partij klaar staat op zijn regering weg te sturen en de macht over te nemen. En dan wordt een geldbiljet dat was bedoeld om in groei te investeren door Berlusconi of een vriendje gebruikt om coke uit de bilspleet van een luxehoer te snuiven.
Hmmm Spanje het Sodom en Gomorra, Ierland het brave katholieke landje. Riekt me te veel naar vooroordelen. Er zullen zeker stoute Spanjaarden zijn geweest, maar dat was niet de oorzaak van de bubbel en de overconsumptie. Ook zag ik laatst een documentaire (ik meen BBC) over de de bubble en Ierland. Daar hebben ze ook als gekken gebouwd en staan nu hele wijken half afgebouwd.
@52 Spanje, en vooral Italië en Griekenland scoren nou eenmaal merkbaar hoger (of lager, afhankelijk van hoe je het bekijkt) in lijsten van meest als corrupt ervaren landen dan Ierland. Als ik vooroordelen heb dan zijn dat toch wel gegronde vooroordelen.
En dat heeft niets met katholicisme te maken; als ik dan zo vrij mag zijn om over oorzaken te speculeren, dan denk ik dat dit eerder door het klimaat. In de noordelijke landen moest je wanneer de winter aanbrak al je zaakjes op orde hebben, anders stierf je – alles wat eetbaar was lag immers misschien wel een paar begraven onder de sneeuw. In het zuiden was die druk gewoon minder zwaar, en dat zal zijn weerslag in de cultuur hebben gevonden. N.B.: uiteindelijk baseer ik mijn oordeel over de zuidelijke landen op hun gedrag, en niet op deze speculatieve redenering.
@054 en hoe verklaar je Ierland dan? Is regen ook al niet goed voor de economie?
@56 Elk land kan met een bubbel te maken krijgen. Ik hoef de tulpenbubbel uit de Zeventiende Eeuw er vast niet bij te halen. Bubbels zijn een natuurlijk gevolg van de grilligheid van de economie. Wij zouden er ook door kunnen worden getroffen, als we niet nu al met een huizenbubbel te maken hebben. Wat wél belangrijk is, is hoe je met zo’n bubbel omgaat. Ierland kan dat wel, Spanje niet. Daarom ben ik soldiair met de eerste, en niet met de tweede.
Na het bezoek van Hollande aan Rome krijg het gevoel van een tweede Versailles, Duitsland moet bloeden.
Voor wie dat niet weet, in 1919 in Versailles kreeg Duitsland de schuld van de tweede wereldoorlog, en mocht de kosten van die oorlog betalen.
Het boek van Keynes wat in 1921 verscheen, en uitlegde dat dat überhaupt niet kon, werd goed verkocht, maar had geen effect.
Hij kreeg zo rond 1930 gelijk, de VS president zette de Duitse betalingen, die waren er overigens alleen geweest met VS leningen, stop.
Maar het was al te laat, Hitler was bijna aan de macht, dank zij de Duitse ellende.
Nu zegt Merkel hetzelfde, dat Duitsland niet de hele euro crisis op z’n nek kan nemen.
Benieuwd of en wanneer er weer een Hitler opstaat, de bekende werd in 1919 in de Spiegelzaal van Versailles geboren, met de VS president Wilson, de Britse eerste minister Lloyd-George, en de Franse Clemanceau als peetvaders.
Misschien was er gister weer een geboorte, deze keer met de peetvaders Hollande en Monti.
Goed artikel!
Ik was altijd voor Pechtold, die leek ware kennis over de wereld te bezitten en te weten waar zijn partij voor stond.
Maar ik vind nu dat hij zomaar pro Europa is zonder hier echt een inhoudelijk verhaal bij te hebben! Er zijn nog wel politici met kennis over Europa… Maar het is inderdaad lastig in dit media-klimaat een goed genuanceerd en inhoudelijk verhaal aan de man te brengen… Zie maar een http://www.libdem.nl, een liberaal-democratische partij met een vernieuwende, intelligente visie.
Ik denk dat LibDem mijn nieuwe partij wordt…. Wat vinden jullie?
Noch van D66, noch van Pechtold heb ik ooit begrepen waar die voor stonden of staan.
Voor veel debatteren, dat wel.
D66 Euro parlementarier In’t Veld hoorde ik kort geleden kraaien ‘een sterk Europa, voor de zwakken, de hoog opgeleiden redden het wel’.
En kretologie als ‘opkunnen tegen China, de Sovjet Federatie, en zelfs de VS’.
Dit opkunnen tegen de VS verbaasde me zeer, het was toch ene Pechtold die bedacht ‘dat vanwege het internationale aanzien van Nederland, wij weer moesten bijdragen aan de poging tot bezetting van Afhanistan’.
Verder, ja, wij laten nog steeds van alles voor een habbekrats maken in China, en de Gasunie koopt al op grote schaal Russisch gas.
Als we nog weers eens de gelukkige EEG tijden zouden meemaken zou er veel voor te zeggen zijn de Sovjet Federatie daarvan deel te laten uitmaken.
Wat we zien is een Europa op de rand van instorten, waarbij op kosten van de zwakken geprobeerd wordt dat instorten nog even uit te stellen.
Arme Grieken gaan al dood door gebrek aan medische verzorging.
En bij ons hangen pensioenverlagingen van twintig procent boven de markt, gevolg van de VS hypotheekzwendel, het betalen voor onze eigen export, en een rekenrente die vrijwel nul is omdat de ECB het geld bijna voor niets weggeeft.